جنس علف شور (سالسولا)، قابلیت‌ها و ظرفیت‌ها (با تأکید بر احیای مراتع تخریب یافته و تأمین علوفه)

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسندگان

1 استادیار، بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

2 پژوهشگر، بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

چکیده

جنـس Salsola (علف شور) بزرگتـرین جنس در زیـرخانـواده Salsoloideae با 130 گونه به طور گسترده در مناطق خشک و نیمه خشک جهان پراکنش دارد. برتری این جنس بر سایر جنس‌ها در این است که جزو گیاهان علوفه‌ای بوده و علاوه بر حفاظت خاک، قدرت تولید بذر آن بالا و میزان تولید علوفه بالایی دارد. تحمل به شرایط آب و هوایی گرم و خشک بیانگر اهمیت آن برای احیای مراتع در مناطق نیمه خشک و خشک است. از جمله در ایران گونه‌های S. rigida, S. laricina, S. imbricata, S. richteri از منابع تامین علوفه دام در مناطق خشک و نیمه خشک کشور هستند. تولید علوفه نسبتا زیاد گونه‌های این جنس (150 تا 700 کیلوگرم در هکتار) و خوشخوراکی تعداد قابل توجهی از گونه‌های جنس یاد شده همراه با ارزش غذایی مناسب (پروتئین بیش از 10 درصد)، این گونه‌ها را در زمره گونه‌های با اهمیت برای مراتع استپی و بیابانی قرار می‌دهد. علاوه بر این برخی از گونه‌های این جنس از جملهS. imbricata, S. richteri ارزش دارویی دارند. احیای مراتع با استفاده از گونه‌های مختلف جنس علف شور از طریق بذر و کشت نهال گلدانی امکان پذیر است. برای تکثیر بهتر، بذر هر سال برای همان سال استفاده شود. در نوشتار پیش رو گونه‌های مهم علف شور، همراه با کاربردهای آن برای توسعه و ترویج این گیاهان ارزشمند برای اهداف مختلف ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Efficacy of Salsola for forage and rangeland restoration

نویسندگان [English]

  • Sedigeh Zarekia 1
  • Mohammad Abolghasemi 2
1 Assistant Professor, Forest & Rangeland Research Division, Yazd Agriculture and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Yazd, Iran
2 Research Expert, Forest & Rangeland Research Division, Yazd Agriculture and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Yazd, Iran
چکیده [English]

The genus Salsola is the largest species of the Salsoloideae with a population of 130 species, widely distributed in arid and semi-arid regions of the world. The superiority of this genus over other genera is high seed production and high forage yield. Tolerance to severe climatic conditions such as high temperatures and prolonged droughts indicates the importance of this species in semiarid and arid environments. Species such as S. rigida, S. laricina, S. imbricata, S. richteri are used as livestock forage in arid and semi-arid regions. The relatively high forage production of species of this genus (150 to 700 kg/ha) with good nutritional value (protein content more than 10%) makes these species important for steppe and desert rangelands. In addition, some species of this genus, including S. imbricata and S. richteri have medicinal value. Rangelands rehabilitation using Salsola species is possible through seeds and potted seedlings. For better propagation, seeds should be used every year for the same year. Here, the important species of Salsola along with its applications for the development and extension of these valuable plants for various purposes are presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Salsola
  • rangeland ecosystems
  • forage
  • halophyte

مراجع

ابوالقاسمی، م. 1395. ارزیابی جمعیت‌های مهمترین بوته‌ایهای علوفه‌ای چند ساله در مناطق مختلف رویشی کشور (استان یزد). انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. 49 صفحه.
ارزانی، ح. معتمدی،ج.، یاری،ر.،  قاسمی آریان، ی. و خطیر نامنی، ج. (1392). تعیین کیفیت علوفه گونه‌های مرتعی در زیست بومهای مرتعی پاشایلق مراوه تپه استان گلستان. نشریه حفاظت زیست بوم گیاهان. 1(1): 103-87.
ارزانی، حسین، 1389. گزارش طرح کیفیت علوفه. دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران.
اسدی، م. 1380. فلور گیاهان ایران. تیره چغندریان. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. 508 صفحه.
اکبریان، ح. و یوسف الهی، م. 1394. تعیین کیفیت علوفهای شوران((Salsola vermiculata  و سیاه شور( (Suaeda fruticosa منطقه سیستان در مراحل فنولوژیک مختلف. پژوهشهای تولیدات دامی. 6(11): 101-92.
باغستانی میبدی، ن، و ارزانـی، ح، 1382 .مقایسـه خوشخوراکی گونه‌های مرتعی و رفتار چرایی بـز در مراتع پشتکوه یزد. مجله منـابع طبیعـی ایـران، 58 (4): 919-909.
بخشی خانیکی، غ.ر. و محمدی، ب. 1391. مطالعه اکولوژی برخی از گونه‌های جنس سالسولا در استان گلستان. 2(6): 45-52.
رنجبر، ع. 1381. نقش سالسولاها در چرخه تعلیف دام از مراتع خشک. بیابان. 7 (1):17-11.
زادبر، م. 1391. بررسی تغییرات فصلی تولید و مصرف گیاهان مرتعی در مراتع خشکه رود ساوه. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. 77 صفحه.
زارع کیا، ص. 1394. روند تغییرات تولید و مصرف گونه Salsola laricina در مراتع خشک.  نشریه حفاظت زیست بوم گیاهان. 3(7)
زارع کیا، ص. و خادمی، م. 1395.  Salsola laricina گونه ای امیدبخش جهت تامین علوفه در مراتع استپی.  فصلنامه علمی اقتصادی جنگل و مرتع. شماره 108 . صفحه 75-
زرگری، ع. 1369. گیاهان دارویی. جلد چهارم. چاپ اول. انتشارات دانشگاه تهران
سالار، ن.، اسدی، م.، رنجبر، ع. 1382. بررسی برخی ویژگیهای اکولوژیک سالسولا در استان سمنان. 16(2): 14-20.
سعیدفر،م.، فیضی، م.ت. و شاهمرادی، ا. 1385 . مطالعه آت اکولوژی Salsola orientalis در مراتع استپی استان اصفهان (مطالعه موردی منطقه موته). مجله تحقیقات مرتع و بیابان ایران. 13(2):126-116.
عصری، ی. 1391. گیاهان مرتعی ایران. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.1107 صفحه.
قربانیان، داریوش، 1384. بررسی خصوصیات اکولوژیکی گونه Salsola rigida در مراتع خشک استان سمنان. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. فصلنامه پژوهشی تحقیقات مرتع وبیابان، 12 (4): 483-497 .
مظفریان،و. 1385. فرهنگ نامهای گیاهان ایران. انتشارات معاصر.  671 صفحه.
Baghestani Maybodi, N., Zare, M. T., Zandi Esfahan, E., Zarekia, S. 2020. Effects of Intermediated-Term Grazing Rest on the Vegetation Characteristics of Steppe Rangelands. Journal of Rangeland Science, 10 (1):28-38.
Fowler, J. L., Hageman, J. H., Moore, K. J., Suzukida, M., Assadian, H., & Valenzuela, M. (1992). Salinity effects on forage quality of Russian thistle. Journal of Range Management, 559-563.
Hanif Z., Haider Ali H., Rasool G., Tanveer A. & Singh Chauhan B. (2018). Genus Salsola: Its Benefits, Uses, Environmental Perspectives and Future Aspects - a Review Journal of Rangeland Science, 8 (3): 315-328
Nath, V., & Khatri, P. K. (2010). Traditional knowledge on ethno-medicinal uses prevailing in tribal pockets of Chhindwara and Betul Districts, Madhya Pradesh, India. African Journal of Pharmacy and Pharmacology, 4(9): 662-670.
Pakanaev, Y. I., Kattaev, N. S., Shaimardanov, R. A., & Yuldashev, U. (1980): Changes in the alkaloid and flavonoid contents of Salsola richteri. Rastitel‟nye Resursy, 16(3), 411-414.
Toderich, K. N., 2008. Genus Salsola of Central Asian Flora: its structure and adaptive evolutionary trends (Doctoral dissertation, Doctorate thesis. Tokyo University of Agriculture and Technology).
Zare M., Zandi Esfahan E. & Ghorbani A. (2019). Forage Quality of Salsola yazdiana and S. tomentosa in Different Growth Stages in Saline Desert of Yazd Province, Journal of Rangeland Science, 9 (2):104-113
طبیعت ایران
دوره 5، شماره 3 - شماره پیاپی 22
مرداد و شهریور 1399
صفحه 79-86

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار