برآورد سطح و میزان جنگل‌کاری‌های سنواتی در توده‌های دست‌کاشت شرق استان گلستان

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

2 دکتری جنگل‌داری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، مازندران، ایران

3 استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 کارشناسی ارشد جنگل‌داری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکدە منابع طبیعی و علوم دریایی نور، مازندران، ایران

5 کارشناسی ارشد جنگل‌داری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشکده علوم جنگل، گرگان، گلستان، ایران

10.22092/irn.2023.363163.1538

چکیده

در سه دهه گذشته، 180 میلیون هکتار از جنگل‌های جهان در‌نتیجه وقوع جنگل‌زدایی از بین رفته و بسیاری از خدمات اکوسیستمی جنگل‌ها در معرض خطر قرار گرفته‌است. احیاء و گسترش جنگل، یکی از موثرترین استراتژی‌ها در کاهش فشار ناشی از جنگل‌زدایی می‌باشد. از‌این‌رو در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران، طرح‌های متعدد جنگل‌کاری به اجرا در‌آمده‌است. لیکن کمیت و کیفیت بسیاری از اراضی جنگل‌کاری شده، تحت‌تأثیر دخالت‌های انسانی، تنش‌های محیطی و شیوه‌های مختلف مدیریتی، با گذر زمان کاهش یافته است. آگاهی و نظارت مستمر بر برنامه‌های جنگل‌کاری، یکی از اصولی‌ترین سیاست‌های جنگلداری شناخته می‌شود. بر این اساس، پایش جنگل‌کاری‌های سنواتی شرق استان گلستان با استفاده از قابلیت‌های نرم‌افزار گوگل‌ارث به‌منظور تهیه نقشه جنگل‌کاری و شناسایی دلایل موفقیت و عدم‌موفقیت طرح‌های اجرا شده، در دستور کار قرار گرفت. مطابق یافته‌ها، 19377/39 هکتار جنگل‌کاری در شرق استان گلستان انجام گرفته که در این میان شهرستان مراوه‌تپه با بیش از 9256 هکتار، بالاترین میزان جنگل‌کاری را غالبا با گونه‌های سرو نقره‌ای، سرو زربین و کاج بروسیا به خود اختصاص داده است. وجود اقلیم و خاک مناسب در ناحیه گلیداغ شهرستان مراوه‌تپه و عرب‌داغ شهرستان کلاله، نقش عمده‌ای در موفقیت توده‌های دست‌کاشت این مناطق داشته است. لازم به ذکر است که قاچاق چوب، حضور دام، وقوع آتش‌سوزی، وجود موانع طبیعی و انسانی و بازدید مستمر، از دیگر عوامل موثر بر موفقیت یا عدم‌موفقیت برنامه‌های جنگل‌کاری در شرق استان گلستان بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Estimation of afforestation area in the plantation stands in the east of Golestan province

نویسندگان [English]

  • saeid shabani 1
  • hassan faramarzi 2
  • akram ahmadi 1
  • mahoud bayat 3
  • berdi mohammad agh 4
  • saeideh taheri 5
1 RResearch Assistant, Research Department of Natural Resources, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Gorgan, Iran
2 Forestry PhD, Tarbiat Modares University (TMU), Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Noor, Mazandaran, Iran
3 Assistant Professor, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
4 Forestry M.Sc., Tarbiat Modares University (TMU), Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Noor, Mazandaran, Iran
5 Forestry M.Sc., Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Faculty Forest Sciences, Gorgan, Golestan, Iran
چکیده [English]

Global forest area has decreased by nearly 180 million ha in three decades. So, many ecosystem services provided by forests have been threatened. Reforestation and afforestation are the most effective strategies for mitigating deforestation. Therefore, in a variety of countries worldwide, including Iran, several afforestation projects have been implemented; however, the quantity and quality of many afforested lands have decreased over time under the influence of catastrophic factors, environmental stress, and different management methods. Awareness and continuous monitoring of forest programs are some of the most fundamental forestry policies. Therefore, the monitoring of annual afforestation in the eastern Golestan province using Google Earth software was put on the agenda to prepare an afforestation map and identify the reasons for the success and failure of the implemented plans. According to the findings, 19,377.39 ha of afforestation have been planted in Golestan province. Of these, Maraveh Tappeh city has the highest amount of afforestation with more than 9,256 ha with C. arizonica L, C. sempervirens L. var. horizontalis (Mill.) Gord. and P. brutia Ten, mostly. The presence of suitable climatic and edaphic conditions in the Golidagh of Maraveh Tappeh City and the ArabDagh area of Kalaleh City played a prominent role in the success of artificial forests in these areas. It should be noted that wood smuggling, the presence of livestock, the occurrence of fires, the presence of natural and human obstacles, and continuous monitoring have been other factors affecting the success or failure of afforestation programs in the eastern Golestan province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental stress
  • mapping
  • deforestation
  • climatic and edaphic conditions
  • continuous monitoring
اقتصادی، ع.، کنشلو، هـ. و خوشنویس، م.، 1391. بررسی سازگاری آبیس‌گرندیس (Grand fir) در منطقه میان‌بند و جلگه‌ای. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 59 صفحه.
رضایی، پ. و قهرمانی، ن.، 1394. ارزیابی ظرفیت برد در تعیین کاربری‌های مجموعه‌های گردشگری. مطالعات مدیریت گردشگری، 10 (31): 85–102.
صادق‎زاده‌حلاج، م. و رستاقی، ع.، 1390. بررسی عملکرد رویشی کاج بروسیا (مطالعه موردی: طرح جنگل‌کاری عرب‌داغ، استان گلستان). مجله جنگل ایران، 3 (3): 212-201.
کامیاب، ح. ر. و اسدالهی، ز.، 1400. بررسی اثر تخریب جنگل‌های هیرکانی استان گلستان در افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای. تحقیقات حمایت و حفاظت جنگل‌ها و مراتع ایران، 19 (1): 93–76.