جایگاه حفاطتی گونه Allium breviscapum Stapf (Amaryllidaceae)

نوع مقاله : معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

2 استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده


جنس پیاز (.Allium L) یکی از بزرگترین جنس های گیاهی چندساله تک لپه ای است و ایران یکی از مراکز مهم تنوع و
گونه زایی آن محسوب می شود. گونه Allium breviscapum Stapf ،گونه انحصاری ایران و استان همدان است. این گونه در
رویشگاه های محدود و تنها در بخش هایی از ارتفاعات کوه الوند در استان همدان می روید. در این پژوهش، جایگاه حفاظتی
این گونه انحصاری بر اساس معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از معیارهای میزان حضور،
سطح تحت اشغال، اندازه جمعیت و کیفیت رویشگاه مشخص شد. براساس نتایج این تحقیق، گونه یاد شده «در بحران
انقراض » قرار دارد. عوامل تخریبی مختلفی نظیر چرای دام و استخراج سنگ گرانیت رویشگاه های این گونه را تهدید
می کنند. بنابراین لازم است، سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، محدوده حضور این گونه را به عنوان رویشگاه
حفاظت شده اعلام کند. حفاظت خارج از رویشگاه نیز باید از طریق حفاظت از بذور این گونه در بانک ژن منابع طبیعی
ایران و کاشت پیازهای آن در باغ های گیاهشناسی انجام شود. افزایش آگاهی و آموزش عمومی پیرامون اهمیت حفاظت از
طبیعت و گیاهان می تواند نقش مهمی را در حفاظت از گیاهان در رویشگاه های طبیعی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The conservation status of Allium breviscapum Stapf

نویسندگان [English]

  • Keivan SafiKhani 1
  • Ziba Jamzad 2
  • Adel Jalili 2
1 Assistant Professor, Research Division of Natural Resources Department, Hamadan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Hamadan, Iran
2 Prof., Research Institute of forest and rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization, (AREEO), Tehran, Iran.
چکیده [English]

Allium is one of the largest perennial genera of Monocots, and Iran is one of the most important centers of its diversity and speciation. Allium breviscapum Stapf is an endemic species of Iran and Hamadan province. It is growing in limited habitats and only in parts of Alvand Mountain in Hamedan Province. In this study, the conservation status of this endemic species was determined on the basis of IUCN categories and criteria by using the criteria as follows: the Extent of Occurrence (EOO), Area of Occupancy (AOO), population size, and habitat quality. According to the results of this study, the species is classified as "Critically Endangered". Its habitats are exposed to various destructive factors such as grazing, and granite extraction, which play an important role in threatening this species. Therefore, it is necessary for the Natural Resources and Watershed Management Organization to declare the distribution area of this species as protected habitat. Ex-situ protection by protecting the seeds of this species in the Iranian Natural Resources Gene Bank and planting some populations of it in botanical gardens should be done. Public awareness and education on the importance of protecting nature and plants can play an important role in protecting plants in natural habitats.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conservation status
  • Alvand Mountain
  • Endemic species
  • Allium
اخوان روفیگر، آ.، باقری، ع.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1398. جایگاه حفاظتی گونه انحصاریAstragalus vernaculus (Fabaceae). طبیعت ایران، 4(6): 113-117.
پناهی، پ. و جم‌زاد، ز.، 1396. جایگاه حفاظتی بلوط‌های ایران. طبیعت ایران، 2(1): 82-91.
جعفری، ع.، حاتمی، ا.، قنبریان، غ.ع.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1398. جایگاه حفاظتی گونه انحصاریTanacetum paradoxum (Boiss.) Bornm. در ایران. طبیعت ایران، 4 (6): 108-111.
جلیلیان، ن.، نعمتی پیکانی، م.، جلیلی، ع. و زیبا جم‌زاد. 1396. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Zeugandra iranica در ایران. طبیعت ایران، 2 (4)، ص 104-107.
جلیلیان، ن.، نعمتی پیکانی، م.، محبی، ج.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1397 جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Silene parrowiana در ایران. طبیعت ایران، 3(3): 102-106.
جم‌زاد، ز. و معین، ف.، 1396. جایگاه حفاظتی گونه‌ای نادر از جنس سلوی به‌نام  Salvia aristata. طبیعت ایران، 2(3): 92-95.
حاتمی، ا.، جعفری، ع.، صادقیان، س.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1397. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری نخود شیرازی در ایران. طبیعت ایران، 3(2): 90-95.
دیناروند، م. و حمزه، ب.، 1396. جایگاه حفاظتی گاوزبان خوزستانی. طبیعت ایران، 2 (2): 100-103.
دیناروند، م.، جم‌زاد، ز.، جلیلی، ع. و حسن‌زاده، م.، 1398. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Astragalus gypsocola در ایران. طبیعت ایران، 4(5)،: 87-91.
دیناروند، م.، جم‌زاد، ز.، جلیلی، ع. و یثربی، ب.، 1399. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Dionysia khuzistanica Jamzad در ایران. طبیعت ایران، 5(1)،: 97-103.
سلطانی‌پور، م.ا.، جم‌زاد، ز.، جلیلی، ع. و محمودی، م.، 1399. تعیین جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Pterocephalus wendelboi. طبیعت ایران، 5(2): 115-121.
قهرمانی نژاد، ف. و نژاد فلاطوری، ع.، 1395. وضعیت کنونی فلور ایران: راسته‌ها و تیره‌های نهان‌دانه ایران مطابق باAPG I  . یافته‌های نوین در علوم زیستی، ۳(۱): 80-107.
قهرمانی‌نژاد، ف.، عطایی، ن. و نژاد‌فلاطوری، ع.، 1396. مقایسه فلور نهان‌دانگان افغانستان و ایران مطابق باAPG I  . یافته‌های نوین در علوم زیستی، ۴(۱): 74-99.
کاسبی، ن.، قهرمانی، م.ع.، فخر‌رنجبری، ح.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1398. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Astragalus safavii Podlech & Maassoumi. طبیعت ایران، 4(4): 89-93.
محبی، ج.، جم‌زاد، ز. و بخشی‌خانیکی، غ.، 1395. جایگاه حفاظتی شش گونه انحصاری مرزه در ایران. طبیعت ایران، 1(1): 74-79.
معروفی، ح.، 1396. گل صدتومانی، گونه‌ای بسیار نادر در ایران. طبیعت ایران، 2(6): 110-113.
مهرنیا، محمد، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1399. جایگاه حفاظتی گونه‌ای نادر از بنگ‌دانه (Hyoscyamus tenuicaulis). طبیعت ایران، 5(3): 137-144.