شیمبار، تالابی کوهستانی در خوزستان

نوع مقاله : نگاهی به طبیعت ایران

نویسنده

استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل‌ و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

چکیده

منطقه حفاظت شده شیمبار یا شیرین بهار با مساحتی معادل 53 هزار هکتار در 45 کیلومتری شمال شرقی مسجدسلیمان و در محدوده بخش اندیکا و در دامنه شمالی دریاچه سد شهید عباسپور در حوزه زاگرسی، ناحیه ایرانی ­تورانی قرار دارد. تغییرات ارتفاعی، جهت و درصد شیب­‌های مختلف، خردزیستگاه‌­های موجود در شکاف­ صخره­‌ها، پناهگاه­‌های طبیعی، بیشه­‌های مردابی با غنای گونه‌­ای متنوع، وجود دریاچه با نوسان­‌های مختلف فصلی،باعث حضور اجتماع­ جانوری به صورت دسته­‌ای و یا زندگی انفرادی گردیده ­است. درمجموع 117 گونه از مهره‌­داران خشکی‌­زی در منطقه شناسایی شده که 64 درصد آنها را پرندگان، 19 درصد پستانداران، 14 درصد خزندگان و 3 درصد دوزیستان تشکیل می­‌دهد. پوشش گیاهی منطقه شامل تعداد 246 گونه متعلق به 179 جنس و 57  تیره است. بزرگترین تیره­‌های گیاهی منطقه، تیره مینا  Asteraceaeبا 30 گونه، تیره پروانه­ آسا Fabaceae  با 23 گونه، تیره نعنا Lamiaceae با 22 گونه، تیره چتریان Apiaceae  و تیره میخک Caryophyllaceae هرکدام با 11 گونه هستند. بیشترین درصد گونه­‌ها متعلق به ناحیه ایرانی تورانی است. متاسفانه فعالیت­‌هایی مانند کشاورزی، چرای مفرط دام، استفاده محلی از گونه­‌های گیاهی‌ و ساخت و ساز جاده منجر به تغییر سیمای طبیعی گردیده­ است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Shimbar, a mountainous wetland in Khuzestan province

نویسنده [English]

  • Mehri Dinarvand
Assistant Prof., Forest and Rangeland Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization(AREEO), Ahvaz, Iran
چکیده [English]

The Shimbar or Shirin Bahar protected area with an area about 53 thousand ha, is located 45 km northeast of Masjed Soleyman, Andica town,  and the northern slopes of Shahid Abaspour dam, in the Zagros basin, Irano-Turanian region. Changes in altitude, aspect and slope, microhabitats on the rock cliffs, natural shelters, riparian shrublands with high species richness, and a lake with different seasonal fluctuations have caused the presence of group or solitary living of animals. There are a total of 117 terrestrial vertebrates in the region, of which 64 percent belong to birds, 19 percent to mammals, 14 percent to reptiles and 3 percent to amphibians. This area contains 246 plant species, belonging to 179 genera and 57 families. Most species belong to the Asteraceae with 30, Fabaceae with 23, Lamiaceae with 22, Apiaceae and Caryophyllaceae each with 11 species. The highest percentage of the species belongs to the Irano-Turanian region. Unfortunately, the natural landscape of the area has changed due to some activities such as agriculture, livestock grazing, local uses of species and road construction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Andica
  • Shimbar
  • plant species
  • Shahid Abaspour dam
  • Khuzestan Province
  1. دیناروند، م. و م. شریفی. 1387: نگرشی بر زیستگاههای جنوب غرب کشور (استان خوزستان). مجله پژوهشهای منابع طبیعی (پژوهش و سازندگی) 81: 86-77.
  2. دیناروند، م. و اسدی، م. 1390: نگرشی بر تیره­های گیاهی غوطه­ور و شناور در تالاب­های استان خوزستان. فصلنامه علمی پژوهشی اکوبیولوژی  تالاب 2 (8): 94-87. 
  3. دیناروند، م.، ح. اجتهادی، م. جنگجو و ب. اندرزیان. 1394: معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه حفاظت شده شیمبار (استان خوزستان). مجله زیست شناسی گیاهی ایران 23 (7): 14-1.
  4. دیناروند، م.، اجتهادی، ح.، جنگجو، م. و اندرزیان، ب. 1395: تنوع گونه­ای و شناسایی گروه­های عملکردی گیاهی در مراتع مشجرمنطقه حفاظت شده شیمبار در استان خوزستان. مجله بوم­شناسی کاربردی، 5 (15): 12-1.
  5.  دیناروند، م.، اجتهادی، ح. ،فرزام، م. و اندرزیان، ب. 1395: بررسی اثر عوامل محیطی بر تنوع زیستی و مدل سازی تاثیر تغییر اقلیم بر برخی گونه­های گیاهی منطقه شیمبار (استان خوزستان). رساله دکتری، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد.
  6. سازمان حفاظت محیط زیست. 1388: گزارش مطالعات جامع منطقه حفاظت شده شیمبار. اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان، اهواز.
  7. قهرمان، ا. و ف. عطار. 1377: تنوع زیستی گونه­های گیاهی ایران. انتشارات دانشگاه تهران.
  8. مظفریان، و. 1378: فلور خوزستان. جلد اول. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز.
  1. Dinarvand, M. and Howeizeh, H. 2014: A new record of the genus Mandragora (Solanaceae) for flora of Iran, Iranian Journal of Botany20 (2): 179-182. 
  2.  Dinarvand, M., Ejtehadi, H., Jankju, M. and Andarzian, B. 2015: A new record of the genus Vitis (Vitaceae) for flora of Iran, Iranian Journal of Botany 21 (2): 100-102.