قره ‏داغ در قلب کویر داغ میقان استان مرکزی، نیازمند توجه و احیاء

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 مربی پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 مربی، گروه مهندسی کشاورزی، دانشگاه فنی و حرفه‌ای، تهران، ایران

4 رییس بخش حفاظت و حمایت، اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی، اراک، ایران

5 رییس اداره امور بیابان، اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی، اراک، ایران

10.22092/irn.2023.359865.1476

چکیده

در سال‌های اخیر کاهش بارندگی و بروز خشک‌سالی‎ ها سبب شده است، شرایط برای فرسایش بادی در کشور مهیا شود. کویر میقان یکی از کانون‌های بحرانی فرسایش بادی در استان مرکزی است. قره‎ داغ (.Nitraria schoberi L) یکی از اثربخش‌ترین گیاهان در تثبیت شن‌های روان است. در سال‎های اخیر خشکیدگی پایه‎ های قره‎داغ در کویر میقان کاملاً محسوس است و مطالعه و پژوهش پیرامون شناسایی عوامل خشکیدگی‌ها ضروری است. برای شناسایی عوامل زنده و غیرزنده خسارت‌زا، آفات و بیماری‌های قره ‎داغ در کویر میقان طی سال‌های 1401-1398 بررسی شد. نتایج این تحقیق نشان داد، مهم‌ترین عامل در خشکیدگی پایه‎ های قره‎ داغ کاهش سطح آب‎های زیرزمینی در منطقه است. سایر عوامل مانند آفات (سوسک چوب‌خوار، موش، زنجره، آفات نوظهور و ...) و خسارت آفرود در درجه‌های بعدی اهمیت قرار دارند.


کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Nitraria in the heart of the hot desert of Miqan, Markazi Province, needs attention and reclamation

نویسندگان [English]

  • Samira Farahani 1
  • Mohammad Ebrahim Farashiani 1
  • Hamid Yarmand 2
  • Sedighe Ghanaei 3
  • Ahmadreza Asadi 4
  • Atena Faraji 5
1 Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Islamic Republic of Iran
2 Senior Research Expert, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Islamic Republic of Iran
3 - Department of Agricultural Engineering, Technical and Vocational University (TVU), Tehran, Iran
4 Head of the Department of Conservation and Protection, Natural Resources and Watershed Management of Markazi province, Arak, Islamic Republic of Iran.
5 Head of the Department of Desert Affairs, Natural Resources and Watershed Management of Markazi province, Arak, Islamic Republic of Iran.
چکیده [English]

In recent years, decreased rainfall and droughts have created wind erosion in Iran. Mighan desert is one of the critical centers of wind erosion in Markazi province. Nitraria schoberi L. is one of the most effective plants for stabilizing sand dunes. In recent years, Nitraria decline in the Mighan desert has been quite noticeable. It is necessary to establish investigations regarding the identification of causal agents in the decline of the Nitraria plant. To identify biotic and abiotic factors causing damage, Nitraria schoberi pests and diseases were assessed in the Mighan desert from 2018 to 2022. This research revealed that the most critical factor in the decline of Nitraria is the region's underground water decrease. Other factors such as pests (wood boring beetles, mice, true cicadas, and new emerging pests) and off-road driving damages are at the next level of importance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Monitoring
  • Mighan desert
  • decline
  • pest and disease

مراجع

آخانی سنجانی، ح.، 1368. نگرشی بر پوشش گیاهی و فلور کویر میقان (اراک). مجله علوم دانشگاه تهران، 8(1–4): 75–84.
ابراهیمی، ش.، 1385. تعیین مناطق مناسب جهت تغذیه مصنوعی آب‌های زیرزمینی با استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی در دشت تهران-کرج. پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشگاه مازندران، دانشکده منابع طبیعی.
اخیانی، خ.، 1371. فلور ایران، شماره 7: تیره اسفند (Zygophyllaceae). مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران، 52 صفحه.
انصاری، ا.، کلنگری، م. و فرجی، ز.، 1397. شناسایی فون پرندگان منطقه شکار ممنوع تالاب میقان اراک. محیط‌زیست جانوری، 10(2): 65–72.
باغستانی میبدی، ن.، ۱۳۷۵. مشخصات گیاه‌شناسی و برخی نیازهای اکولوژیکی قره‎داغ. جنگل و مرتع، 32: 32–39.
بنازاده، ح. و مروج، غ.، 1391. تله فراگیر: رویکردی جدید در کنترل جوندگام مضر. حفاظت گیاهان (علوم و صنایع کشاورزی)، 26(2): 217–223.
خاقانی، ر.، 1385. مخاطرات بهداشتی فعالیت جوندگان در مناطق شهری و بنادر و روش‎های کنترل آنها. مجله دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، 4: 1078–1071.
خاصی، ع. و کوچک‌زاده، م.، 1389. تأثیر آبیاری با فاضلاب تصفیه‌شده روی خصوصیات گیاه پنبه. تحقیقات آب و خاک ایران، 2: 229–235.
خالدی، ش.، 1385. احیای کویر میقان. علوم جغرافیایی، 5(6 و 7): 129–152.
حسینی، ا.، 1390. بررسی میزان آلودگی درختان به سوسک‎های چوب‌خوار و ارتباط آن با شرایط رویشگاهی در جنگل‌های بلوط ایرانی Quercus brantii)) در استان ایلام. تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران، 9(1): 53–66.
رضایی، س. ع. و ملکوتی، م.ج.، ۱۳۷۵. بررسی اثرات شوری و رشد قره‎داغ و مقایسه آن با آتریپلکس و نیتراریا در کویر میقان اراک. پژوهش و سازندگی، ۲۵: 52–57.
شهریاری، ع.ر.، نوری، س.، عابدی کوپایی، ج. و آصالح، ف.، 1389. اثر آبیاری با پساب فاضلاب تصفیه ‌شده بر رشد گیاه قره‌داغ تحت شرایط گلخانه. علوم و فنون کشت‌های گلخانه‌ای، 1(4): 13–21.
صالحی، آ.، 1399. رویکرد راهبردی استفاده از آب‌های نامتعارف در اراضی کشاورزی جنوب شهر تهران. طبیعت ایران، 5(5): 23–29.
عصری، ی.، 1382. فلور، شکل‎های زیستی و کوروتیپ‎های گیاهان ذخیره‏گاه بیوسفر کویر. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 7(4): 247–259.
عصری، ی.، 1387. تنوع گیاهی در پناهگاه حیات‌وحش موته. رستنیها، 9(1): 25–37.
عصری، ی.، جلیلی، ع.، اسدی، م. و دیانت‎نژاد، ح.، 1379. نگرشی بر فلور ذخیره‎گاه بیوسفر توران. پژوهش و سازندگی، 13(2): 4–19.
کریم‎زاده، ح.ر.، رضایی، ر. و مهرابی، ش.، 1395. بررسی تأثیر خاک، پساب و لجن فاضلاب بر برخی ویژگی‎های رویشی گیاه قره‌داغ Nitraria schoberi. حفاظت منابع آب و خاک، 5(4): 81–94.
فراشیانی، م.ا.، یارمند، ح.، کازرانی، ف.، فراهانی، س.، زمانی، س.م. و علی‎نژاد، م.، 1400. حفاظت از مرتع‏کاری‎ها و جنگل‎کاری‎های مناطق بیابانی کشور: چالش‎ها و راهکارها. طبیعت ایران، 6(4): 23–32.
فرمهینی فراهانی، ع.، میرداودی، ح.ر. و زاهدی‎پور، ح.، 1389. قره‌داغ Nitraria schoberi گونه‎ای مناسب جهت احیای مناطق بیابانی. اولین همایش ملی مقابله با بیابان‌زایی و توسعه پایدار تالاب‌های کویری ایران، اراک، 26 خرداد 1389، دسترسی در https://civilica.com/doc/124107.
محجوب، س.م.، 1394. جوندگان مهم زیان‎آور در کشاورزی و دستورالعمل فنی اجرایی مبارزه با آنها. نشریه ترویجی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، 35 صفحه.
مرادی، ح.ر.، چقایی، م. و میرطالبی، آ.س.، 1392. بررسی تأثیر پوشش گیاهی بر مقابله با بیابان‌زایی در کویر میقان اراک، اولین همایش سراسری کشاورزی و منابع طبیعی پایدار، تهران، 10 بهمن 1392، دسترسی در https://civilica.com/doc/258763 .
محمدی، م. و مرادی، ح.ر.، 1389. پهنه‎بندی خشک‌سالی آب‌های زیرزمینی حوزه کویرمیقان در محیط GIS جهت مدیریت منابع آب‎های زیرزمینی. اولین همایش ملی مقابله با بیابان زایی و توسعه پایدار تالاب‌های کویری ایران، اراک، 26 خرداد 1389، دسترسی در https://civilica.com/doc/124084.
طبیعت ایران
دوره 8، شماره 3 - شماره پیاپی 40
مرداد و شهریور 1402
صفحه 43-51

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار