زیست‌‌شناسی حشره پسیل (Psyllopsis repens Log.) در رویشگاه‌‌های زبان‌‌‌گنجشک در استان همدان

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.

2 کارشناس ارشد حمایت و حفاظت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان، همدان، ایران

3 کارشناس پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران

10.22092/irn.2025.370611.1673

چکیده

پسیل زبان‌گنجشک Psyllopsis repens Log. (Hom: Liviidae) یکی از آفات مهم است که با تغذیه از شیره گیاهی، موجب تغییر شکل و پیچیدگی برگ‌‌های درخت زبان‌گنجشک (Fraxinus angustifolia Vahl.) می‌‌شود. در این پژوهش، چرخه زندگی حشره، طول دوره زندگی، تعداد سنین پورگی، نحوه زمستان‌گذرانی، تعداد نسل حشره و تعدادی از دشمنان طبیعی آن در رویشگاه‌‌های زبان‌‌‌گنجشک در استان همدان بررسی شد. مطالعات در سه نقطه رویشگاهی با ارتفاع 1550 تا 2400 متر از سطح دریا، در شرایط طبیعی و طی سال‌‌های 96-1395 انجام شد. زمستان‌گذرانی حشره به‌‌صورت تخم در اطراف جوانه‌‌ها و درز و شکاف‌‌های روی تنه بود. این حشره در سال، دو نسل دارد و هر نسل دارای پنج سن پورگی است. پوره‌‌های سن یک در نسل اول هم‌زمان با تورم و شکفتن جوانه‌‌ها در اواسط فروردین‌‌ماه و حشرات کامل این نسل در اواخر اردیبهشت‌‌ماه ظاهر شدند. بالغین نسل اول پس از ظهور، جفت‌‌گیری و تخم‌ریزی نمودند. با طی دوره انکوباسیون تخم‌های نسل اول (تابستانه) به‌مدت 7-10 روز، پوره‌‌های سن یک در اواسط خردادماه و حشرات کامل نسل دوم بعد از طی سنین پورگی در اواخر مردادماه ظاهر شدند. نحوه خسارت حشره در نسل اول با تغذیه از شیره گیاهی و ایجاد پیچیدگی در برگ‌‌های نوظهور اوایل فصل بود، اما در نسل دوم، با تغذیه پوره‌‌ها از شیره گیاهی و تمرکز در جوانه انتهایی، باعث توقف رشد طول شاخه‌‌ها بود. دوره انکوباسیون تخم‌‌های نسل دوم (زمستانه) طولانی بود و بیش از 200 روز طول کشید. دشمنان طبیعی متعددی روی آفت جمع‌‌آوری شد که عبارت بودند از: سن‌‌های شکارگرAnthocoris nemoralis (Fabricius, 1794)  و Orius minutus (Linnaeus, 1758) و زنبورهای پارازیتوئید Psyllaephagus claripes (Trjapitzin, 1967) و Marietta picta (André, 1878). نتایج این تحقیق، عملکرد مدیریت آفت را بهبود خواهد بخشید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Biology of the Psyllopsis repens Log. in Ash trees Habitats in Hamadan Province

نویسندگان [English]

  • Alireza Rajabi Mazhar 1
  • Mohamad Ebrahim Rezaei 2
  • Nasim Shabani 3
1 Assistant Prof., Hamadan Agricultural and Natural Resources Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Hamadan
2 Research Expert, Deputy of Protection and Conservation, Forest, Range and Watershed Management Organization, Hamadan, Iran
3 Research Expert, Zanjan Agricultural and Natural Resources Research Center, Agricultural esearch, Education and Extension Organization, Zanjan, Iran.
چکیده [English]

The ash psyllid, Psyllopsis repens Log. (Homoptera: Liviidae), is a significant pest that causes deformation and curling of ash tree (Fraxinus angustifolia Vahl.) leaves by feeding on plant sap. This study investigated the insect's life cycle, lifespan, nymphal stages, overwintering, generations per year, and some of its natural enemies in ash tree habitats in Hamadan province. The studies were conducted in three habitat areas at altitudes of 1550 to 2400 meters above sea level (ASL) under natural conditions during the years 2016-2017. The insect overwinters as eggs around buds and in sutures and crevices on the trunk. This insect has two generations per year, with each generation having five nymphal stages. Young nymphs appeared at the beginning of April and at the same time as buds bloom, after passing the nymphal stages, the adults appeared in the late of May. Adult of the first generation mate and on week after appearance. After an incubation period of 7-10 days for the first (summer) generation eggs, first instar nymphs appeared in mid-June, and adults of the second generation appeared in late August after completing their nymphal stages. The insect's damage pattern in the first generation involved feeding on plant sap and causing curling in newly emerging leaves early in the season. However, in the second generation, nymphs feeding on plant sap and concentrating on the terminal bud caused the seedling's growth to stop. The incubation period for the second (winter) generation eggs was long, lasting more than 200 days. The natural enemies collected for this pest were the predatory bugs Anthocoris nemoralis (Fabricius, 1794) and Orius minutus (Linnaeus, 1758), the parasitoid wasps Psyllophagus claripes Trjapitzin, 1967 and Marieta picta (Andre, 1878). The results of this research will improve the performance of pest management

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ash tree
  • Psyllopsis repens
  • Biology
  • Hamadan

مراجع

احمدی، ز.، مهرور، ع.، لطفعلی‌‌زاده، ح.، قره‌‌خانی، غ. و بورکهارت، د.، 1391. معرفی گونه‌‌های پسیل بالاخانواده Psylloidea در استان آذربایجان ‌‌شرقی. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، 22 (4): 193-212.
توکلی، م.، حسینی‌‌چگنی، ا.، خاقانی‌‌نیا، ص. و سپهوند، ک.، 1397 .طغیان آفات برگ‌‌خوار نوظهور درختان و درختچه‌‌های جنگلی زاگرس شمالی و مرکزی: پیامد تغییرات آب‌و‌هوایی. سومین همایش ملی اثرات خشک‌سالی و راهکارهای مدیریت آن (با رویکرد تخصیص عادلانه آب). خرم‌‌آباد، 8 اسفند 1397، صفحات 8-1.
ثابتی، ح.، 1383. جنگل‌ها، درختان و درختچه‌های ایران. یزد، انتشارات دانشگاه یزد، 806 صفحه.
حسامی، ش.، بورکهارت، د. و فرحی جهرمی، س.، 1393. اولین گزارش گونه P. narzykulovi روی زبان‌گنجشک در ایران. نشریه تحقیقات آفات گیاهی، 4(3): 87-91.  
رجبی‌‌مظهر، ع. و صادقی، س.ا.، 1385. بررسی بیولوژی پسیل زبان‌گنجشک و شناسایی دشمنان طبیعی ‌آن در استان همدان. هفدهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، صفحه 236.
رجبی‌‌مظهر، ع.، صادقی، س.ا. و یارمند، ح.، 1382. گزارش زنبور Psyllaephagus claripes (Hym.: Encrytidae) از ایران. نشریه تحقیقات حمایت و حفاظت جنگل‌ها و مراتع ایران، 1(2): 193-194.
عبایی، م.، 1379. آفات درختان و درختچه‌های جنگلی ایران. تهران، انتشارات سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، 178 صفحه.
طبیعت ایران
دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 52
مرداد و شهریور 1404
صفحه 25-33

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار