هوشمندی به اقلیم، پیش‌‌نیاز تحول در حکمرانی آب ایران: بازنگری راهبردها و سیاست‌‌ها

نوع مقاله : دیدگاه‌ها

نویسندگان

1 استاد پژوهش، بخش تحقیقات گیاه‏شناسی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 استاد پژوهش، بخش تحقیقات علف‌های هرز، مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22092/irn.2025.133695

چکیده

بر پایه تاریخ تمدن ایران، بقای این سرزمین همواره بر حکمرانی هوشمندانه به اقلیم و بهره‌برداری خردمندانه از منابع محدود آب استوار بوده است. متأسفانه، در چند دهه اخیر، سیاست‌گذاری‌های غیرهوشمندانه در حوزه حکمرانی آب، منجر به بحران عمیق کم‌آبی شده است. بنابراین، در موضوع حیاتی و راهبردی مدیریت آب کشور، پیش از هر اقدامی ضروری است، راهبردهای گذشته به‏طور جدی و اساسی، بازنگری و سیاست‌هایی نوین و متناسب با شرایط اقلیمی و منابع آبی تدوین شوند.
تحلیل روندهای بهره‌برداری در دو دوره تاریخی، ابزاری کلیدی برای ترسیم مسیرهای سیاستی اثربخش آینده است و بر ضرورت تغییر رویکردهای توسعه سنتی به استراتژی‌های هوشمند و هم‌سویی با مقتضیات اقلیم تأکید می‌کند. این تغییر پارادایم، گامی ضروری در ارتقای حکمرانی آب و دستیابی به توسعه پایدار و عدالت آب در کشور است. در این رابطه، بررسی راهبردها و سیاست‌‌های بهره‌برداری از منابع آب در دو مقطع تاریخی گذشته (پیش از دهه 1350 و از دهه 1350 تاکنون) برای رسیدن به راهبردها و سیاست‌‌های آتی، بسیار مهم است:

عنوان مقاله [English]

Climate Intelligence as a Prerequisite for Transforming Water Governance in Iran: A Strategic and Policy Review

نویسندگان [English]

  • Adel Jalili 1
  • Eskandar Zand 2
1 Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, AREEO, Tehran, Iran
2 Professor, Iranian Research Institute of Plant Protection, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
بی‌‌نام، 1402. سند ملی دانش‌‌بنیان امنیت ‌‌غذایی. شورای‏عالی انقلاب فرهنگی، 66 صفحه
جلیلی، ع.، 1400. ابرچالش‌های محیط‌های طبیعی ایران، پدیده‌های طبیعی و دخالت‌های انسان (بایدها و نبایدها، راهبردهای پیشنهادی). نشریه طبیعت ایران، 6 (2): 20-7.
زند، ا.، 1403. راهبردهای گذشته و آینده کشور در حوزه کشاورزی و غذا. نشریه طبیعت ایران، 9 (4): 15-9.
سلطانی، ا.، نه‌‌بندانی، ع.ر.، زینلی، ا.، ترابی، ب.، زند، ا.، قاسمی، ث.، الستی، ا.، دادرسی، ا.، حسینی، ر.، عالی‌مقام، س.م.، زاهد.، م.، فیضی، ح.، کمری، ح.، عرب‌‌عامری، ر.، محمدزاد، ز.، رهبان، س.، کرامت، ص.، پورشیرازی، ش. و محمدی، س.، 1400 الف. تهیه اطلس خلأ عملکرد و توان تولید گیاهان زراعی مهم در کشور در شرایط اقلیمی فعلی (مجموعه اسناد مرتبط با سند ملی و راهبردی تحول امنیت‌‌ غذایی). نشر آموزش کشاورزی (مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی)، 422 صفحه.
سلطانی.، ا.، زند، ا.، عالی‌مقام، س.م.، نه‌‌بندانی، ع.ر.، بارانی، ح.، ترابی، ب، زینلی، ا.، میرکریمی، ش. و جولایی، ر.، 1400 ب. تحلیل امنیت‌‌ غذایی کشور تا 2050 با مدل‌سازی همبست آب، زمین، غذا و محیط‌‌زیست: چشم‌‌انداز و سیاست‌‌های لازم (مجموعه اسناد مرتبط با سند ملی و راهبردی تحول امنیت ‌‌غذایی). نشر آموزش کشاورزی (مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی)، 28 صفحه.
فرهنگسـتان علوم ایران، 1402. متن سیاسـتی حکمرانی آب کشـور.
معتمدی، ج.، جلیلی، ع.، خداقلی، م.، خلیفه‌‌زاده، ر.، سفیدکن، ف. و ارزانی، ح.، 1400. لزوم توجه جدی به «دیم‏زارها» در تولید علوفه و گیاهان دارویی. نشریه طبیعت ایران، 6 (6): 24-7.