معرفی کلن‌های موفق و پرمحصول صنوبر برای کشت در شمال کشور

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسنده

دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

بررسی و مطالعه درباره صنوبر در ایران از سال 1347 با تأسیس مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور آغاز شد. اگرچه چند سال قبل از آن نیز بررسیهایی هرچند پراکنده با ورود حدود 100 رقم خارجی صنوبر در سال 1340 از چند کشور اروپایی توسط بنگاه جنگلهای وقت صورت گرفت اما تحقیقات منسجم و پایدار در این زمینه با شروع فعالیت مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور آغاز شد. در ابتدا این تحقیقات در 5 استان کشور بود اما بهتدریج با توسعه فعالیتهای تحقیقاتی و افزایش امکانات و با توجه به ضرورت امر، قطب صنوبرکاری کشور به 18 استان گسترش پیدا کرد. بیش از 200 طرح و زیرطرح ملی و مستقل در این ایستگاههای مراکز تحقیقاتی استانها اجرا شد. در طرحهای تحقیقاتی، کلنهای غیربومی زیادی که در سالهای متمادی وارد کشور شده بودند به همراه کلنهای مناسب جمع آوری شده از داخل کشور، با اولویت آزمایشهای سازگاری مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. در بسیاری از استانها نتایج عملکرد تولید چوب کلنهای غیربومی اصلاح شده درمقایسه با کلنهای بومی مورد استفاده کشاورزان تا حدود دو برابر بوده است. از میان این طرحهای تحقیقاتی تعداد 60 طرح با هدف افزایش تولید در واحد سطح در قالب سازگاری کلنهای مختلف صنوبر بومی و خارجی و تعداد زیادی نیز در راستای توسعه و افزایش سطوح صنوبرکاری یا زراعت چوب در کشور اجرا شده است. با توجه به نتایج عملکرد تولید چوب، برخی از کلنهای گونه دلتوئیدس به همراه کلنهای دورگ اورامریکن با متوسط تولید رویش حجمی سالانه 25 تا 30 مترمکعب چوب در هکتار با فرم مناسب کیفی تنه، در نواحی شمال کشور کشت شدند. در این مقاله، کلنهای آزمایش شده صنوبر که در ایستگاههای مختلف تحقیقاتی شمال کشور از غرب تا شرق دریای مازندران
و در قالب طرحهای مختلف اجرا شده اند، مورد بحث قرار میگیرند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Introduction of high wood production poplar clones for cultivation in the north of country

نویسنده [English]

  • Mohsen Calagari
Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

The study on poplar clones in Iran began in 1968 with the establishment of the Research Institute of Forests
and Rangelands. However, a few years earlier, research studies were carried out with the import of about 100
poplar clones in 1951 from some European countries. At first, this research was expanded in five provinces
of the country and gradually increased up to 18 provinces with the development of research activities and
facilities. More than 200 projects and subprojects were implemented at the research stations of the provinces.
Compatibility research projects were studied using a large number of exotic clones imported from other
countries along with indigenous clones. In many of the provinces, the wood production of improved exotic
clones was about twice as high as indigenous clones. Of the total number of projects, 60 research projects
aimed at increasing production per unit area and the rest was to increase the development of poplar plantations.
According to the results, some of the P. deltoides clones, such as 69/55 and 77/51, along with P. euramericana
clones with an average production volume of 25-30 m3/ha/yr and a qualitative trunk form could be cultivated
in the northern regions of the country. The present paper discusses poplar clones tested at various research
stations in the northern regions of the country from west to east of the Caspian Sea.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Poplar
  • Clone
  • compatibility
  • wood production
  • north plains
ضیائی، س.ف.، گرجی بحری، ی. و ثاقب طالبی، خ.، 1369. آزمایش فاصله ای ده کلن صنوبر دو رگه اروپا- آمریکائی در ایستگاه تحقیقات خوشامیان (غرب مازندران، نوشهر)، گزارش نهائی طرح تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.
قرآنی، م.، 1367. بررسی سازگاری و میزان تولید ارقام مختلف صنوبر در اراضی شرکت جنگل شفارود گیلان. فصلنامه جنگل شماره 5.
کریمی غ .، 1378، بررسی رشد و تولید کلنهای صنوبر در سن 5 سالگی و مقایسه آن با رشد و تولید در سنین بالاتر. پایان نامه کارشناسی ارشد، مرکز آموزش عالی امام خمینی، 89 صفحه.
لشکر بلوکی،ا.، 1387. مطالعه مقایسه ای ساختار تشریحی چوب دو کلن موفق صنوبرP.d.69/55وP.d.77/51 در استان گیلان.مجله زیست شناسی ایران، 21(4): 73-59.
لطفیان، ح.، 1364. گزارش طرح­های تحقیقاتی قبلی صنوبر و ارائه نتایج مقدماتی بعضی از آنها. مجموعه مقالات ارائه شده در سمینار اهمیت صنوبر، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، نشریه شماره 45، 117-50.
مدیر رحمتی‌، ع‌.، باقری‌، ر‌.، 1385. تعیین ارقام سازگار و پرمحصول صنوبر در سیستم‌ بهره‌برداری کوتاه‌مدت چهار ساله در منطقه کرج‌. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور. فصلنامه پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران.  14(2): 115-100.
مدیررحمتی، ع.،  قاسمی، ر.، کلاگری، م. و باقری، ر.، 1390. مطالعه و بررسی کلن ها و ارقام مناسب صنوبر و پالونیا در اراضی مستعد زراعت چوب مناطق کوهستانی شمال کشور (طرح صیانت از جنگلهای شمال کشور). گزارش نهایی پروژه خاتمه یافته موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 99 ص.
مدیررحمتی، ع.، 1364. بررسی طرح های جدید و آینده صنوبر در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. مجموعه مقالات ارائه شده در سمینار اهمیت صنوبر. نشریه شماره 45، 181 – 171.
مدیررحمتی، ع.، 1375. تعیین ارقام مناسب صنوبر در دوره‌های بهره‌برداری کوتاه‌مدت. نشریه شماره 158 مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور. 100 صفحه.
موسوی کوپر، ع . ، مدیررحمتی،  ع. و لشکربلوکی، ا.، 1390. آزمایش سازگاری ارقام مختلف صنوبر در ایستگاه صفرابسته، استان گیلان.  فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، جلد 19 ، شماره 2، 339-326 ص.
مهرابی ، س.،1370. بررسی مقایسه ای استفاده از سه کلن صنوبر، کبوده بومی کلن 9/44، دلتوئیدس کلن55/69و اورامربکن 214 جهت تهیه خمیر وکاغذ. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 120صفحه.
 FAO, 2016.Synthesis of Country Progress Reports. Activities related to poplar and willow cultivation and utilization. 25th Session of the International Poplar Commission, Berlin, Germany, 13 Sep- 16 Sep 2016.
Froehlich, H. J., 1973. Zuechtungs, Anbau und Leistung der Pappeln.Mitt.der Hess.L. fost.ver. B. 10,  267 pp.