ذخیره‌گاه خمبی استان خراسان شمالی، بزرگ‌ترین رویشگاه لاله واژگون زرد کشور

نوع مقاله : نگاهی به طبیعت ایران

نویسندگان

1 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

2 دکتری جنگل‌شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

3 استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 دکتری علوم جنگل، اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان شمالی، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، بجنورد، ایران

5 کارشناس ارشد تنوع زیستی، اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی، بجنورد، ایران

چکیده

ذخیره­گاه جنگلی خمبی بخشی از آثار بجامانده از جامعه ارس (Juniperus excelsa) استان خراسان شمالی است که با هدف جلوگیری از نابودی کامل آن در سال 1381 به‌عنوان ذخیره‌گاه جنگلی انتخاب و از سال 1384 قرق شد. گونه‌ای از لاله واژگون به نام Fritillaria raddeana Regel که به‌دلیل داشتن گل‌های زردرنگ از سایر گونه‌های این جنس در کشور متمایز می‌شود در ذخیره گاه خمبی وجود دارد. این رویشگاه در دل جنگل‌های پراکنده ارس واقع شده و در فروردین ماه همزمان با شروع گل‌دهی لاله‌های واژگون مناظر بسیار زیبا و بی‌بدیلی را ایجاد می‌‌کنند که مورد بازدید بسیاری از طبیعت‌گردان قرار می‌گیرد. این ذخیره‌گاه دارای بیش از 60 گونه گیاهی و 65 گونه جانوری است. با توجه به تخریب رویشگاه‌های ارزشمند لاله واژگون در استان خراسان شمالی طی سالیان گذشته، ضروری است ضمن درنظر گرفتن تمهیدات لازم برای حفاظت هرچه بیشتر آن، فرهنگ‌سازی و افزایش آگاهی مردم نسبت به این گونه باارزش نیز مورد توجه قرار گیرد.

عنوان مقاله [English]

Khombi reserve area in North Khorasan Province, the largest habitat of Fritillaria raddeana Legel in the country

نویسندگان [English]

  • Parisa Panahi 1
  • Leila Karimi 2
  • Nadia Kamali 3
  • Jalal Hasan Nejad 4
  • Ahmad Safarzadeh 5
1 Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangelands,, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2 Ph.D. of Silviculture and Forest Ecology, Faculty of Engineering, University of Bojnurd, Bojnurd, Iran
3 Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
4 Ph.D. of Forestry, Department of Natural Resources and Watershed North Khorasan Province, Forests, Range and Watershed Management Organization, Bojnurd, Iran
5 MS.c in Biodiversity, Department of Environment, North Khorasan Province, Bojnurd, Iran
چکیده [English]

The Khombi Forest reserve area is a part of the remnants of Juniperus excelsa community in North Khorasan province, selected as a forest reserve in 2002 to prevent its complete destruction and protected since 2005. There is a unique species of Fritillaria called F. raddeana Regel in this habitat, which is different from other species of this genus in the country due to its yellow flowers. This habitat is located in the heart of the Juniper forests, and simultaneously with the flowering of F. raddeana in April, creates very beautiful landscapes visited by many ecotourists. The reserve includes more than 60 plant species and 65 animal species. Due to the destruction of valuable habitats of F. raddeana in North Khorasan province over the past years, it is necessary to consider the measures needed to further protection of habitats and increase public awareness of this valuable species by authorities.
 

- اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان شمالی، 1388. طرح ذخیره­گاه خمبی. شرکت مهندسین مشاور پایدار طبیعت و منابع، 165 صفحه.
- اسلام‌زاده، ن.، حسینی، س.م. و مرادی، ح.ر.، 1389. مطالعه رویشگاه لاله واژگون با جدول النبرگ. نشریه علوم و فنون منابع طبیعی، 5(1): 93-83.
- بخشی‌خانیکی، غ.، 1378. پراکنش جنس Fritillarias.l. (Liliaceae) در ایران. پژوهش و سازندگی، 45: 34-32.
- رحیمی، م.، دانشور، م.ح.، حیدری، م. و یاری، ف.، 1392. اثر تنظیم کننده رشد تیدیازیرون بر باززایی مستقیم لاله واژگون (Fritillaria imperialis L.). اولین کنفرانس ملی علوم کشاورزی و محیط زیست.
- شریفی تهرانی، م.، ادوای، م.ف. و شبانی، ل.، 1394. جنس Fritillaria  از تیره Liliaceae در ایران: پراکنش و نامگذاری گونه‌ها. تاکسونومی و بیوسیستماتیک، 7(22): 70-49.
- صلاحی­صدر،س. ،زکی زاده، ه.، نقوی، م. و  الفتی ، ج.، 1397. باززایی گیاه در معرض انقراض لاله واژگون Fritillaria raddeana   از طریق ریزنمونه های گلبرگ و برگ. دو فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات ژنتیک و  اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 23(1): 83-71.
- محمدی ده‌چشمه، م.، 1384. استفاده از تکنیک کشت بافت در تکثیر گونه‌های در حال انقراض لاله واژگون بومی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده باغبانی و گیاه‌پزشکی، دانشگاه تهران، 97 صفحه.