جایگاه حفاظتی گونه .Tanacetum snbolii Mozaff

نوع مقاله : معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی

2 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی ارومیه

3 استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

4 استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و تروبج کشاورزی

چکیده

گونه Tanacetum sonbolii Mozaff. گیاهی است از خانواده کاسنی (Asteraceae) که انحصاری ایران بوده و در استان آذربایجان غربی، تکاب، روستای بدرلو در محدوده ارتفاعی 2380-2500 متر از سطح دریا می­روید. جایگاه حفاظتی این گونه ، بر اساس معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) مورد بررسی قرار گرفت. این­کار با استفاده از معیارهای میزان حضور(EOO)، سطح تحت اشغال(AOO) تعداد رویشگاه و تعداد افراد جمعیت بر اساس بازدید­های صحرایی انجام شد. با اندازه گیری­های میدانی محدوده حضور این گونه 169/0 کیلومتر مربع و مساحت تحت اشغال این گونه 1 کیلومتر مربع است که به صورت پایه­های پراکنده در منطقه حضور دارد. با توجه به نتایج بدست آمده و بر اساس معیارهای IUCN این گیاه به عنوان گونه در بحران انقراض( Critically Endangered)طبقه بندی شد. عواملی مانند عدم مدیریت صحیح برنامه­های توسعه­ای مانند جاده­سازی ، تردد زیاد ماشین­ها و افراد در منطقه  به علت شرایط مناسب از لحاظ اکوتوریسم باعث تخریب رویشگاه این گونه شده است، لذا ضرورت دارد رویشگاه ان توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور بعنوان یک رویشگاه حفاظت شده تعیین شود. برای حفاظت در خارج از رویشگاه این گونه انحصاری، جمع­آوری بذر و حفاظت آن در بانک ژن برای کاشت و احیای آن در رویشگاه طبیعی ضروری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The conservation status of Tanacetum sonbolii Mozaff.

نویسندگان [English]

  • Mahnaz Heidari Rikan 2
  • Adele Jalili 3
  • ziba jamzad 4
2 Agricultural and Natural Resources Research Center Of West Azerbaijan
3 Professor,Research Institute of Forest and Rangelands Agricultural Research Education and Extension Organization
4 Professor,Research Institute of Forest and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension organization
چکیده [English]

Tanacetum sonbolii is an Iranian endemic species of Asteraceae that grows in west Azarbaijan, Tekab, Baderloo Village at altitudes 2380-2500 m. The conservation status of this species was evaluated and defined based on IUCN threat categories. It was evaluated based on the following categories: area of occupancy, the extent of occurrence, the number of habitats, and the number of mature individuals in populations. According to field studies and established plotsTanacetum sonbolii occupies an area of 1 Km2 and an extent of occurrence (EOO) of 0.169 km2, with 150 scattered individuals in the area. Based on the IUCN (International Union for Conservation of Nature), it is a critically endangered species. Factors such as lack of proper development plans, road construction, and high traffic in the area due to tourist attractions resulted in the low quality of habitat and a decrease in population size. Therefore, special attention and conservation of the species habitat by the Natural Resources and Watershed Organization are urgently needed. Seed preservation and regeneration in the Natural Resources Seed Bank of Iran are necessary for species conservation and future recreation of its natural habitat.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conservation status
  • Endemic
  • IUCN
  • Tanacetum sonbolii
اسکندری،م. 1391. بررسی گونه­های سرخس در معرض تهدید در استان گیلان و مقایسه طبقه­بندی حفاظتی با معیارهای سازمان جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی، رستنی­ها، 13(1):1-9.
پناهی، پ.، جم زاد. ز.، 1396. جایگاه حفاظتی بلوط­های ایران. طبیعت ایران، 2(1): 91-82.
جلیلی، ع. جم زاد، ز.، 1395. طرح تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستم­های ایران. موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران. 140صفحه
جلیلیان، ن.، نعمتی پیکانی، م.، جم زاد، ز. و جلیلی، ع.،1396 . جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Zeugandra iranica . طبیعت ایران،4(2): 107-104.
جلیلیان، ن.، نعمتی پیکانی، م.، محبی، ج.، جم زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1397 . جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Silene parrowiana در ایران. طبیعت ایران،3(3): 106-102.
جعفری،ع.، حاتمی، ا.، قنبریان، غ.، جم زاد، ز.، جلیلی، ع.، 1398. بررسی جایگاه حفاظتی گونه Tanacetum paradoxum در ایران. طبیعت ایران، 4(6):111-108.
حاتمی،ا.، صادقیان،س.، جعفری، ع.، جم زاد، ز.، جایای، ع.، 1397، جایگاه حفاظتی سلوی اقلیدی، طبیعت ایران، 2(5): 103-98.
حیدری ریکان، م.، لارتی، م.، جم زاد،ز.، جلیلی، ع.، 1400. بررسی جایگاه حفاظتی گونه Phlomis herba-venti subsp.urmiensis در ایران. طبیعت ایران، 6(3): 159-164.
محبی،ج.، جم زاد، ز. و بخشی خانیکی،؛.، 1395. جایگاه حفاظتی 6 گونه انحصاری مرزه در ایران، 1(1): 79-74.
محمودی، م.، 1397. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری  Campanula lamondiae  . طبیعت ایران، 3(4): 102-98.
محمودیان،ا.، فارسی، ر.، حشمتی، غ.، 1400. تعیین کارکرد پوشش گیاهی در مراتع شهرستان تکاب با روش LFA. فصلنامه اکوسیستم­های طبیعی ایران،1(43):84-97.
مظفریان، و.، 1387، فلور ایران، شماره 59، تیره کاسنیAsteraceae، قبیله­های Anthemideae and Echinopoeae، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، 443 صفحه.