تعیین جایگاه حفاظتی گونه Phlomis lurestanica

نوع مقاله : معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران.

2 استاد، مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

گیاه Phlomis lurestanicaاز تیره نعنا (Lamiaceae) انحصاری ایران می‌باشد که در مناطق کوهستانی لرستان پراکنش دارد. این گیاه چندساله و ریزوم دار با ساقه­های به ارتفاع تا 40 سانتیمتر می­باشد. جایگاه حفاظتی این گیاه بر اساس معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) مورد بررسی قرار گرفته است. سطح تحت اشغال گونه Phlomis lurestanicaبا اندازه­گیری میدانی در رویشگاه­های آن، 95  کیلومترمربع و میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن، 1573.3  کیلومترمربع برآورد شد. این گونه باتوجه به سطح اشغال، تعداد افراد جمعیت، نوع تجدید حیات که عمدتا از طریق ریزوم­های رونده می­باشد و کیفیت رویشگاه، به عنوان گونه­ی در حال انقراض (Endangered/EN) اعلام می‌شود. مشاهدات میدانی نشان داد فقدان مدیریت و چرای بی­رویه از عوامل اصلی تهدیدکننده این گونه کمیاب به شمار می­روند. اعلام رویشگاههای حفاظت شده توسط سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، حفاظت خارج از رویشگاه در با غ­های گیا هشناسی و بانک ژن منابع طبیعی ایران برای جلوگیری از انقراض باید در برنامه کار حفاظت از این گونه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The conservation status of Phlomis lurestanica

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mehrnia 1
  • Ziba Jamzad 2
  • Adel Jalili 2
1 Assistant Prof., Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Khorramabad, Iran
2 Professor, research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

Phlomis lurestanica is an endemic plant from the mint family (Lamiaceae) in Iran, which is distributed in the mountainous areas of Lorestan. This is a perennial plant with rhizomes and stems up to 40 cm long. It is endemic to Iran. The conservation status of the species was defined based on IUCN Red List Categories. According to the field survey and plot sampling, Phlomis lurestanica occupies an area of 95 Km2, and the extent of occurrence is 1573.3 Km2. Based on the Area of Occupancy (AOO), population size, the regeneration, which is mainly vegetative through creeping rhizomes, and the quality of the habitat, the conservation status of this species is defined as endangered (EN). Field observations have shown that the lack of proper management and overgrazing are the main threats to this rare species. Determining protected habitats by Forests, Rangelands, and Watershed Management Organization, ex-situ conservation in Botanical Gardens, and plant natural resources gene bank are suggested to be considered for the conservation of this species.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conservation status
  • endangered species
  • protected habitats
  • Zagros Botanical Garden
  • Phlomis lurestanica
-جم زاد، ز و جلیلی، ع.، 1395. طرح تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستم های ایران. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران.
- جلیلیان، ن.، نعمتی پیکانی، م.، جم زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1396. جایگاه حفاظتی گونه انحصاریZeugandra iranica . طبیعت ایران، 2(4): 104-107.
- جلیلیان، ن.، نعمتی پیکانی، م.، محبی، ج.، جم زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1397. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Silene parrowiana در ایران. طبیعت ایران، 3(3):102-106.
- جم­زاد، ز. ، 1391. فلور ایران تیره نعنا( Lamiaceae). موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 1065 صفحه.
- حاتمی، ا.، جعفری، ع.، صادقیان، س.، جم­زاد، ز.، و جلیلی، ع.، 1397. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری نخود شیرازی در ایران. طبیعت ایران،3(2):90-95.  
- سلطانی­پور، م.، جم­زاد، ز.، جلیلی، ع. و محمودی، م.، 1399. تعیین جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Pterocephalus wendelboi. طبیعت ایران، 5(2):115-121.
- معروفی، ح.، 1396 . گل صد تومانی، گونه­ای بسیار نادر در ایران. طبیعت ایران، 2(6):110-113.
- مهرنیا، م.، جم­زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1399. جایگاه حفاظتی گونه­ای نادر به نام آزیل ( Azilia eryngioides L.) طبیعت ایران، 5(2):123-129.
- مهرنیا، م.، جم­زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1399. جایگاه حفاظتی گونه­ای نادر از بنگ­دانه ( Hyoscyamus tenuicaulis) طبیعت ایران، 5(3):135-142.