جایگاه حفاظتی گونه انحصاری سلوی بزمانی .Salvia bazmanica Rech.f. & Esfand

نوع مقاله : معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بلوچستان (ایرانشهر)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایرانشهر، ایران.

2 استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22092/irn.2023.360810.1491

چکیده

گونه سلوی بزمانی Salvia bazmanica Rech.f. & Esfand. متعلق به تیره نعنا (Lamiaceae) و انحصاری استان سیستان و بلوچستان است. براساس منابع موجود تنها از چند نقطه محدود در استان گزارش شده است. این گونه از معدود گونه‌های جنس سلوی با گل‌های ریز و فرم رویشی چوبی در ایران و جهان است. در این مطالعه، وضعیت حفاظتی گونه S. bazmanica براساس دستورالعمل اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN, 2017) و با استفاده از معیارهای میزان حضور (Extent of Occurrence/EOO)، سطح تحت اشغال (Area of Occupancy/AOO)، اندازه جمعیت و کیفیت رویشگاه بررسی شد. بر‌اساس نتایج به‌دست‌آمده از 5 جمعیت بررسی‌شده، میزان حضور گونه (EOO) و سطح تحت اشغال آن (AOO) به‌ترتیب 10779 و 5/4 کیلومترمربع محاسبه شد. با توجه به معیارهای IUCN، گونه ازنظر وضعیت حفاظتی در بحران انقراض (CR) قرار می‌گیرد. به‌منظور کاهش فشار وارده به این گونه، حفاظت از رویشگاه‌های آن و جلوگیری از تخریب این اکوسیستم‌های ارزشمند در اثر چرای شدید دام ضروری است. حفاظت از رویشگاه‌های طبیعی (in-situ) توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری‌، همچنین حفاظت در خارج از رویشگاه (ex-situ) گونه در بانک ژن مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور (تهران- ایران) ضروری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The conservation status of the endemic Salvia bazmanica Rech.f. & Esfand.

نویسندگان [English]

  • Hadi Darroudi 1
  • Yousef Ajani 2
  • Ziba Jamzad 3
  • Adel Jalili 3
1 Assistant Professor., Forest and Rangelands Research Department, Baluchestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Iranshahr, Iran
2 Assistant Prof., Botany Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3 Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

Salvia bazmanica belongs to the Lamiaceae family. This species is endemic to Iran, Sistan and Baluchestan Province. Based on the existing literature, it is restricted to localities. This species is one of the few Salvia species with small flowers and woody vegetative forms in Iran. In this study, the conservation status of Salvia bazmanica was investigated through the guidelines of the International Union for Conservation of Nature (IUCN) using criteria including Extent of Occurrence (EOO), Area of ​​Occupancy (AOO), population size, and habitat quality. Based on screening the five populations, EOO and AOO were calculated as 10779 and 4.5 Km2, respectively. Furthermore, over-grazing and drought affect species regeneration. With emphasis on these criteria, this species' conservation status is classified as Critically Endangered (CR). It is necessary to prevent severe livestock grazing to reduce species' habitat pressure and ecosystem destruction. Ex-situ and in-situ conservation must be applied to conserve S. bazmanica. To protect the species, it is highly recommended that the Natural Resources and Watershed Organization protect the habitat of this species. The seeds should be preserved in the Natural Resources Gene Bank as an ex-situ program.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Baluchestan
  • Endemic
  • Extent of Occurrence
  • Critically Endangered
  • IUCN
جم‌زاد، ز. و معین، ف.، 1396. جایگاه حفاظتی گونه‌ای نادر از جنس سلوی به‌نام Salvia aristate. طبیعت ایران، 2(3): 92-95.
جم‌زاد، ز.، 1391. فلور ایران تیره نعنا (Lamiaceae). مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 1072 صفحه.
درودی، هـ.، اجنی، ی.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1400. جایگاه حفاظتی گیاه نعنای گربه بلوچستانی Nepeta balouchestanica Jamzad & Ingr. . طبیعت ایران، 6(6): 151-155.
درودی، هـ.، شهابی، م. و خسروشاهی، م.،1400. بررسی تغییرات روند خشک‌سالی و عوامل اقلیمی در استان سیستان و بلوچستان. مهندسی اکوسیستم بیابان، 32(10): 15-30.

مهرنیا، م.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1399. جایگاه حفاظتی گونه ‌ Salvia sclareopsis. طبیعت ایران، 5(6): 119-125.