جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Silene parrowiana در ایران

نوع مقاله : معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

2 مربی پژوهش، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.

3 پژوهشگر، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

4 استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

چکیده

Silene parrowiana گونه‌ای علفی چند ساله از تیره میخک است. این گونه انحصاری ایران (استان کرمانشاه) است. رویشگاه این گونه در شرق و شمال شرق شهرکرمانشاه در دیواره های صخره ای رشته کوه های پرآو از بیستون تا نزدیک میانراهان استان کرمانشاه می­باشد. در قالب طرح تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستم­های ایران، بر اساس شیوه نامه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت، جایگاه حفاظتی این گونه تعیین گردید. سطح تحت اشغال(AOO)  گونه Silene parrowiana، با بازدیدهای صحرایی و استقرار پلات در رویشگاههای آن، 24/0 کیلومتر مربع و میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن (EOO) با استفاده از نرم افزار ژئوکت، 6/11 کیلومتر مربع برآورد گردید که در طبقه در بحران انقراض (CR) قرار می­گیرد. با توجه به اهمیت حفظ گونه های انحصاری و در حال انقراض، اعلام رویشگاه حفاظت شده در محدوده حضور گونه، جمع­آوری بذر گیاه و نگهداری در بانک ژن منابع طبیعی و پژوهش در زمینه روش­های احیای گونه در رویشگاه اصلی یا کاشت آن در باغ­های گیاه شناسی ضروری به نظر می رسد.

عنوان مقاله [English]

The conservation status of Silene parrowiana: an endemic species in Iran

نویسندگان [English]

  • Nastaran Jalilian 1
  • Mostafa Nemati Peikani 2
  • Javad Mohebi 3
  • Ziba Jamzad 4
  • Adel Jalili 4
1 Assistant Prof., Forests and Rangelands Research Department, Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Kermanshah, Iran
2 Senior Research Expert, Forests and Rangelands Research Department, Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Kermanshah, Iran
3 Research Expert, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
4 Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

Silene parrowiana is a perennial herbaceous species, belonging to the Caryophyllaceae family. This species is
a local endemic species in Kermanshah province, west of Iran. The habitat of this species is located in the N
and NE of Kermanshah city in the rocky slopes of Parrow Mountain from Bisotun to Mianrahan. Based on IUCN
guidelines, three criteria were used to evaluate the status of this species: Extent of occurrence (EOO), Area of
occupancy (AOO) and size of populations. Based on field studies and plot sampling, Silene parrowiana occupies
an area of 0.24 Km2. The extent of occurrence was estimated to be 11.6 Km2 using GeoCAT software (geocat.
kew.org). According to our results, Silene parrowiana is defined as a critically endangered (CR) species. Given
the importance of conserving endemic and endangered species, it seems necessary to define its natural habitat
areas as protected habitats as well as storing its seeds in the natural resources gene bank and doing research on
the rehabilitation methods of the species or planting it in botanical gardens.

جم زاد، ز. و جلیلی، ع. 1395. تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستم‌های ایران و انتشار لیست قرمز گونه­های گیاهی ایران. طرح پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران.
حمزه، ب.، 1395. بررسی فلور منطقه حفاظت شده بیستون. تاکسونومی و بیوسیستماتیک ،29: 50-25.
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح،  1379. فرهنگ جغرافیایی کوههای کشور- جلد دوم، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، 478 صفحه.
قلی­پور، ع.، 1396. مطالعه تاکسونومیک Silene sect. Lasiosemones از تیره Caryophyllaceae در ایران، طرح پژوهشی، دانشگاه پیام نور مازندران.
قیطوری، م.، 1382. طرح شناخت مناطق اکولوژیک کشور، تیپهای مرتعی استان کرمانشاه .مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 152 صفحه.