جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Paeonia wendelboi Ruksans & Zetter

نوع مقاله : معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

2 استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

جایگاه حفاظتی گونهPaeonia wendelboi  بر‌اساس معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) بررسی شد. این گونه انحصاری در استان گیلان و محدوده مرز بین استان‌های گیلان و اردبیل یافت می‌شود و در واریزه­ها و صخره­های بالاتر از دارمرز جنگل هیرکانی می‌روید. این گیاه با اندازه کوتاه و گل‌های زرد از دیگر گونه‌های این جنس در ایران تشخیص داده می­شود. طی بازدیدهای انجام شده، شاخص­هایی مانند تعداد رویشگاه­ها، میزان حضور (EOO)، سطح تحت اشغال (AOO) و تعداد افراد بالغ در جمعیت این گونه بررسی شدند. به‌طوری‌که این گیاه با چهار جمعیت جدا افتاده و حدود 124 پایه بالغ، میزان حضور 1550 کیلومتر‌مربع و گستره حضور یک کیلومتر‌مربع در گروه گیاهان در بحران انقراض (CR) قرار می­گیرد. تخریب زیستگاه و برداشت به‌عنوان گیاه زینتی از عوامل تهدید‌کننده این گونه هستند. پیشنهاد می­شود برای حفاظت بهتر، این گونه نادر به‌عنوان اثر ملی طبیعی معرفی شود.

عنوان مقاله [English]

Conservation status of endemic species Paeonia wendelboi Ruksans & Zetterl.

نویسندگان [English]

  • Mahmood Bidarlard 1
  • Ziba Jamzad 2
  • Adel Jalili 2
1 Assistant Prof., Forests, Rangelands and watershed Research Department, Gilan Agricultural and Natural Resources Research and education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, AREEO, Rasht, Iran
2 Professor, research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

The conservation status of Paeonia wendelboi was defined according to the categories and criteria of the International Union for Conservation of Nature (IUCN). This species is restricted to Gilan province and the borderline of ​​Gilan and Ardabil provinces. Paeonia wendelboi grows on dry, scree/talus, relatively steep slopes in the mountain region above the Hyrcanian forest tree-line. This plant is characterized by its small size and deep yellow flowers from other Iranian Peonies. In this study, the number of habitats, Extent of Occurrence (EOO), Area of Occupancy (AOO), number of populations, and adult individuals in the population were evaluated. This plant with four isolated populations and about 124 adult plants and an EOO and AOO of 1550 km2 and one km2, respectively, is assigned as a critically endangered (CR) species. Habitat destruction and harvesting are the main threatening factors of this ornamental plant. To protect P. wendelboi, it is suggested to introduce this rare species as a national and natural heritage.

اخوان­روفیگر، آ.، باقری، ع.، جم­زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1398. جایگاه حفاظتی دو گونه از جنس (Amaryllidaceae)  Alliumدر ایران. طبیعت ایران، 4(1): 101-105.
پناهی، پ. و جم­زاد، ز.، 1396. جایگاه حفاظتی بلوط‌های ایران. طبیعت ایران، 2(1): 82-91.
جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1395 .طرح تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستم‌های ایران. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران.
محمودی، م.، 1397. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Campanula lamondiae در ایران. طبیعت ایران، 3(4): 98-102.
مهرنیا، م.، جم­زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1399. جایگاه حفاظتی گونه‌ای نادر به نام آزیل (Azilia eryngioides (Pau) Hedge & Lamond). طبیعت ایران، 5(2): 123-129.
محبی،ج.، جم­زاد، ز. و بخشی‌خانیکی، غ.، 1395. جایگاه حفاظتی شش گونه انحصاری مرزه در ایران. طبیعت ایران، 1(1): 74-79.