جایگاه حفاظتی دو گونه از جنس (Amaryllidaceae) Allium در ایران

نوع مقاله : معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

2 استادیار گروه زیست‌شناسی دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

پیاز (Allium L.) یکی از بزرگترین جنسهای گیاهان چندساله تک­لپه­ای است و ایران یکی از مراکز مهم تنوع­ و گونه­زایی آن است. گونه A. austroiranicumبه عنوان گیاه انحصاری ایران و A. chlorotepalumانحصاری استان اصفهان محسوب می­شوند. گونه اول دارای رویشگاه­های متعدد در ایران اما گونه دوم در رویشگاه­های محدود و تنها در مناطق غربی استان اصفهان رویش دارد. در این پژوهش جایگاه حفاظتی این دو گونه انحصاری پیاز در ایران بر اساس معیارهای IUCN با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و تعداد پایه­های بالغ مشخص گردید. مطالعات انجام شده در این تحقیق نشان داد که این دو گونه در طبقه "در معرض خطر انقراض" قرار دارند و از نظر حفاظتی باید مورد توجه بیشتر قرار گیرند. همچنین رویشگاه آنها در معرض عوامل تخریبی مختلف قرار دارد که عوامل مهمی برای تهدید این گونه­ها هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The conservation status of two Allium )Amaryllidaceae( species in Iran

نویسندگان [English]

  • Azade Akhavan Roofigar 1
  • Ali Bagheri 2
  • Ziba Jamzad 3
  • Adel Jalili 3
1 Assistant Prof., Natural Resources Research Department, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Isfahan, Iran
2 Assistant Prof., Department of Biology, Faculty of Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

        Allium is one of the largest genera of Monocots and Iran is one of the most important centers of diversity of
it. Allium austroiranicum is considered as an endemic species of Iran and A. chlorotepalum as an endemic
species of Isfahan province. The first one is distributed in many habitats in Iran, but the latter has limited
distribution and is present only in western regions of Isfahan province. Based on the IUCN guidelines three
criteria were used to evaluate the conservation status of these endemic Allium species as follows: extent of
occurrence, area of occupancy and number of mature individuals. Our studies have shown that these two species
are classified as “Endangered” and special attention and full conservation of them is needed. In addition, their
habitats are exposed to various destructive activities, which may threaten the survival of these species.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allium
  • Endemic species
  • IUCN
  • Medicinal plants
  • Iran
-اسکندری، م.، ریاضی، ب.، شیرزادیان، س. و مازوجی، ع.، 1391. بررسی گونه­های سرخس در معرض تهدید در استان گیلان و مقایسه طبقه­بندی حفاظتی با معیارهای سازمان جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی .(IUCN) رستنی­ها. 13 (1) 1-9.
-بتولی، و.، جم­زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1397. جایگاه حفاظتی زیرگونه­ای انحصاری از جنس کلاه میر حسن از ایران. طبیعت ایران. 3  (1): 100-109.
- پناهی، پ.  و جم­زاد، ز.، 1396. جایگاه حفاظتی بلوط­های ایران. طبیعت ایران. 2 (1): 82-91.
- جلیلیان، ن.، نعمتی پیکانی، م.، جلیلی، ع. و جم­زاد، ز.، 1396. جایگاه حفاظتی گونه انحصاریZeugandra iranica  در ایران. طبیعت ایران.2 (4): 104-107.
- جم­زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1395. طرح تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستم­های ایران. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.
- جم­زاد، ز. و معین، ف.، 1396. جایگاه حفاظتی گونه­های نادر از جنس سلوی به نام Salvia ariatata. طبیعت ایران. 2 (3): 92-95.
- دیناروند، م. و حمزه، ب.، 1396. جایگاه حفاظتی گاوزبان خوزستانی. طبیعت ایران. 2 (2): 100-104.
- محبی، ج.، جم­زاد، ز. و بخشی خانیکی، غ.، 1395. جایگاه حفاظتی 6 گونه انحصاری مرزه در ایران. طبیعت ایران. 1 (1): 74-79.