تولید اقتصادی آویشن دنایی با تغذیه مناسب

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 پژوهشگر، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

آویشن دنایی ترکیبات فنلی بالا مانند تیمول و کارواکرول دارد که در صنایع مختلف غذایی و دارویی مورد استفاده می‌باشد. متحمل بودن به شرایط سخت محیطی، از جمله کم آبی، سرما و قابلیت تولید در زمین‌های کم بازده اکثر استان‌های کشور، نشان دهنده اهمیت تولید این گیاه به لحاظ اکولوژیکی می‌باشد. انحصاری بودن، امکان جایگزینی آن با گونه‌ی غیر بومی (آویشن باغی) و امکان گسترش تولید و صادرات در راستای اقتصاد مقاومتی، آویشن دنایی را یکی از با اهمیت‌ترین گیاهان دارویی ایران قرار داده است. به منظور دستیابی به بالاترین عملکرد سرشاخه گلدار، بیشترین درصد و عملکرد اسانس و در کل تولید گیاهان با کیفیت بالا و ترکیبات فنولی مطلوب، تاثیر مقادیر مختلف کود شیمیایی پر مصرف، کود دامی پوسیده و تلفیقی از کودهای شیمیایی و دامی بر کمیت و کیفیت آویشن دنایی در سال‌های1387 تا 1388 در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور (ایستگاه البرز کرج) بررسی شد. نتایج سال اول نشان داد که برای داشتن درصد و عملکرد اسانس بالا، ترکیب مناسبی از کودهای دامی و شیمیایی قابل توصیه است. نتایج سال دوم آزمایش نشان داد که حداکثر درصد و عملکرد اسانس مربوط به مخلوط 25 تن در هکتار کود دامی و 60، 48 و 60 کیلوگرم در هکتار اوره، فسفات آمونیوم و اکسید پتاسیم بود. تاثیرگذاری بیشتر کود دامی بر درصد اسانس، عملکرد اسانس و درصد تیمول در سال دوم مشهود بود. بنابراین از آنجایی که در خاک‌های فقیر ایران برای تولید اقتصادی گیاه، نیاز به تقویت خاک می‌باشد، برای رسیدن به حداکثر عملکرد اسانس، استفاده از 40 تن در هکتار کود دامی یا مصرف حدود 50 الی 60 کیلوگرم از کودهای شیمیایی پرمصرف به همراه 25 تن کود دامی کاملا پوسیده توصیه می‌شود.

عنوان مقاله [English]

Economical production of Thymus daenensis L. with proper nutrition

نویسندگان [English]

  • Bohlool Abbas Zadeh 1
  • Fatemeh Sefidkon 2
  • Ebrahim Sharifi Ashoor Abadi 3
  • Mehdi Mirza 2
  • Mahmood Naderi 4
  • Masoomeh Layegh Haghighi 4
  • Behrooz Naderi 4
1 Assistance Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2 Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3 Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
4 Research expert, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

Thymus daenensis has high phenolic compounds such as thymol and carvacrol, used in various food and pharmaceutical industries. Tolerance to severe environmental conditions including water deficit and cold stress, as well as production capacity in low-efficiency areas of most of the country's provinces indicate the importance of producing this plant ecologically. Thymus daenensis is an endemic species and the possibility of replacing it with a non-native species and expanding production and exports in line with the resistance economy has made Thymus daenensis as one of the most important medicinal plants in Iran. In order to achieve the highest shoot yield, the highest essential oil percentage and yield, and totally, production of high quality plants and favorable phenolic compounds, the effects of different amounts of fertilizer, manure and chemical fertilizers and a combination of them were studied on the quantity and quality of Thymus daenensis L. during 2008 to 2009 in the Research Institute of Forest and Rangelands (Alborz station). The results of the first year showed that a good combination of manure and chemical fertilizers could be recommended to have a high essential oil percentage and yield. The results of the second year of the experiment showed that the maximum essential oil percentage and yield belonged to a combination of 25 tons per hectare manure and 60, 48 and 60 kg ha-1 of nitrogen, ammonium phosphate, and potassium oxide. The higher effect of manure on essential oil content, essential oil yield, and thymol percentage was evident in the second year. Therefore, to achieve the maximum essential oil yield, the use of 40 tons per hectare of manure or consumption of about 50 to 60 kg ha-1 of chemical fertilizer with 25 tons of completely rotted manure could be recommended.

اکبری‌نیا، ا.، قلاوند، ا.، سفیدکن، ف.، رضایی، م. ب.، شریفی‌عاشورآبادی ا.، 1383. تاثیر سیستم‌های مختلف تغذیه بر خواص خاک، جذب و غلظت عناصر توسط گیاه دارویی رازیانه و عملکرد آن. پژوهش و سازندگی، 61 : 32-50.
آمارنامه وزارت جهاد کشاورزی، 1395. وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه ریزی و اقتصادی، دفتر آمار و فناوری اطلاعات.
بایبوردی، م.،ملکوتی، م. ج.،امیرمکری، ه.، نفیسی، م.،۱۳۷۹.تولیدومصرفبهینهکودشیمیاییدرراستایاهدافکشاورزی پایدار. معاونت آموزش و تجهیز نیروی انسانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت کشاورزی. کرج.
بی‌نام، 1395. مقررات صادرات و اردات. سازمان توسعه تجارت ایران. شرکت چاپ و نشر بازرگانی وابسته به موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، 860 صفحه.
خواجه پور، م.ر.، 1382. اصول و مبانی زراعت. انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان. 658 صفحه.
سالاردینی، ع. ا.، 1366. حاصلخیزی خاک. دانشگاه تهران. 441 صفحه.
صالح راستین، ن.، 1380. کودهای بیولوژیک و نقش آن‌ها در راستای نیل به کشاورزی پایدار. مجموعه مقالات ضرورت تولید صنعتی کودهای بیولوژیک در کشور. 54 صفحه.
صفی‌خانی، ف.، حیدری شریف آباد، ح.، سیادت، ع.، شریفی، ا.، سیدنژاد، م.، عباس‌زاده، ب. 1385. تاثیر تنش خشکی بر درصد و عملکرد اسانس و ویژگی‌های فیزیولوژیک گیاه دارویی بادرشبو ((Dracocephalum moldavica L تحت شرایط گلخانه. فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 23 (1). 99-86.
عاکف، م.، باقر، ا.، 1378.مدیریت خاک و نقش ماشین‌های کشاورزی در خصوصیات فیزیکی خاک. انتشارات دانشگاه گیلان. 221-209.
عباس‌زاده، 1389. تاثیر سیستم‌های تغذیه گیاه (شیمیایی، تلفیقی و ارگانیک) بر کمیت و کیفیت دو گونه آویشن Thymus vulgaris L. و Thymus daenensis L.، گزارش نهایی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره ثبت:86029-8601-09-09-14
عباس‌زاده، ب.، شریفی عاشورآبادی، ا.، سفیدکن، ف.، لایق حقیقی، م.، 1391. اثر سطوح مختلف کودهای شیمیایی بر خصوصیات آویشن دنایی. دوازدهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. کرج. 14 الی 16 شهریور. فایل شماره 1172.
عزیزی، س.، 1377. تأثیر زمان کاشت و کود ازت بر رشد، نمو، عملکرد بذر و اسانس گیاه دارویی انیسون. پایان نامه کارشناسی ارشد باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تحقیقات. 98 صفحه.
متین، ا.، بخشی خاتیکی، غ.، 1381، گیاهان داروئی و درمان (گروه زیست شناسی) تهران، دانشگاه پیام نور. 240 صفحه.