تحلیلی بر پدیده اجاره دهی مراتع

نوع مقاله : دیدگاه‌ها

نویسنده

استادیار، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،‌ تهران،‌ ایران

چکیده

اجاره دهی مراتع از گذشته­های دور در بین مالکین و دامداران رایج بوده است. مراتع عرفا ملک خان، ایل خان یا ایل بیگ­ها محسوب شده و بهره بردای از آنها در ازاء دریافت حق علف چر در قالب تشکیلات و نظام ایلیاتی، میان واحد های خویشاوندی کوچکتر تقسیم می­گردید. نظارت دستگاه­های رهبری ایلات نیز از طریق سلسله مراتب ایلی صورت می­گرفت تا از مراتع استفاده صحیحی به عمل آید ( معین الدین و علیزاده، 1378).
اسکان اجباری عشایر ( تخته قاپو کردن عشایر)  با اهداف سیاسی، بتدریج زمینه را برای مدیریت مرتع بر اساس پروانه­های چرا با هدف اعمال قانون مالکیت دولت و حذف پرداخت حق علفچر از سوی دامداران به مالکین قبلی را  بعد از سال 1320 فراهم نمود. ورود دانش نوین مرتعداری از خارج و ظهور افکار روشن فکر در امر مدیریت مراتع نیز مزید بر علت شد  تا در اوایل دهه 40 شمسی  بعد از ملی شدن جنگلها و مراتع کشور با مصوبه ای از هئیت وزیران، دریافت پروانه توسط بهره برداران ذیحق الزامی گردد. در شرایط کنونی  نیز شناسنامه مرتع مبنای مدیریت مراتع فاقد طرح مرتعداری محسوب می­گردد (محبی ، 1397­الف). 

عنوان مقاله [English]

An analysis on the rental of rangelands

نویسنده [English]

  • Ali Mohebbi
Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
افتخاری، ع.، 1395. بیست و دومین صررتجلسه  کمیته راهبردی تعادل دام و مرتع.  موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور،  7 صفحه.
بی نام ، 1395. شیوه نامه فنی و اجرایی ضوابط و شرایط  بهره برداری از مراتع کشور. دفتر امور مراتع، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، 18 صفحه
محبی، ع.، 1397 الف. بررسی نحوه مدیریت مراتع عشایری بر اساس پروانه­های چرا. گزارش نهایی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور،560 صفحه
محبی، ع.، 1397ب. روستانشینان دامنه­های غربی کوه­های باغرو ( از دیدگاه اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی). انتشارات مرزگستران دانش، قزوین. 109 صفحه.
معین الدین، ح و علیزاده، ع،. 1378. نیاز به تسهیلات اعتباری برای طرحهای مرتعداری. انتشارات سازمان جنگلها و مراتع کشور، دفتر فنی مرتع، تهران، 10 صفحه.