ارتقاء تاب‌آوری جوامع محلی، راهبرد آینده مقابله با خشکسالی مورد مطالعه: حوضه آبخیز حبله‌رود

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسندگان

1 مربی پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور، تهران، ایران

2 دانشیار، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

بروز تغییرات آب‌وهوایی و تاثیرات آن بر جریانات آب سطحی و منابع آب زیر زمینی به همراه مدیریت نامناسب منابع آبی موجب شده، آسیب‌پذیری جوامع از این تغییرات افزایش یابد. این امرسبب شده است. تاکنون راهبردها وراهکارهای مختلفی در زمینه کاهش اثرات خشکسالی ارائه شود. از اینرو گذشته از اصلاح روش‌های مدیریت منابع آبی، ارتقای تاب­آوری نیز به عنوان یک راهکار جدید و موفق در کاهش اثرات زیانبار خشکسالی مطرح است. امروزه به باور بسیاری از متخصصان و صاحب­نظران ،می‌توان با تاب­آورسازی جوامع ، به مدیریت مناسب خشکسالی در کشور کمک نمود. طی سالیان اخیر، خشکسالی، خسارات زیادی را بر پیکره اقتصادی کشور بویژه بخش کشاورزی وارد ساخته و به طرز چشم­گیری، دارائیها و سرمایه­های معیشتی بهره­برداران روستایی و کشاورزی را دستخوش تخریب و تهدید نموده است. این امر به­تدریج توان سازگاری و تاب‌آوری افراد، خانوارها و اجتماعات محلی را برای امرار معاش و حفاظت از دستاوردهای معیشتی آنان کاهش داده است. این مقاله در تلاش است ابعاد و زوایای علمی تاب‌آوری جوامع را در مواجهه با شرایط خشکسالی روشن نماید.

عنوان مقاله [English]

Improving the resilience of local communities; Future Strategy for dealing with drought Case study: Hablehrood watershed

نویسندگان [English]

  • Seyed Jafar Seyed Akhlaghi 1
  • Mostafa Taleshi 2
1 Senior Research Expert, Research institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2 Associate Prof, Payam Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The occurrence of climate change and its effects on surface water and groundwater resources along with inappropriate management of water resources have increased the vulnerability of communities. This has resulted in different strategies to reduce the effects of drought. Therefore, beyond the modification of water resources management methods, improvement of resilience is also considered as a new and successful solution to reduce the adverse effects of drought. Today, according to many experts, the resilience of communities can help in the proper management of drought in the country. In recent years, drought has caused a lot of damage to the economic structure of the country, especially the agricultural sector, and has dramatically damaged and threatened the assets and livelihoods of rural and agricultural beneficiaries. This has gradually reduced the ability of adaptation and resilience of individuals, households and local communities for livelihood. This paper tries to clarify the dimensions and scientific aspects of communities’ resilience in the face of drought conditions.

سیداخلاقی، س.ج.، طالشی، م.، علی­اکبری، ا. و جعفری، م.، 1397. الگوی تاب­آوری روستایی در حوضه حبله­رود با تاکید بر خشکسالی، رساله دکترا، دانشگاه پیام نور.210 صفحه .
گل­وردی، م.، 1396. تاب­آوری ملی: مروری بر ادبیات تحقیق ،فصلنامۀ مطالعات راهبردی و سیاستگذاری عمومی،  7 (25):310-293 .
طالشی، م.، علی­اکبری، ا.،جعفری، م. و سیداخلاقی، س.ج.، 1396. تدوین و اعتبارسنجی شاخص های مناسب ارزیابی تاب آوری روستایی در برابر مخاطره خشکسالی، فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران،24(4):896 -881 .
لک، ر. ، درویشی­خاتونی، ج. و محمدی، ع.، 1390. مطالعات پالئولیمنولوژی و علل کاهش ناگهانی تراز آب دریاچه ارومیه،  فصلنامه زمین­شناسی ژئوتکنیک ،7(4): 358-343 .
محقق، م.، تقی­زاده، ع. و کریم­لو، ک.، 1395. چارچوب سندای برای کاهش خطر بلایا (2030-2015)، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، تهران، 46 صفحه .
نوبخت، م. ب.، ترکان، ا. شفیعی، م.، 1390. چشم­انداز منابع زیست و آب در ایران با نگاهی به شرایط جهانی و چالش های کنونی، مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری،، تهران، پردیس دانش،  35 صفحه .