مدیریت آتش‌سوزی در عرصه‌های ملی ایران با تاکید بر مراتع نیازمند تغییر رویکرد، مدیریت جامع و عزم ملی است

نوع مقاله : دیدگاه‌ها

نویسندگان

استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران

چکیده

آتش عامل تاثیرگذار مهم اکولوژیکی، اقلیمی، طبیعی و مصنوعی است که با عنصر اصلی و تغییر ناپذیر ذاتی خود ممکن است اتفاقی، اکولوژیکی، عمدی، سهوی و یا بعنوان یک عامل اصلاح کننده در پوشش گیاهی توسط مدیران ایجاد شود. از آنجا که آتش‌سوزی بعنوان یک عامل عمده و اثرگذار می‌تواند تغییر تیپ‌ها تغییرات تنوع ژنتیکی و گونه‌ها، شاخص­های کمی و کیفی را در مرتع تحت تاثیر قرار داده و بر توالی و مراحل آن اثر شدید داشته باشد و از طرفی دیگر برمراحل توالی خروجی‌های مراتع و عرصه‌های جنگلی اثرگذار است بسته به هدف بایستی کنترل و یا اعمال آن با دقت نظر خاصی صورت پذیرد؛ مضاف بر این مضرات و مزایای آن نیز مورد بحث فراوان است بنابراین عدم توجه به میزان و شدت آن می‌تواند بعنوان یک عامل مهم چالش‌برانگیز تلقی شود. در واقع اثرات فاحش آن بر خاک، تولید، خوشخوراکی، دامداری، معیشت، اکوسیستم و در مقیاس وسیع، حتی اقلیم بر حساسیت موضوع می‌افزاید. سطح وسیعی از اراضی و خشکی‌های دنیا با پوشش گیاهی مراتع پوشیده شده است و با توجه به تغییرات فراگیر اقلیمی مانند خشکسالی و مدیریت مراتع از قبیل نحوه بهره‌برداری و کوچ عشایر آتش‌سوزی به‌عنوان یک تهدید مطرح است که در برخی موارد می­توان به‌عنوان یک فرصت از آن بهره برد مراتع زاگرس در ایران نیز از این واقعیت مستثنا نبوده و ضرورت دارد تا با توجه به اثرگذاری آن در تعامل و معیشت بهره‌برداران بدقت مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته و پس از حصول اطمینان از نتایج و اثرات آن کنترل و یا مورد استفاده قرار گیرد. آنچه مسلم است آتش‌سوزی به عنوان عامل تهدید کننده منابع طبیعی هر ساله در سطح وسیعی انجام شده و وقوع آن همواره محتمل و قطعی است.

عنوان مقاله [English]

Fire management in the national arenas of Iran, with an emphasis on rangelands, requires a change in approach, comprehensive management and national determination

نویسندگان [English]

  • Reza Siah Mansoor
  • Parvin Ramak
Assistant Prof., Forests and Rangelands Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization, AREEO, Khorram Abad, Iran
آذرنیوند، ح.، 1390. اثرات خشکسالی بر اکوسیستم­های طبیعی. دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، جزوه درس اکولوژی. 89 صفحه.
حسنی، غ. ر.، 1394. گفتگوی خبری چالش در منابع طبیعی. سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور. خبرگزاری ایران، کد 7433.
سیاه منصور، ر.، 1392. بررسی اثر آتش‌سوزی بر شاخص‌های کمی و کیفی مراتع. رساله دکتری، دانشکده منابع طبیعی، علوم و تحقیقات تهران.. 124 صفحه.
سیاه منصور، ر.، ارزانی، ح.، جعفری، م.، جوادی، س. ا. و طویلی، ع.، 1394. بررسی اثر کوتاه‌مدت آتش‌سوزی بر فرم‌های رویشی وکلاس­های خوشخوراکی در مراتع زاغة لرستان. مرتع و آبخیزداری، مجله منابع طبیعی ایران، 68 (2): 531- 517.
کاظمی، ا،. طرحانی، ع. و بیرانوند، م.، 1390. گزیده‌ای از قوانین کاربردی منابع طبیعی، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان، نشر شاپورخواست. 184 صفحه.
Siahmansour, R., Arzani, H., Jafari, M., Javadi, S. A. and Tavili, A., 2014 (a). An investigation on the effect of fire on main particulars in woodland (Case study in Veysian – Lorestan), Bulletin of Environment, Pharmacology and Life Sciences, 3 (4): 192-199.
Siahmansour, R., Arzani, H., Jafari, M., Javadi, S. A. and Tavili, A., 2014 (b). AN Investigation on Effect Fire on Soil Surface Cover in Grasslands and Shrubbery in Homo Climatic Condition Bulletin of Environment, Pharmacology and Life Sciences, 3 (4): 192-199. 3 (4): 192-199.