پایش آفات و بیماری‌‌های رویشگاه‌‌های صنوبر و بید در استان همدان

نوع مقاله : دیدگاه‌ها

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

2 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات حفاظت و حمایت، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22092/irn.2023.128688

چکیده

صنوبرکاری در ایران، قدمتی به کهن‌سالی تمدن ایران دارد، درختان سریع‌‌الرشد و زودبازده، از دیرباز برای تولید چوب در کنار رودخانه‌‌ها، مسیر آبیاری، باغ‌‌ها، زمین‌‌های کشاورزی و منازل روستایی کاشته می‌‌شدند.
درختان صنوبر با ویژگی‌‌های منحصر‌به‌فرد نظیر قابلیت تولید 30 تا 40 مترمکعب چوب در هکتار در سال (طباطبایی، 1364)، کاربرد فراوان و گسترده در صنایع پیشرفته چوبی و مصارف روستایی و سنتی، قابلیت استفاده از برگ‌‌های آن در تغذیه دام، سهولت تکثیر و قابلیت کشت ارقام مختلف در شرایط اکولوژیکی متفاوت، همواره مورد توجه روستاییان و سایر تولیدکنندگان چوب بوده است. بنابراین، از میان گونه‌‌های سریع‌‌الرشد، صنوبر جایگاه خاص و منحصر‌به‌فردی را به‌‌ویژه در احداث توده‌‌های وسیع درخت‌کاری برعهده دارد. به‌گونه‌‌ای که اکنون سطوح بسیار وسیعی از کشورهای مختلف جهان نظیر ایتالیا، چین، ترکیه، اسپانیا و ...، زیر کشت گونه‌‌های مناسب صنوبر قرار دارند.
ارزش و اهمیت صنوبرها، تا به آنجا رسیده است که امروزه مؤسسات بسیاری در دنیا، فعالیت‌های گسترده‌‌ای را پیرامون آنها انجام می‌دهند. این مطالعات، شامل طیف وسیعی از مطالعات ژنتیکی با هدف پدیدآوردن دورگ‌‌ها و کلن‌‌های صنوبر برای سازگاری با شرایط آب‌و‌هوایی متفاوت و بالا بردن سطح کمی و کیفی چوب‌‌هایی است که در مدت زمان کوتاه‌تری، قابل بهره‌‌برداری هستند و ارزش‌‌های صنعتی دارند. همچنین، مطالعات بسیاری در‌مورد شیوه‌‌های کاشت و داشت صنوبرها و حمایت و حفاظت از آنها در کشورهای مختلف انجام شده، یا در حال انجام است.

عنوان مقاله [English]

Changes in pests and diseases of poplar and willow habitats in Hamadan province

نویسندگان [English]

  • Alireza Rajabi Mazhar 1
  • Mohammad Ebrahim Farashiani 2
  • Hasan Askari 3
2 Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

-

اکبریان، ج.، پورمیرزا، ع.ا.، سالاری، ا. و ولیزادگان، 1.، 1383. مطالعه برخی از ویژگی‌‌های رفتاری سوسک چوبخوارصنوبر. نشریه دانش کشاورزی، 4 (14): 113-131.
بهداد، ا.، 1366. آفات و بیماری‌‌های درختان و درختچه‌های جنگلی و گیاهان زینتی ایران. انتشارات نشاط، اصفهان، 807 صفحه.
ثابتی، ح.، 1373. جنگل‌ها، درختان و درختچه‌های ایران. انتشارات دانشگاه یزد، یزد، 410 صفحه.
جلیلی، ع.، 1400. ضرورت تغییر رویکرد در مدیریت محیط‌‌های طبیعی کشور، قسمت پنجم: ضرورت تغییر رویکرد در مدیریت مراتع: تدوین طرح‌‌های مرتع‌داری با رویکرد اکوسیستمی. نشریه طبیعت ایران، 6(2): 3-3.
خیال، ب. و صدرایی، ن.، 1363. بررسی آفات صنوبر در ایران. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران، ١١۷ صفحه.
رجبی‌‌ مظهر، ع. و زارعی لطفیان، م.، 1401. معرفی کلن‌های برتر و پرمحصول صنوبر در تحقیقات استان همدان. نشریه طبیعت ایران، 7(6): 69-61.
رجبی مظهر، ع.، صادقی، س.ا.، زارعی لطفیان، م. و محرمی‌‌پور، س.، 1385. مدیریت تلفیقی آفات و بیماری‌های گونه‌‌ها و کلن‌‌های مختلف صنوبر در استان همدان. گزارش نهایی طرح پژوهشی. انتشارات مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان، همدان، 75 صفحه.
رجبی مظهر، ع.، صادقی، س.ا. زارعی لطفیان ،م. و فراشیانی، م.ا.، 1401. ارزیابی میزان حساسیت گونه‌‌ها و کلن‌های صنوبر به شته‌‌های Pemphigus spyrothecae ، Pemphigus vesicarius ، Pemphigus borealis و پسیل صنوبر Camarotoscena fulgidipenis  در استان همدان. تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران، 20(1): 135-146.
زارعی لطفیان، م.، 1391. آزمایش نهایی سازگاری ارقام مختلف صنوبر (پوپولتوم مقایسه‌ای) جهت معرفی مناسبترین آنها به بخش اجرا (همدان). انتشارات موسسه تحیقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 93 صفحه.
صادقی، س.ا.، صالحی، م. و عسکری، ح.، 1380. مدیریت کنترل تلفیقی آفات صنوبر در استان‌های شمالی کشور. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 7: 1-34.
طباطبایی، م.، 1364. چوب صنوبرها و امکانات کاربرد آنها در صنایع. مجموعه مقالات ارائه شده در سمینار اهمیت صنوبر. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران، 133 صفحه.
عبایی، م.، 1378. آفات درختان و درختچه‌های جنگلی و غیرمثمر ایران. انتشارات سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، 178 صفحه.
عبایی، م. و عسکری، ح.، 1394. حشره‌شناسی جنگل: آفات درختان و درختچه‌های جنگلی، جنگل کاری‌ها، فضای سبز شهری، مناطق بیابانی و کویری ایران. انتشارات سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، 806 صفحه.
کلاگری، م.، 1397. معرفی کلن‌‌های موفق و پرمحصول صنوبر برای کشت در شمال کشور. نشریه طبیعت ایران، 3(2): 50-58.
معتمدی، ج.، ارزانی، ح.، جعفری، م.، فرح‌‌پور، م. و زارع چاهوکی، م.ع.، 1398. ارائه مدل برآورد ظرفیت چرای بلند مدت مراتع. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 26(1): 259-241.
معتمدی، ج.، جلیلی، ع.، فیاض، م.، ارزانی، ح.، خداقلی، م.، سفیدکن، ف. و فرح‌پور، م.، 1400. سیر تکامل تحقیقات مرتع در ایران و نگرش مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور به آینده تحقیقات مرتع. طبیعت ایران، 6(4): 15-1.
معصومی، ع.ا.، اسدی، م. و همتی، ا.، 1390. فلور ایران: تیره بید (Salicaceae). مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران، 90 صفحه.
میرآخورلو، ش.، 1398. بررسی و پراکنش و مساحی صنوبرکاری‌‌های کشور با استفاده از داده‌‌های ماهواره Sentinel2 (فاز اول). مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 260 صفحه.
هادیان، ف.، حسینی، س.ز. و سیدحسنی، م.، 1393. پایش تغییرات پوشش گیاهی با استفاده از اطلاعات بارندگی و تصاویر ماهواره‌ای در شمال‌غرب ایران. تحقیقات مرتع و بیابان، (4)21: 768-756.