ارزیابی اولیه اندازه‌‌گیری و پایش پوشش گیاهی گون‌‌زارهای ارتفاعات نیمه شمالی کشور

نوع مقاله : دیدگاه‌ها

نویسندگان

1 دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 استاد پژوهش، بخش تحقیقات گیاه‌شناسی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 کارشناس پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

5 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

6 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

7 کارشناس پژوهش، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

8 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سمنان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

9 کارشناس پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

10 کارشناس پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بجنورد، ایران

10.22092/irn.2023.129977

چکیده

بنا به گزارش‌‌های منتشرشده در شماره‌های پیشین نشریه طبیعت ایران، مقرر شد نتایج مرتبط با طرح «پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌‌‌هوایی» که از سال 1396 در دستور کار بخش تحقیقات مرتع قرار گرفت، در مراحل مختلف به ‌‌چاپ برسد.
تا به این مرحله، نتایج مرتبط با «رویشگاه‌‌های شور» و «علفزارها و چمنزارهای مناطق مرطوب و نیمه‌‌مرطوب شمال کشور» [که جزو اکوسیستم‌‌های ماندابی تلقی می‌‌شود]، در شماره‌‌های 38 و 39 منتشر شده است. ضمن اینکه در میزگرد اختصاصی طبیعت ایران، پیرامون نتایج حاصل از فاز اول پایش مراتع کشور و چگونگی استفاده از اطلاعات به‌‌دست‌آمده در مدیریت مراتع بحث و گفت‌و‌گو شد. در ادامه نیز مطابق با تقسیم‌‌بندی ارائه‌شده از اکوسیستم‌‌های مرتعی، نتایج مرتبط با سایر اکوسیستم‌‌ها ارائه خواهد شد.
در این رابطه، مطابق با تصمیمات شورای مشورتی تدوین راهبردها و گروه راهبردی مرتع، بر‌‌‌اساس تغییرات عرض‌‌ جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، اقلیم و مدنظر قرار دادن گروه‌‌های عمده گیاهی ارائه‌‌شده در طرح شناخت مناطق اکولوژیک، پنج اکوسیستم‌ کلان مرتعی شامل مناطق شبه‌‌ساوان، شوره‌ز‌‌ارها، درمنه‌‌زارها، گون‌‌زارها و مناطق مرتفع و آلپی شناسایی شدند. این اکوسیستم‌ها در نواحی جغرافیایی و گستره رویشی ایران پراکنش دارند و در زیر عنوان مراتع قرار می‌‌گیرند و تعاریف جهانی و طبقه‌‌بندی‌‌های مختلفی دارند. همچنین، در کنار این اکوسیستم‌‌های هویت‌‌دار، سایر اکوسیستم‌‌ها مانند اکوسیستم‌‌های ماندابی (وتلند)، ماسه‌‌زارها (تپه‌‌های شنی) و بدلندها (اکوسیستم‌‌های مارنی) نیز به‌‌صورت پراکنده در نقاط مختلف کشور گسترده شده‌‌اند 

عنوان مقاله [English]

Initial monitoring of the vegetation cover of Astragalus rangelands in the highlands of the northern half of the country

نویسندگان [English]

  • Javad Motamedi 1
  • Alireza Eftekhari 2
  • Adel Jalili 3
  • Ali Asghar Maassumi 3
  • Rahman Rahimdokht 4
  • Farhad Aghajanloo 5
  • - - 6
  • Mahmood Goodarzi 7
  • Parvaneh Ashoori 2
  • - - 7
  • Somayye Naseri 8
  • - - 9
  • - - 9
  • - - 10
1 Associate Professor, Rangeland Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran.
2 Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
3 Professor, research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
4 Research Expert, Research Division of Natural Resources, West Azerbaijan Agricultural and Natural Resources Research And Education Center, AREEO, Urmia, Iran
5 Assistant Professor Forests and Rangelands Research Section, Zanjan Agricultural and Natural Resources Research and Education, Agricultural Research Education and Extension Organization, AREEO, Zanjan, Iran
7 Research Expert, Rangeland Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
9 Research Expert, Research Division of Natural Resources, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Research and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran
چکیده [English]

-

مراجع

ارزانی، ح.، 1388. ارزیابی مراتع مناطق مختلف آب‌و‌هوایی ایران. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 425 صفحه.
ارزانی، ح.، 1401. وضعیت مراتع ایران. طبیعت ایران، 7(6): 16-7.
ارزانی، ح.، برهانی، م. و چاره‌‌ساز، ن.، 1395. مراتع جهان، پیشرفت‌ها و چشم‌انداز آینده. نشر پونه، تهران، 360 صفحه.
افتخاری، ع.ر.، گودرزی، م.، عشوری، پ.، ناطقی، س.، زندی اصفهان، ا.، سوری، م. و زارع، ن.، 1400. ‌پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌هوایی- استان تهران، سایت لزور. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 121 صفحه.
آقاجانلو، ف.، 1400 الف. پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌هوایی- استان زنجان، سایت بادامستان. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 91 صفحه.
آقاجانلو، ف.، 1400 ب. پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌هوایی- استان زنجان، سایت خانچای. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 85 صفحه.
اکبرزاده، م.، 1384. بررسی تغییرات پوشش گیاهی در داخل و خارج قرق رود شور. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 12(2): 188-167.
ایرانمنش، ی.، پورهاشمی، م.، جهانبازی، ح.، بردبار، ک.، عسکری، ی.، هناره‌‌خلیانی، ج.، نجفی‌‌فر، ع.، حسینی، ا.، حیدری، م.، فانی، ب.، دریک، آ.، جهان‌پور، ف.، زرافشار، م.، نگهدارصابر، م.ر.، صفری، ه.، پرویزی، ی.، درگاهیان، ف.، جعفری، ا.، عالی‌ محمودی سراب، س.، قاسمپور، ص.، 1402. تحلیلی بر وضعیت اندوخته کربن در رویشگاه‌‌های جنگلی زاگرس. طبیعت ایران، 8 (2): 20-15.
بصیری، م. و ایروانی، م.، 1388. تغییرات پوشش گیاهی پس از 19 سال قرق‌‌های آزمایشی در منطقه زاگرس مرکزی. مرتع، 3(2): 170-155.
جلیلی، ع.، 1398. مرتع، عنوان ناقص بر مجموعه‌‌ای از اکوسیستم‌‌ها. طبیعت ایران، 6(6): 3-3.
جلیلی، ع.، 1400. ضرورت تغییر رویکرد در مدیریت محیط‌‌های طبیعی کشور، قسمت پنجم: ضرورت تغییر رویکرد در مدیریت مراتع: تدوین طرح‌‌های مرتع‌داری با رویکرد اکوسیستمی. طبیعت ایران، 6(2): 3-3.
حسینی بمرود، غ.ر.، دشتی، م.، رحیمی، ح.، نامدوست، ط. و واحدی، ع.، 1400. پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب و هوایی- استان خراسان رضوی، سایت ژرف تربت حیدریه. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 75 صفحه.

خلیفه‌‌زاده، ر. و خداقلی، م.، 1400. فراوان‌‌ترین گونه‌‌های جنس گون در امتداد گرادیان ارتفاعی ایران. طبیعت ایران، 6(2): 52-45.

رحیم‌‌دخت، ر.، ییلاقی، ش.، برادران‌‌ عبدالهی، س. و حیدری ریکان، م.، 1400. پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌هوایی- استان آذربایجان غربی، سایت قره‌‌باغ. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 105 صفحه.
رشوند، س.، فخر واعظی، ع.ر.، سرفراز، ف. و خسروی‌‌نژاد، ا.، 1400. پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌هوایی- استان قزوین، سایت الموت. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 92 صفحه.
شیدایی، گ.، 1355. بررسی گیاهان علوفه‌‌ای و مراتع در ایران. گزارش فنی فائو، انتشارات دفتر فنی مرتع، سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران، 165 صفحه.
صمدزاده، ع.، شریفی، ج.، محمدی، د. و نوری، ا.و.، 1400. پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌هوایی- استان اردبیل، سایت آق‌داغ. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 61 صفحه.
عشوری، پ.، افتخاری، ع.ر.، خداقلی، م.، نعمتی، ه.، زارع، ن.، گودرزی، م.، سوری، م. و کمالی، ن.، 1400. پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌هوایی- استان تهران، سایت اوزینه. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 89 صفحه.
قیصری، ی.ا.، صدیق، ر.، شیبانی، ز. و حسینی بمرود، غ.ر.، 1400. پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌هوایی- استان خراسان رضوی، سایت بهارکیش بینالود. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 81 صفحه.
گودرزی، م.، افتخاری، ع.ر.، خلیفه‌‌زاده، ر.، خداقلی، م.، کمالی، ن. و نعمتی، ه.، 1400 الف. پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌هوایی- استان البرز، سایت سیراچال. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 95 صفحه.
گودرزی، م.، افتخاری، ع.ر.، خلیفه‌‌زاده، ر.، عشوری، پ. و حکیم‌‌زاده، ع.ع.، 1400 ب. پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌هوایی- استان البرز، سایت کردان. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 93 صفحه.
مجنونیان، ه.، 1383. درباره ساختار ژئوبتانیکی ایران. نشر دایره سبز، تهران، 200 صفحه.
محمودی، م.، معصومی، ع.ا. و حمزه‌‌ای، ب.، 1388. پراکنش جغرافیایی گون در ایران. رستنی‌‌ها، 10(1): 132-112.
محمودی، م.، معصومی، ع.ا. و جلیلی، ع.، 1391. الگوهای انتشار گون در دنیای قدیم بر پایه چند بخش منتخب. رستنی‌‌ها، 13(1): 56-39.
معتمدی، ج.، ارزانی، ح.، جعفری، م.، فرح‌‌پور، م. و زارع چاهوکی، م.ع.، 1398. ارائه مدل برآورد ظرفیت چرای بلند‌مدت مراتع. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 26(1): 259-241.
معتمدی، ج.، جلیلی، ع.، ارزانی، ح. و فیاض، م.، 1401. لزوم پایش بلند‌مدت پوشش گیاهی و خاک اکوسیستم‌‌های مرتعی. طبیعت ایران، 7(4): 14-1.
معصومی، ع.ا.، 1379. گون‌‌های ایران، جلد چهارم. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 558 صفحه.
معصومی، ع.ا.، 1395. نقش گونستان‌‌ها در تعادل اکوسیستم. طبیعت ایران، 1(1): 47-41.
میری سلیمان، ج.، عامری، ع.ا.، ایمانی، م.، گریوانی، م. و رشیدی، م.، 1400. پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌هوایی- استان خراسان شمالی، سایت سیساب. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 100 صفحه.
ناصری، س.، مظفری، م.، هاشمی، ع.ا. و نجاتیان، ا.، 1400. پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌هوایی- استان سمنان، سایت جاشلوبار. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 106 صفحه.
نعمتی، ه.، قلیچ‌‌نیا، ح.، بیات، م.، ناطقی، س.، محرابی، آ. و افتخاری، ع.ر.، 1400. پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌هوایی- استان مازندران، سایت گدوک. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 86 صفحه.
طبیعت ایران
دوره 8، شماره 4 - شماره پیاپی 41
مهر و آبان 1402
صفحه 7-24

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار