جایگاه حفاظتی Clematis khuzestanica، گونه انحصاری ایران

نوع مقاله : معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران

نویسندگان

1 دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

2 استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22092/irn.2025.366636.1599

چکیده

ایران و نمونه تیپ آن از استان خوزستان جمع‌آوری شده است. براساس روش تحقیق طرح تحقیقاتی ملی تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان ایران و دستورالعمل اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) و سه معیار مربوط به میزان حضور، سطح اشغال و اندازه جمعیت‌ها، جایگاه گونه C. khuzestanica  بررسی شد. نتایج نشان داد، این گونه فقط در یک رویشگاه و با تعداد حدود 6 پایه حضور دارد. بنابراین، با توجه به شرایط رویشگاهی، در بحران انقراض قرار دارد و ضروری است، مورد توجه خاص و حفاظت کامل قرار گیرد. حفاظت خارج از رویشگاه از طریق کشت در باغ‌های گیاه‌شناسی، جمع‌آوری بذور و نگهداری آنها در بانک ژن منابع طبیعی ایران و حفاظت در رویشگاه با قرق منطقه و اعلام آن به‌عنوان ذخیره‌گاه ژنتیکی توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری و سازمان حفاظت محیط‌زیست، از‌جمله راهکارهای مناسب پیشنهادی برای حفاظت و حمایت از این گونه گیاهی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The conservation status of Clematis khuzestanica, an endemic species of Iran

نویسندگان [English]

  • Mehri Dinarvand 1
  • Ziba Jamzad 2
  • Adel Jalili 2
1 Associate Prof., Forests and Rangelands Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Ahvaz, Iran
2 Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization(AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

Clematis khuzestanica Dinarvand is a species of the Ranunculaceae family endemic to Iran, and its type specimen was collected from Khuzestan province. Based on the research method of the national research project for determining the conservation status of Iranian plants and the guidelines of the International Union for Conservation of Nature (IUCN), and based on three criteria related to the Extent of Occurrence, Area of Occupancy, and population size, the conservation status of C. khuzestanica was assessed. The results showed that this species is present in only one location, with about 6 individuals. Therefore, considering the habitat conditions, it is critically endangered and needs special attention and full protection. Ex-situ conservation can be achieved by cultivating it in botanical gardens and preserving its seeds in the Natural Resources Gene Bank of Iran. In situ conservation should be addressed by the Natural Resources and Watershed Organization and Department of Environment of Iran by protecting the habitat of species as an enclosure and a genetic reserve.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critically endangered
  • Ex situ
  • In situ
  • Conservation
  • Ranunculaceae
آلبوشوکه، س. ا.، 1392. منطقه حفاظت‌شده شالو و منگشت (استان خوزستان). دومین همایش ملی دانشجویی اکولوژی حفاظت. دانشگاه شهید بهشتی تهران.
پاکروان، م. و شریف‌نیا، ف.، 1402. تیره آلاله (Ranunculaceae)، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 360 صفحه.
جلیلیان، ن.، نعمتی پیکانی، م.، رحیمی، ح.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1401. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Ranunculus dalechanensis. نشریه طبیعت ایران، (6)7: 132-127.DOI: 10.22092/IRN.2023.359787.1473
دیناروند، م.، 1399الف. شالو و منگشت منطقه‌ای حفاظت‌شده در دل دریاچه سد کارون. نشریه طبیعت ایران، (3)5: 118-107. DOI: 10.22092/IRN.2020.122119
دیناروند، م.، 1399ب. فلور استان خوزستان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 809 صفحه.
دیناروند، م. و جم‌زاد. ز.، 1394. گزارش نهایی طرح شناسایی نمونه‌های گیاهی هرباریوم استان خوزستان. موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 182 صفحه.
دیناروند، م. و حمزه، ب.، 1395. جایگاه حفاظتی گاوزبان خوزستانی، نشریه طبیعت ایران، (2)2: 103-100. DOI: 10.22092/IRN.2017.111432
دیناروند، م.، جم‌زاد، ز.، جلیلی، ع. و یثربی، ب.، 1400. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی تعیین جایگاه حفاظتی گونه‌های گیاهی استان خوزستان. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 180 صفحه.
محرابیان، ا.، 1392. مبانی حفاظت از گیاهان (چالش‌ها و روش‌ها)، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 323 صفحه.