"شالو و منگشت" منطقه‌ای حفاظت شده در دل دریاچه سد کارون

نوع مقاله : نگاهی به طبیعت ایران

نویسنده

استادیار، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

چکیده

منطقه حفاظت‌شده شالو و منگشت با وسعتی معادل 12553 هکتار واقع در ناحیه ایران- تورانی (بخش زاگرسی)،  در شمال شهرستان ایذه، بخش دهدز و در موقعیت جغرافیایی 50 درجه و 15 دقیقه تا 50 درجه و  40 دقیقه طول شرقی و 31 درجه 35 دقیقه تا 31 درجه و 45 دقیقه عرض شمالی است. تاکنون قریب به 300 گونه متعلق به 50  تیره از این منطقه جمع­‌آوری و شناسایی شده‌­است. پوشش جنگلی منطقه با غالبیت گونه بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.)  به همراه گونه­‌های زالزالک (Crataegus aronia (L.) Bosc.) ex DC.)، بنه Pistacia atlantica Desf.. ، کیکم (Acer monspessulanum L. subsp.cinerascens (Boiss.) Yaltirik)، شیرخشت (Cotoneaster nummularius Fisch. & Mey.) سیمای عمومی منطقه را تشکیل می‌­دهد. این منطقه بستر تعداد 9 گونه انحصاری (اندمیک) ایران است. بهره‌برداری بی­‌رویه از منابع طبیعی بخصوص شدت چرای دام و تغییر کاربری اراضی، شکار و صید جانوران بومی بویژه پرندگان، توسعه باغ­ها و زمین­‌های کشاورزی، ساخت و ساز ویلا و منازل مسکونی، در حاشیه منطقه می­‌تواند در بلندمدت عامل تهدیدی جدی برای این ناحیه شود. منطقه حفاظت شده شالو و منگشت بستر رویش گونه­‌های دارویی و خوراکی متعددی است. متاسفانه جمعیت بعضی از این گیاهان مانند چویل، جاشیر، کلوس (در کوه قارون)، مورد معطر، آویشن و برخی گونه‌­های پیازی به‌دلیل برداشت محلی، به‌شدت درحال کاهش است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

“Shaloo and Mongasht” a protected area in the heart of Karun Dam Lake

نویسنده [English]

  • Mehri Dinarvand
Assistant Professor, Forests and Rangelands Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

The Shaloo and Mongasht protected area with an area about 12553 ha is located in Irano-Turanian region (Zagros region) between the longitudes 50° 15´ to 50° 40´ E and latitudes 31° 35´ to 31° 45′ N. So far, about 300 species belonging to 50 families have been collected and identified in this region. The forest cover of the region, dominated by Quercus brantii along with Crataegus aronia, Pistacia atlantica, Acer monspessulanum, and Cotoneaster nummularius form the physiognomy of Shaloo and Mongasht protected area. Nine endemic species were found in this area. Overexploitation of natural resources, specially grazing, change in land use, hunting of birds, extension of gardening and agriculture, and construction of villas and residential houses on the margin of protected area can pose a serious threat to the region in the long run. There are many medicinal and edible plants in the Shaloo and Mongasht protected area. Unfortunately, the population of species such as Ferulago angulata, Prangosspp., Myrtus communis, and Allium spp. is declining.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khuzestan
  • Zagros
  • flora
  • Shivand waterfall
  • Quercus brantii
اسدی، م.، معصومی، ع. ا.، خاتم­ساز، م.، مظفریان و جم­زاد، ز. (ویراستاران). 96-1367: فلور ایران. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران.
اسماعیلی، ع. و نصرنیا، ف. 1387: بررسی عوامل موثر بر درصد مناطق حفاظت شده در کشورهای در حال توسعه منتخب. مجله اقتصاد کشاورزی جلد 3 شماره 2 : 137-125 ص.
 البوشوکه، س. ا. 1392: منطقه حفاظت شده شالو و منگشت (استان خوزستان). دومین همایش ملی دانشجویی اکولوژی حفاظت. دانشگاه شهید بهشتی تهران.
 دیناروند، م. و شریفی. م. 1387: نگرشی بر زیستگاههای جنوب غرب کشور (استان خوزستان). مجله پژوهشهای منابع طبیعی (پژوهش و سازندگی) شماره 81: 86-77.
دیناروند، م. و جم­زاد. ز. 1394. گزارش نهایی طرح شناسایی نمونه­های گیاهی هرباریوم استان خوزستان. موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 218 صفحه.
 رضوانی، م. و هاشم­زاده، ف. 1392: ارائه مدلی برای تعیین وضیت اکولوژیک پستانداران مناطق چهارگانه تحت اختیار سازمان حفاظت محیط زیست کشور. مجله زیست شناسی جانوری تجربی. سال اول، شماره چهارم 26-21 ص.
 علی­اولاد، جعفر.، نجفی­فر، ع. و سیاوشی، ک. 1386: مطالعه خاکشناسی و قابلیت اراضی خاک­های منطقه زردلان چرداول (استان ایلام). دهمین کنگره علوم خاک ایران، تهران.
  لطفی، ع.، قدیریان، ا. و اصغری، ز. 1396: ارزیابی اثربخشی مناطق حفاظت شده استان اصفهان در کاهش اثرات خشکسالی و مداخلات انسانی. مجله مهندسی اکوسیستم بیابان. سال ششم، شماره چهاردهم 69-78 ص.
 محرابیان، ا. 1392. مبانی حفاظت از گیاهان (چالش­ها و روش­ها)، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 323 صفحه.
گزارش جامع مطالعات منطقه حفاظت شده شالو و منگشت
 Paudel, P. K., Bhattarai, B. P. and Kindlmann, P. 2012: Himalayan Biodiversity in the changing world, Chapter 1. An overview of the biodiversity in Nepal. Springer Sciencess Media B. V. 44p.
 Rechinger, K. H.  (ed) .1963-2000: Flora Iranica vols. 1-176, Graz. Austria
 Zohary, M. (1973) Geobotanical Foundations of the Middle East. 2 vols. Gustav Fischer Verlag, Stuttgart, 765 pp.