ارزیابی اولیه اندازه‌‌گیری و پایش پوشش گیاهی و خاک علفزارها و چمنزارهای مناطق مرطوب و نیمه‌‌مرطوب شمال کشور

نوع مقاله : دیدگاه‌ها

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران،

2 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 مربی پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران

4 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران

5 دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران

10.22092/irn.2023.129211

چکیده

نظر به اهمیتی که مراتع در حفظ آب و خاک‌، افزایش سطح ذخایر آب‌‌های زیرزمینی، تولید اکسیژن، تأمین نیاز غذایی حیات‌‌وحش و دام‌‌های اهلی دارند، شایسته است بیش از آنچه تا به‌‌حال به آن توجه شده است، از آن محافظت و مراقبت شود.
نقش مراتع در تولید مواد پروتئینی و لبنی و اقتصاد کشور، تولید، حفظ، تصفیه و ذخیره 60 درصدی آب و تنظیم و تعدیل چرخه آب در طبیعت (افتخاری و خلیفه‌‌زاده، 1400)، ایجاد و نگهداری خاک، جلوگیری از فرسایش آبی و بادی و بهبود و تقویت حاصلخیزی خاک، تولید محصولات‌‌ فرعی و کالاهای مرتعی، اکوتوریسم و توسعه صنعت گردشگری، مهار زیست‌شناختی (کنترل بیولوژیکی)، کنترل و تعدیل اقلیم و کاهش آثار زیان‌بار تغییر اقلیم، نگهداری کیفیت جوی و جلوگیری از بروز گردوغبار محلی و ریزگرد و تصفیه هوا، مأمن و پناهگاه حیات‌وحش، حفظ تنوع زیستی گیاهی و جانوری (فلور و فون) و بانک ذخایر ژنتیکی گیاهی و جانوری از‌جمله مهم‌ترین مواردی است که ضرورت توجه اقتصادی و اجتماعی را به وضعیت و سلامت مراتع نشان می‌دهد (مقدم، 1379؛ مصداقی،1394؛Holechek et al., 2005). پایش مراتع، وضعیت و سلامت اکوسیستم‌‌های مرتعی را به‌‌طور منظم رصد می‌کند و این موضوع، برای توجیه اهمیت اقتصادی و اجتماعی مجموعه اقدامات پایش کافی است. با اجرای پایش، جهت گرایش وضعیت مراتع، دلایل ایجاد تغییرات و بسیاری از موارد اساسی نمایان می‌شود و می‌‌تواند در حل مشکلات و معضلات اکوسیستم‌‌های مرتعی کمک شایانی کند.

عنوان مقاله [English]

Preliminary evaluation of vegetation and soil monitoring on grasslands and meadows in humid and semi-humid areas of the north of the country

نویسندگان [English]

  • Alireza Eftekhari 1
  • Hasan Ghelich nia 2
  • Lotf Ollah Parsayi 3
  • Maede Yousefian 4
  • Javad Motamedi 5
  • saeede Nateghi 1
1 Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
2 Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
5 Associate Professor, Rangeland Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran.

مراجع

ارزانی، ح.، 1368. بررسی رابطه بین پوشش تاجی، شاخ و برگ و یقه گیاهان با تولید مرتع. تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، 120 صفحه.
افتخاری، ع.، فیاض، م.، زندی اصفهان، ا.، گودرزی، م.، خلیفه‌‌زاده، ر.، کمالی، ن، و بیات، م.، 1400. پایش اکوسیستم‌‌های مرتعی مناطق مختلف آب‌و‌هوایی ایران- استان گیلان (سایت تالش). گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 109 صفحه.
افتخاری، ع. و خلیفه‌‌زاده، ر.، 1400. اهمیت مراتع از جنبه‌‌های محیط زیستی، تولید آب و راهکارهای مدیریت صحیح. مشهد، اولین همایش بین‌‌المللی و هشتمین همایش ملی مرتع و مرتعداری ایران، دانشگاه فردوسی مشهد، 23 الی 24 تیرماه، 130-128.
جلیلی، ع.، 1398. مرتع، عنوان ناقص بر مجموعه‌‌ای از اکوسیستم‌‌ها. نشریه طبیعت ایران، 6 (6): 3.
جلیلی، ع،. 1399. چالش‌‌های محیط‌‌های طبیعی ایران و راهبردهای توسعه‌‌ای. سلسله نشست‌‌های راهبردی گفتمان طبیعت ایران. تهران، https://rifr-ac.ir .
جلیلی، ع.، نقی‌‌نژاد، ع. و کامرانی، ا.، 1393. اکولوژی مانداب‌‌ها، با نگرشی بر رویشگاه‌‌های ماندابی البرز جنوبی. دانشگاه مازندران، ساری، 268 صفحه.
زهری، م.، 1383. ساختار ژئوبتانیکی ایران. سازمان حفاظت محیط‌زیست، تهران، 199 صفحه.
سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور. 1388. سیمای جنگل‌ها، مراتع و آبخیزهای ایران- سیاست‌‌ها، برنامه‌‌ها و فعالیت‌‌ها. دفتر روابط ‌‌عمومی و امور بین‌‌الملل، 88 صفحه.
قربانلی، م.، 1381. جغرافیای گیاهی. سمت، تهران، 307 صفحه.
قلیچ‌‌نیا، ح.، 1397. مروری بر تحقیقات در مراتع شمال ایران (با تأکید بر ظرفیت‌‌های طبیعی موجود مراتع). هفتمین همایش ملی مرتع و مرتعداری ایران، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، 18 الی 19 اردیبهشت‌‌ماه، 135-130.
کامرانی، ا.، 1389. بررسی پوشش گیاهی اکوسیستم‌های گذار بین خشکی و آب در شیب جنوبی البرز غربی. تهران، رساله دوره دکتری، دانشگاه تهران، 283.
مصداقی، م.،1394. مرتع‌داری در ایران. دانشگاه صنعتی سجاد،‌مشهد، 326 صفحه.
مقدم، م.ر.، 1379. مرتع و مرتع‌داری. انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 354 صفحه.
نقی‌‌نژاد، ع.، 1386. بررسی اکولوژی مانداب‌‌های شیب جنوبی البرز مرکزی (بین جاده‌‌های کرج- چالوس و جاده فیروزکوه). تهران، رساله دوره دکتری، دانشگاه تهران، 320.
طبیعت ایران
دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 39
خرداد و تیر 1402
صفحه 21-30

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار