جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Cousinia kermanshahensis

نوع مقاله : معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران

نویسندگان

1 دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و

2 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و

3 کارشناس ارشد جنگلداری \ بخش تحقیقات منابع طبیعی \ مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه \ ایران

4 هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

5 مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22092/irn.2024.363012.1532

چکیده

گونه Cousinia kermanshahensis Attar, Ghahr. & Assadi (هزارخار) گیاهی علفی دوساله، به ارتفاع تا 20 سانتی‌متر و جام گل شیری رنگ از خانواده کاسنی (Asteraceae) است. این گونه انحصاری ایران (استان کرمانشاه) است. جایگاه حفاظتی این گونه بر‌اساس شیوه‌نامه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت تعیین شد. سطح تحت اشغال (AOO) گونه، با بازدید صحرایی و استقرار پلات در رویشگاه آن، 03/0 کیلومتر‌مربع و محدوده حضور آن (EOO) با استفاده از نرم‌افزار GeoCAT، 929/1 کیلومترمربع محاسبه و «در بحران انقراض» (Critically Endangered: CR) قرار گرفت. اگرچه برگ‌ها و کپه‌های خاردار گیاه نوعی مزیت است که آن را از چرای دام حفظ می‌کند، محدود شدن جمعیت‌های گیاه در اطراف روستا می‌تواند عامل تهدیدی جدی برای این گونه محسوب شود. پیشنهاد می‌شود، برای حفاظت در خارج از رویشگاه اصلی، بذر این گونه جمع‌آوری و در بانک ژن منابع طبیعی ایران ذخیره شود تا در صورت لزوم، احیای دوباره جمعیت آن در طبیعت ممکن باشد. همچنین، سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور از رویشگاه‌های این گونه حفاظت نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The conservation status of Cousinia kermanshahensis; an endemic species

نویسندگان [English]

  • Nastaran Jalilian 1
  • Mostafa Nemati 2
  • Habibollah Rahimi 3
  • Ziba jamzad 4
  • Adel Jalili 5
1 Associate Prof., Forests and Rangelands Research Department, Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Kermanshah, Iran.
2 Assistant Prof., Forests and Rangelands Research Department, Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Kermanshah, Iran
3 M.Sc. Forestry/ResearchDivision of Natural Resources/Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Center/Iran
4 Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
5 Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

Cousinia kermanshahensis Attar, Ghahr, & Assadi is a biennial herbaceous species belonging to the Asteraceae family. This species is endemic to Kermanshah province, west of Iran. Based on IUCN guidelines, three criteria were used to evaluate the status of this species: Extent of Occurrence (EOO), Area of Occupancy (AOO), and size of populations. Based on field studies and plot sampling, C. kermanshahensis occupies 0.03 km2. The extent of occurrence was estimated to be 1.929 km2 using GeoCAT software. According to our results, C. kermanshahensis is a critically endangered (CR) species. Although the spiny leaves and capitules protect the plant from grazing, the limited populations around the village can pose a serious threat to it. By preserving its seeds in the Natural Resources Seed Bank and cultivating them in Iran's National Botanical Garden, ex-situ conservation is recommended. Furthermore, Natural Resources and the Watershed Management Organization should protect this endemic species' habitats.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Asteraceae
  • conservation status
  • Cousinia kermanshahensis
  • endemic species
  • IUCN

مراجع

اجنی، ی.، حسینی بمرود، غ.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1400. جایگاه حفاظتی گونه .Cousinia raphiostegia Rech.f. طبیعت ایران، (6)1: 148- 143.
جلیلی، ع. و جم‌زاد، ز.، 1395. تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستم‌های ایران و انتشار لیست قرمز گونه‌های گیاهی ایران. گزارش نهایی طرح پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران.
محمدآبادی، ف.، فرزام، م. و اجتهادی، ح.، 1398. اثر تسهیل بوته‌های مرتعی گون و درمنه بر تنوع گونه‌ای گیاهان در امتداد گرادیان چرای دام در مراتع بهار کیش قوچان. بوم‌شناسی کاربردی، 8(3): 29-17.
میرداودی، ح.ر.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1398. طبقه‌بندی گونه‌های گیاهی با توجه به تئوریCSR  (مطالعه موردی: مناطق هفتاد‌قله و کویر میقان اراک). پژوهش‌های گیاهی (مجله زیست‌شناسی ایران)، 32 (4): 983-968.
طبیعت ایران
دوره 8، شماره 6 - شماره پیاپی 43
بهمن و اسفند 1402
صفحه 111-115

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار