کوه کلّار، خانه‌ای برای زیستمندان منحصربه‌فرد در قلب زاگرس: گزینه‌ای مناسب برای یک پارک ملی در مناطق آلپی

نوع مقاله : نگاهی به طبیعت ایران

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران.

2 کارشناس ارشد، بخش منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران

10.22092/irn.2023.361265.1497

چکیده

استان چهارمحال و بختیاری از نواحی غنی و متنوع ازنظر گیاهی، جانوری و آب‌وهوایی است. بوم‌نظام‌های مختلفی از جنگل، تالاب، رودخانه، مرغزار و نواحی آلپی را می‌توان در این استان کوچک یافت. کوه کلّار، سومین قله بلند این استان است. موقعیت ویژه جغرافیایی این کوه سبب شده است تا از دیرباز پژوهشگران تنوع زیستی و گردشگران زیادی به ‌سوی آن جلب شوند. زندگی و بقای گیاهان، حیوانات و معیشت عده زیادی از مردم به این کوه وابسته است. دره‌های متعدد، آبشارها، چشمه‌ها، تالاب‌ها، ارتفاعات مختلف و سازندهای مختلف زمین‌شناسی سبب ایجاد تنوع بسیار در گونه‌های گیاهی زیستگاه‌های مختلف این کوه شده است. بخش زیادی از گونه‌های گیاهی انحصاری ایران در نواحی آلپی و نیمه‌آلپی قرار دارند که متأسفانه در ایران به‌ندرت محافظت می‌شوند. این کوه با داشتن نواحی آلپی و غنای گونه‌ای فراوان، گزینه‌ای مناسب برای یک منطقه محافظت‌شده آلپی است. این کوه خانه گونه‌های مختلف است که برخی از آنها مانند Hedysarum plumosum Boiss. & Hausskn.، Clinopodium kallaricum (Jamzad) Bordbar و Dionysia bachtiarica Bornm. & Alex. تنها از این کوه گزارش‌ شده‌اند. همچنین، یکی از سکونتگاه‌های مهم خرس قهوه‌ای و سایر پستانداران بزرگ‌چثه ایران است. چرای بی‌رویه، برداشت گیاهان، شکار و تغییر کاربری زمین از مهم‌ترین عواملی هستند که بوم‌سازگان‌های این منطقه کوهستانی را به‌طور جدی تهدید می‌کنند. ضروری است با انجام اقدامات لازم و افزایش آگاهی عمومی از این کوه حفاظت شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mt. Kallar, a home for unique biota in the heart of Zagros: an ideal option for a national park in the alpine regions

نویسندگان [English]

  • Amin Zeraatkar 1
  • Tooraj Mokhtarpour 2
1 Assistant Prof., Research Division of Natural Resources, Chaharmahal and Bakhtiari Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Shahrekord,
2 M.Sc., Research Division of Natural Resources, Chaharmahal and Bakhtiari Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Shahrekord, Iran
چکیده [English]

Chaharmahal and Bakhtiari province is one of the rich biodiversity regions of Iran with remarkable climate diversity. Different types of ecosystems such as forests, wetlands, rivers, meadows, and alpine areas can be found in this small province. Mount Kallar is the third-highest mountain in this province. The special geographical location and biodiversity of this mountain have attracted many botanists and tourists. The life and survival of plants, animals, livelihoods, and food security of many people living in this area depend on this mountain. Numerous valleys, riparian zone, springs, wetlands, different altitudes, and different geological formations have caused a high diversity of plant species in the diverse habitats of this mountain. The percentage of endemism peaks in the subalpine and alpine zone, but these areas are rarely under protection in Iran. With its alpine areas and high species richness, this mountain is suitable option for an alpine protected area. This mountain is home to lots of species, some of which such as Hedysarum plumosum Boiss. & Hausskn., Clinopodium kallaricum (Jamzad) Bordbar and Dionysia bachtiarica Bornm. & Alex. have only been reported from this mountain. In addition, it is one of the settlements of brown bears and other large mammals in Iran. The most important factors that have caused threats to the ecosystems of this mountainous region include overgrazing, harvesting of plants, hunting, and land use change. It is necessary to protect this mountain by taking the necessary measures and increasing public awareness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Alpine regions
  • stable income
  • protected area
  • threatened species
  • Chaharmahal and Bakhtiari
ابراهیمی، م.، 1395. درگیری خرس و چوپان در بروجن. خبرآنلاین، 11 شهریور. برگرفته از https://jamejamonline.ir/fa/news/940194/
 اجنی، ی.، 1400. کوه هزار با گیاهان متنوع در ناحیه جنوبی ایران (استان کرمان). طبیعت ایران، 6(2): 115-105.
حیدری، م.، 1401. حمله خرس به مرد ۳۰ ساله در کوه کلّار. خبرآنلاین، 22 مرداد. برگرفته از https://www.khabaronline.ir/news/1661632/
زراعتکار، ا.، جم‌زاد، ز.، جلیلی، ع. و خواجوئی‌نسب، ف.، 1401. جایگاه حفاظتی گونه‌های انحصاری جنوب غرب ایران از جنس Dionysia. طبیعت ایران، 7(2): 155-143.
مظفریان، و.، 1396. فلور استان چهارمحال و بختیاری. مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، 894 صفحه.