بهره‌برداری کوتاه‌مدت مسیر نو و کارآمد در زراعت چوب

نوع مقاله : سخن روز

نویسنده

استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

در بخش تحقیقات صنوبر و درختان سریع‌الرشد مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور و در مسیر تلاش برای افزایش میزان تولید در واحد سطح صنوبرکاری، در کنار معرفی ارقام صنوبر پرمحصول، روش بهره‌برداری کوتاه‌مدت (short-rotation)، به‌عنوان یک سیستم تولیدی، مورد آزمایش و بهره‌برداری قرار گرفته است.
یکی از دلایل عدم علاقه زارعین به صنوبرکاری، زمان بهره‌دهی طولانی آن است. صرف زمان حداقل 8 تا 10 سال برای برداشت چوب صنوبر و کوچک بودن سطح مزارع و ارتباط معیشتی به درآمد سالانه حاصل از این مزارع، از موانع استقبال زارع و بهره‌بردار از صنوبرکاری است.
برای رفع این مانع و محدودیت، در بخش تحقیقات صنوبر و درختان سریع‌الرشد، سیستم بهره‌برداری کوتاه‌‌مدت صنوبر در مزارع تحقیقاتی بررسی و آزمایش شد، نتایج نشان داد، صنوبر را نیز می‌توان، همانند سایر محصولات زراعی، از سال دوم برداشت کرد. هم‌زمان با بخش تحقیقات صنوبر، محققان بخش تحقیقات علوم چوب وکاغذ مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، نوع کارکرد تولیدی این سیستم بهره‌برداری را بررسی کردند. آنها نشان دادند، مواد سلولزی حاصل از برداشت‌های دوساله و سه‌ساله صنوبرکاری برای تأمین نیاز صنایع چوب‌های ترکیبی مناسب است و برداشت چهارساله نیز در صنایع کاغذسازی استفاده می‌شود. نکته مهم در این نوع از سیستم بهره‌برداری، افزایش میزان تولید در واحد سطح است. میزان تولید در واحد سطح در مزارع سنتی بعد از 10 سال حدود 10 تا 15 مترمکعب در هکتار است، در‌حالی‌که سیستم تولید به روش کوتاه‌مدت سبب افزایش تولید به میزان حدود 40 تا 60 مترمکعب در هکتار می‌شود. همچنین این روش ظرفیت بالایی برای تولید چوب به‌صورت مکانیزه دارد، که انقلابی در تولید مواد سلولزی است.

عنوان مقاله [English]

Short-term exploitation; a new and efficient route to the wood farming

نویسنده [English]

  • Adel Jalili
Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran