جایگاه حفاظتی گونه انحصاری .Scutellaria nepetifolia Benth

نوع مقاله : معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

2 استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

3 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

4 بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

10.22092/irn.2024.363237.1541

چکیده

گونه‌ی Scutellaria nepeitfolia Benth. گیاهی بوته‌ای با ساقه‌های چوبی و متعلق به خانواده نعنا (Lamiaceae) است. این گونه، بومی ارتفاعات نواحی غرب ایران (عمدتاً کوه الوند استان همدان و به طور محدود استانهای لرستان و اصفهان) می‌باشد. در این پژوهش، جایگاه حفاظتی این گونه انحصاری بر اساس معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از معیارهای میزان حضور، سطح تحت اشغال، اندازه جمعیت و کیفیت رویشگاه مشخص شد. براساس نتایج این تحقیق، گونه یاد شده در طبقه «در معرض خطر» قرار دارد. علی رغم عدم برداشت این گونه، عوامل تخریبی مختلفی نظیر چرای بیش از حد دام و استخراج سنگ گرانیت رویشگاه‌های این گونه را تهدید می‌کنند. بنابراین لازم است سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور محدوده حضور این گونه را به عنوان رویشگاه حفاظت شده اعلام کند. حفاظت خارج از رویشگاه نیز باید از طریق حفاظت از بذور این گونه در بانک ژن منابع طبیعی ایران و تکثیر آن در باغ‌های گیاهشناسی انجام شود. افزایش آگاهی و آموزش عمومی پیرامون اهمیت حفاظت از طبیعت و گیاهان می‌تواند نقش مهمی را در حفاظت از گیاهان در رویشگاه‌های طبیعی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The conservation status of Scutellaria nepetifolia Benth.

نویسندگان [English]

  • Keivan SafiKhani 1
  • Ziba Jamzad 2
  • Adel Jalili 2
  • Mohammad Mehrnia 3
  • Azadeh Akhavan Roofigar 4
1 Assistant Professor, Research Division of Natural Resources Department, Hamadan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Hamadan, Iran
2 Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Research Division of Natural Resources Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Khorramabad, Iran.
4 Natural Resources Research Department, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Scutellaria nepetifilia is a shrubby species belonging to the Lamiaceae family. This species is found in Hamadan, western Iran, but less in Lorestan and Isfahan. In this study, the conservation status of Scutellaria nepetifilia was assessed based on IUCN categories and criteria using three criteria: extent of occurrence (EOO), area of occupancy (AOO), and population size and habitat quality. This study classifies it as "Endangered". This species' habitats are threatened by various destructive factors such as overgrazing and granite mining. Therefore, the Natural Resources and Watershed Management Organization must declare its distribution area a protected habitat. Ex-situ conservation by conserving this species' seeds in the Iranian Natural Resources Gene Bank and cultivation in botanical gardens should be done. Public awareness and education on the importance of protecting nature and plants can play a vital role in conserving plants in their natural habitats.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conservation status
  • endemic species
  • Lamiaceae
  • Scutellaria
جم‌زاد، ز.، 1391. فلور ایران، شماره 76: تیره نعنا(Lamiaceae) . مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 1702 صفحه.
حیدری ریکان، م.، رحیم‌دخت, ر.، ییلاقی، ش.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1401. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری پونه‌سای ماکویی .Nepeta makuensis Jamzad & Mozaffarian.  طبیعت ایران، 7 (1): 131-136.
درودی، ه.، اجنی، ی.، جمزاد، ز.، و جلیلی، ع.، 1402. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری سلوی بزمانی Salvia bazmanica Rech.f. & Esfand.. طبیعت ایران 3(8): 101-105.
دیناروند, م., جم‌زاد, ز.، جلیلی، ع. و یثربی، ب.، 1402. جایگاه حفاظتی Cyclotrichium depauperatum، گونه انحصاری ایران. طبیعت ایران، 8 (2): 119-124.
فیضی، م.ت.، برهانی، م. و جم‌زاد، ز.، 1398. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Scutellaria xylorrhiza در ایران. طبیعت ایران، 4 (2): 107-112.