معرفی کلن‌های موفق و پرمحصول صنوبر برای کشت در نواحی مرکزی کشور

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 مربی پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

کشور در حال حاضر بطور جدی با کمبود چوب روبرو است که سبب می‌شود کارخانه‌های صنایع چوبی و سلولزی در خطر تعطیلی قرار بگیرند و از طرفی افزایش بهای چوب تهدیدی جدی در جهت نابودی جنگل‌های طبیعی است که سبب گسترش قاچاق چوب می‌شود. توسعه تولید چوب از طریق زراعت چوب با گونه‌های سریع الرشد مانند صنوبر به واسطه رشد تقاضای مصرف چوب و عدم توان تأمین داخلی آن به‌دلیل اجرای طرح تنفس جنگل و خروج رقم قابل توجهی ارز برای واردات آن می‌باشد. همچنین توسعه تکنولوژی چوب و محصولات آن و احیای صنایع و اشتغالزایی و درآمدزایی حاصله از چوب امری اجتناب‌ناپذیر برای کشور می‌باشد. افزایش سطح کشت گونه‌های سریع الرشد در مناطق مستعد کشور از جمله مناطق مرکزی کشور با ارقام پر محصول و سازگار و توسعه زراعت چوب در مناطق نیمه خشک از طریق ارتقای بهره‌وری آب و آبیاری و نیز استفاده از آب‌های نامتعارف در حاشیه کلان شهرها می‌تواند تا حدودی کمبود چوب را جبران کند. هدف از اجرای طرح‌های سازگاری، معرفی ارقام برتر بومی و غیربومی و ترویج شیوه‌های مناسب کاشت، به‌منظور تولید محصولات مورد نیاز صنایع می‌باشد که بسته به شرایط اقلیمی منطقه، نوع کلن و همچنین کیفیت انجام عملیات مختلف از قبیل کاشت، داشت و برداشت، میزان متفاوتی از محصول نیز تولید می‌گردد.  بنابراین ضرورت دارد که ارقام جدید با نرخ رویش بالا و مقاوم برای هر منطقه معرفی شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Introduction of successful and high yielding poplar clones for cultivation in the central regions of the country

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Ahmadloo 1
  • Rafatollah Ghasemi 2
  • Alireza Modirrahmati 3
1 Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2 Senior Research Expert, Research institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
3 Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

The country is currently facing a severe shortage of wood, making wood and cellulose factories in danger of closure and on the other hand, rising wood prices is a serious threat to the destruction of natural forests, which is contributing to the expansion of wood smuggling. The development of wood production through wood farming with fast growing species such as poplar is due to the increasing demand for wood consumption and the inability to provide the domestic supply due to the implementation of the forest rest plan and the significant currency outflow for wood imports. Also, the development of wood technology and its products and the revival of industries, employment and income generated by wood are inevitable for the country. Increasing the level of cultivation of fast growing species in the prone areas of the country including the central regions with high producing and compatible cultivars and development of wood farming in semi-arid regions through improving water and irrigation productivity as well as the use of unconventional water in the metropolitan margin can partly offset the shortage of wood. The purpose of implementing compatibility plans is to introduce superior indigenous and non-indigenous cultivars and to promote appropriate planting techniques to produce the crops needed for the industry. Different amounts of product are produced depending on the climatic conditions of the region, the type of clones as well as the quality of the various operations such as planting, growing and harvesting. Therefore, it is necessary to introduce new cultivars with high growth rate and resistant for each region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qualitative and quantitative characteristics
  • poplar wood farming
  • compatibility
  • wood production performance
  • prone regions of poplar plantation

مراجع

- اسدی، ف. و باقری، ر.، 1378. بررسی تغییرات سطح صنوبرکاری‌ها با استفاده از عکس‌های هوایی و پیمایش زمینی، فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 3 (1): 108-89.
- امین پور، ط. 1396: طرح ملی زراعت چوب برنامه ششم توسعه (1400-1396). وزرات جهاد کشاورزی، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، 83 صفحه.
- ایران منش، ی.، طالبی، م. و جهانبازی گوجانی، ح.، 1387. مقایسه رویش کلن‌های بومی و غیر بومی در خزانه تحقیقاتی در استان چهار محال و بختیاری:213-204. دومین همایش ملی صنوبر و اهمیت آن در زراعت چوب (مجموعه مقاله ها)، جلد اول. موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران، 548.
- ایران منش، ی.، قمری زارع، ع.، طالبی، م. و جهانبازی گوجانی، ح.، 1396. بررسی کمی و کیفی دورگ‌های بین دو گونه صنوبر پده و کبوده در استان چهارمحال و بختیاری. دو فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مزتعی و جنگلی ایران، 25 (2): 257-348.
- باقری، ر.، مدیررحمتی، ع.ر.، نمیرانیان، م. و زبیری، م.، 1380. بررسی کمی و کیفی صنوبرکاریهای منطقه زنجانرود. فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، شماره 7: 63-35.
- پارساپور، م.ک.، سهرابی، ه.، سلطانی، ع. و ایرانمنش، ی.، 1392. روابط آلومتریک به‌منظور برآورد زیتوده چهار گونه صنوبر در استان چهارمحال و بختیاری. فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 21 (3): 528-517.
- تاج دینی، آ.، تقدسی، ا.ح.، پورموسی، ش.، جهان لتیباری، ا.، صفدری، و.ر. و روح نیا، م.، 1392. بررسی شاخص‌های مؤثر بر واردات محصولات مبلمان چوبی به ایران. فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات علوم چوب و کاغذ ایران، 28 (2): 223-205.
- تاراسی، ج.، صادقی، س. ا.، استوان، ه. و شجاعی، م. 1384. بررسی تراکم گال پسیل صنوبرCamaratoscena hoberlandii (Hom.: Psyllidae) بر روی ارقام مختلف تبریزی در استان زنجان. مجله علمی-پژوهشی علوم کشاورزی، 11 (4): 85-79.
- تاراسی، ج.، صادقی، س. ا.، و مرادی، پ. 1386. بررسی تراکم شته مارپیچ دمبرگ صنوبر Pemphigus spirothecae Passeriini روی کلن‌های مختلف صنوبر P. nigra و معرفی دشمنان طبیعی آن در استان زنجان. مجله پژوهش و سازندگی-در منابع طبیعی، 77: 134-130.
- تاراسی، ج. و صادقی، س.ا.، 1379. بررسی تراکم جمعیت شته مومی Sign  Phloeomyzus passeriniiروی کلن‌های مختلف صنوبر استان زنجان. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاهپزشکی ایران. جلد اول، آفات. انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان. اصفهان، 17-14 شهریوز: صفحه 131.
- جهانپور، ف.، 1395. گزارش نهایی آزمایش مرحله نهایی سازگاری ارقام مختلف صنوبر جهت انتخاب بهترین کلن و معرفی برای اجراء (پوپولتوم مقایسه‌ای) در استان لرستان. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، 92 صفحه.
- جهانپور، ف.، دریکوندی، آ.، رامک، پ.، قاسمی، ر.، کلاگری، م. و کرمیان، ر.، 1397. ارزیابی سازگاری و ویژگی‌های رویشی ارقام مختلف صنوبر تاج بسته در شرایط آب و هوایی خرم آباد. فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 26 (4): 482-471.
- حسامی، س.م. و اسدی، ف.، 1395. اثر تغییرات صفات رویشی کبوده (Populus alba L.) بر تولید چوب در حاشیه رودخانه زاینده رود اصفهان. فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 24 (3): 528-520.
- حیدری صفری کوچی، ا.، رستمی شاهراجی، ت.، ایرامنش، ی. و مرادیان فرد، ف.، 1395. مقایسه تولید، بیوماس و نوع مصرف چوب صنوبر کبوده (Populus alba L.) در چهار فاصله کاشت. مجله جنگل ایران، انجمن جنگلبانی ایران، 8 (2): 152-141.
- دانشور، ح . و نصر اصفهانی، ع .، 1384. مقایسه کلن‌های مختلف صنوبر به منظور انتخاب بهترین کلن‌ها در استان اصفهان. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان.
- دانشور، ح.ع. و مدیررحمتی، ع.ر.، 1387. مقایسه رشد طولی، قطری و حجمی کلن‌های مختلف صنوبر در استان اصفهان. فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 16 (1 (پیاپی 31)): 60-49.
- دانشور، ح.ع.، مدیررحمتی، ع.ر. و فیضی، م.ت.، 1388. بررسی خصوصیات رویشی کلن‌های مختلف صنوبر در خزانه های سلکسیون در استان اصفهان. فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 17 (1 (پیاپی 35)): 24-10.
- رفیعی کرهرودی، ز.، 1384. گزارش نهائی طرح تحقیقاتی بررسی مقاومت کلن‌های صنوبر بهشته مومی صنوبر Phloeomyzus passerinii Sign. در استان مرکزی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور. 102 صفحه.
- زارعی لطفیان، م.، 1390. گزارش نهایی آزمایش نهایی سازگاری ارقام مختلف صنوبر (پوپولتوم مقایسه‌ای) جهت معرفی مناسبترین آنها به بخش اجرا (همدان). مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، 93 صفحه.
- سالاردینی، ع.ا.، 1362. روابط آب و خاک، انتشارات دانشگاه تهران، 265 صفحه.
- سهیلی اصفهانی، س. و فلاح، ا.، 1393. بررسی مشخصه‌های کمی و کیفی درختان کبوده شیرازی (Populus alba L.) و تبریزی (Populus nigra L.) در توده‌های دست کاشت غرب استان اصفهان. نشریه جنگل و فرآورده های چوب، مجله منابع طبیعی ایران، 67 (2): 233-244.
- شاه محمدی، ع.، 1392. بیش از یکهزار هکتار صنوبرکاری در استان اصفهان انجام شده است. پایگاه خبرگزاری جمهوری اسلامی، کد خبر 80674983.
- طالبی، م.، مدیررحمتی، ع.ر.، جهانبازی، ح.، محمدی، ح.، حقیقیان، ف. و شیرمردی، ح.ع.، 1390. معرفی کلن‌های برتر غیربومی صنوبر تاج باز در ایستگاه تحقیقات بلداجی استان چهارمحال و بختیاری. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 19 (1): 72-55.
- طالبی، م.، مدیررحمتی، ع.ر.، جهانبازی، ح.، همتی، ا.، و حقیقیان، ف.، 1386. بررسی مشخصات رویشی کلن‌های صنوبر در خزانه‌های تحقیقاتی در ایستگاه تحقیقات صنوبر و درختان سریع‌الرشد بلداجی. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 15 (4): 364-349.
- قاسمی، ر.، جلیلی، ع.، اکبری نیا، م. و مدیررحمتی، ع.ر.، 1380. بررسی فنولوژی ارقام مختلف صنوبر در کلکسیون پایه مادری ایستگاه تحقیقاتی کرج مرکز تحقیقات البرز در سال‌های 1376 و 1377. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 6 (1): 94-63.
- قاسمی، ر.، مدیررحمتی، ع.ر. و اسدی، ف.، 1390. بررسی خصوصیات کمی 5 کلن صنوبر  Populus nigraبا مبدأ ترکیه در منطقه کرج. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 19 (4): 500-491.
- قاسمی، ر. و مدیر رحمتی، ع.ر.، 1382. آزمایش سازگاری و بررسی میزان تولید چوب کلن‌های مختلف صنوبر (کلن‌های تاج بسته) در منطقه کرج. فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 11 (3): 390-359.
- قاسمی، ر. و مدیر رحمتی، ع.ر.، 1383. آزمایش سازگاری بررسی میزان تولید چوب کلنهای صنوبر (تاج باز) در منطقه کرج. فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 12 (2): 250-221.
- گودرزی، غ. و مدیررحمتی، ع.ر.، 1381. بررسی نهال‌های یکساله کلن‌های مختلف صنوبر در خزانه‌های سلکسیون در استان مرکزی. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 9: 82-37.
- گودرزی، غ.، 1379. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی راهبردها و ضرورت تحقیقات صنوبر در استان مرکزی. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی. 37 صفحه.
- گودرزی، غ.، 1385. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی آزمایش سازگاری ارقام مختلف صنوبر (پوپولتوم مقایسه‌ای) جهت انتخاب بهترین کلن و معرفی برای اجرا. موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 101 صفحه.
- گودرزی، غ.، 1395. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی سازگاری ارقام غیربومی صنوبر در استان مرکزی (فاز دوم). مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 36 صفحه.
- گودرزی، غ.، احمدلو، ف. و طبری، م.، 1390. بررسی رشد، زنده‌مانی و یکنواختی کلن‌های مختلف صنوبر در خزانه سلکسیون در استان مرکزی. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 19 (4): 585-572.
- گودرزی، غ.، مدیررحمتی، ع.ر. و احمدلو، ف.، 1392. بررسی سازگاری کلن‌های صنوبر تاج باز در استان مرکزی. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 21 (2): 267-256.
- گودرزی، غ.، مدیررحمتی، ع.ر. و رنجبر، م.، 1387. وضعیت صنوبرکاری‌ها و نقش تحقیقات در توسعه آن در استان مرکزی. دومین همایش ملی صنوبر و اهمیت آن در زراعت چوب، 18-16 اردیبهشت ماه، 511-505 صفحه.
- گودرزی، غ.، مدیررحمتی، ع.ر.، زاهدی پور، ح. و قاسمی، ر.، 1388. بررسی سازگاری 21 کلن صنوبر تاج بسته در استان مرکزی. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 17 (4): 664-650.
- لطفیان، ح.،1364. گزارش نهایی طرح‌های تحقیقاتی قبلی صنوبر و ارائه نتایج مقدماتی بعضی از آن‌ها. مجموعه مقالات ارائه شده در سمینار اهمیت صنوبر، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع. نشریه شماره 45: 177-49.
- مجیدی، ط.، 1389. گزارش نهایی آزمایش مرحله نهائی سازگاری ارقام مختلف صنوبر (پوپولتوم مقایسه‌ای) جهت معرفی مناسب‌ترین آنها در استان زنجان. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، 57 صفحه.
- محرمی پور، س.، رجبی مظهر، ن.ع. و صادقی، س.ا.، 1383. مقایسه پارامترهای جمعیت پایدار شته مومی صنوبر (Hom.: Phloemyzidae) (Phloeomyzus passerinii Sign.) روی دوازده کلن صنوبر. نامه انجمن حشره شناسی ایران، 24 (1): 97-83.
- مدیررحمتی، ع.ر. و قمری زارع، ع.، 1396. ضرورت توسعه زراعت چوب به جای سبزی و صیفی کاری در جنوب تهران. مجله طبیعت ایران، 2 (3): 10-6.
- مدیررحمتی، ع.ر. و باقری، ر.، 1382. تعیین ارقام مناسب صنوبر در سیستم بهره‌برداری کوتاه‌مدت سه ساله در منطقه کرج. فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 11 (4): 637-613.
- مدیررحمتی، ع.ر. و باقری، ر.، 1385. تعیین ارقام سازگار و پرمحصول صنوبر در سیستم بهره‌برداری کوتاه‌مدت (4 ساله). فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 14 (2): 115-100.
- مدیررحمتی، ع.ر.، همتی، ا. و قاسمی، ر.، 1375. تعیین ارقام مناسب صنوبر در دوره‌های بهره‌برداری کوتاه‌مدت (Short-rotation). انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل‎ها و مراتع کشور، شماره 158، 100 صفحه.
- مدیررحمتی، ع.ر.، همتی، ا. و قاسمی، ر.، 1376. بررسی مشخصات کلن‎های صنوبر در خزانه آزمایشی. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل‎ها و مراتع کشور، شماره 177، 143 صفحه.
- مرادی نژاد، ا. و ابراهیمی، ن.ق.، 1395. کاربرد فاضلاب شهر اراک در اراضی زراعی. نشریه مدیریت اراضی، 4 (2): 185-179.
- میرعرب رضی، ج.، 1396. اجرای طرح زراعت چوب. پایگاه خبرگزاری صبح اقتصاد، شناسه خبر: 109965.
- نبیئی، م.ق.، مجیدی، ط. و همتی، ا. 1382. گزارش نهایی آزمایش مرحله نهایی سازگاری ارقام مختلف صنوبر (پوپولتوم مقایسه‌ای) جهت معرفی مناسبترین آنها در استان زنجان. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان.
- نبئی، م.ق.، مدیررحمتی، ع.ر. و علیزاده، م.، 1381. بررسی خصوصیات کلن‌های صنوبر 1/1 ساله در خزانه سلکسیون زنجان. فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 10 (1): 154-85.
طبیعت ایران
دوره 4، شماره 6 - شماره پیاپی 19
بهمن و اسفند 1398
صفحه 53-70

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار