کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
10.22092/irn.2023.129957
چکیده
تحقیقات اخیر نشان داده است، جنگلزدایی سبب کاهش بارندگی در بخشهای وسیعی از مناطق استوایی میشود. ساکنان جوامع محلی جنگلهای استوایی اغلب نسبت به این موضوع که نابودی درختان باعث گرمتر و خشکتر شدن آبوهوا میشود، معترض هستند و این در حالی است که پژوهشگران تاکنون نتوانستهاند، ارتباط منطقی را میان نابودی پوشش گیاهی و کاهش بارندگی پیدا کنند. گروه تحقیقاتی دانشگاه لیدز (Leeds) برای نشاندادن ارتباط میان نابودی پوشش درختی جنگلهای استوایی با کاهش بارندگی طی 14 سال گذشته، از ترکیب دادههای تصاویر ماهوارهای جنگلزدایی و بارندگی استفاده کرد. برآوردهای این گروه تحقیقاتی تا پایان قرن حاضر نشان داد، اگر نرخ جنگلزدایی در کنگو به همین روال ادامه یابد، میزان بارندگی 8 تا 12 درصد کاهش مییابد و درنهایت تأثیر چشمگیری بر تنوع زیستی، کشاورزی و حتی تهدید حیات جنگلهای کنگو، بهعنوان یکی از بزرگترین ذخایر کربن جهان، در پی خواهد داشت. کالوم اسمیت (Callum Smith) پژوهشگر دکترای دانشکده زمین و محیطزیست دانشگاه لیدز و نویسنده اصلی این مقاله معتقد است، این بررسیها شواهد مناسبی برای حفاظت جنگلها در برابر قطعهای یکسره کنترلنشده محسوب میشوند. جنگلهای استوایی توسط الگوهای بارندگی محلی و منطقهای، خود نقش مهمی در تنظیم چرخههای آبی این منطقه به عهده دارند، این جنگلها برای بقای خود وابسته به رطوبت هستند و سایر نواحی جنگلی باقیمانده تحت تأثیر آبوهوای خشکتر قرار میگیرند. افزایش کمبود آب و کاهش عملکرد محصولات کشاورزی در زندگی ساکنان محلی ازجمله اثرات کاهش بارندگیهای حاصل از جنگلزدایی در نواحی استوایی است. در مطالعه انجامشده، پژوهشگران تأثیر نابودی جنگلها را در سه ناحیه از مناطق استوایی (آمازون، کنگو و آسیای جنوب شرقی)، که در معرض تغییرات سریع کاربری زمین بودند، توسط تحلیل تصاویر ماهوارهای سالهای 2003 تا 2017 برای شناسایی مناطقی که با قطع یکسره درختان از بین رفته بودند، مطالعه و بررسی کردند. در ادامه دادههای بارندگی حاصل از تصاویر ماهوارهای این نواحی نیز با بارش مناطق همجواری که جنگلهای آن از بین نرفته بود، مقایسه شد.
عنوان مقاله [English]
Deforestation in the tropics linked to a reduction in rainfall
نویسنده [English]
Firooze Hatami
Research Expert, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran