دریاچه شور مهارلو؛ دومین دریاچه بزرگ استان فارس

نوع مقاله : نگاهی به طبیعت ایران

نویسندگان

1 پژوهشگر، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

2 عضو هیئت‏ علمی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

10.22092/irn.2025.132871

چکیده

دریاچه مهارلو در فاصله 10 کیلومتری جنوب شرقی شیراز قرار گرفته است. وسعت این دریاچه به طور متوسط، 25000 هکتار و آب این دریاچه بسیار شور است. این دریاچه از زیستگاه‌های طبیعی منحصر به فرد استان فارس و کشور است که به‏دلیل آب‌و هوای معتدل و وجود جاذبه‌های طبیعی به‌عنوان یک مکان گردشگری برای مردم ارزش بالایی دارد. این دریاچه به‌دلیل وجود انواع خاصی از جلبک در آن، به دریاچه صورتی معروف شده است. شرایط زیستگاهی ویژه در این دریاچه سبب شده است تا باوجود قرارگیری در دسته دریاچه‌های غیردائمی، به‌عنوان یکی از مناطق مهم زیستگاه‌های پرندگان در کشور معرفی شود. مهارلو، مأمن حضور 65 گونه پرنده مهاجر، 12 گونه ماهی، دو گونه دوزیست، سه گونه خزنده، دو گونه پلانکتون جانوری، یک گونه فیتوپلانکتون و دو گونه باکتری هالوفیت در کنار 41 گونه گیاهی در دریاچه است. تبخیر و تعرق بالا به‌ویژه در تابستان، همچنین، کاهش بارش‌ها و خشک‌سالی در چند سال اخیر سبب شده است تا سطح آب دریاچه کاهش یابد و غلظت مواد نمکی و سایر آلاینده‌ها در درون آن به حداکثر برسد. هدف از این پژوهش، معرفی اهمیت دریاچه مهارلو و شناساندن این دریاچه مهم به مردم، جامعه علمی و مدیران اجرایی کشور است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Maharloo Salt Lake, The second largest lake in Fars province

نویسندگان [English]

  • Leila Sayah Gahromi 1
  • Ahmad Hatami 1
  • Abedin Emadi 2
1 Researcher, Natural Resources Research Department, Fars Province Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Shiraz, Iran
2 Faculty Member, Natural Resources Research Department, Fars Province Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Maharloo Lake is located 10 kilometers southeast of Shiraz. The average area of this lake is 25,000 hectares, and the water is very salty. This lake is one of the unique natural habitats of Fars province and the country, and it is of great value to people as a recreational place due to its moderate climate and natural attractions. This lake is known as the Pink Lake due to certain types of algae in it. The habitat conditions in this lake have led to its being introduced as one of the important bird habitats in the country despite being classified as a non-permanent lake. Maharloo is home to 65 species of migratory birds, 12 species of fish, two species of amphibians, three species of reptiles, two species of zooplankton, one species of phytoplankton and two species of halophyte bacteria, along with 41 plant species in the lake. High evaporation and transpiration, especially in summer, as well as reduced rainfall and drought in recent years, have caused the lake's water level to decrease and the concentration of salts and other pollutants to reach a maximum. In this work, we aim to introduce Maharloo Lake to the public, the scientific community, and the country's executive authorities and explain its ecological importance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Maharloo Lake
  • Fars province
  • Salty
  • Habitat
اداره ‏کل منابع طبیعی فارس، 1397. برنامه مدیریت جامع تالاب مهارلو، 108 صفحه.
اسماعیلی، ح.ر.، 1384. دریاچه‏ های شور استان فارس: مهارلو، طشک و بختگان. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی دانشگاه شیراز و اداره‏کل شیلات فارس، 74 صفحه.
آرام، م.، شریفی، ا.، کفیل زاده، ف. و نغماچی، م.، 1391. جداسازی باکتری‏های مقاوم به جیوه از دریاچه مهارلو در سال 1389-1388. مجله میکرب‏شناسی پزشکی ایران، 6: 38-28.
پارسی، ب.، 1390. زیست‏شناسی حفاظت ماهی گورخری پارسی در ایران. پایان‏نامه کارشناسی ارشد، رشته زیست‏شناسی، دانشگاه شیراز، 118 صفحه.
جعفری، ش.، حمزه، س.، عبدالعظیمی، ه. و عطارچی، س.، 1400. دو دهه پایش تالاب مهارلو با استفاده از داده‏های ماهواره‏ای در گوگل ارث انجین. فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی، 118: 168-153. DOI: 10.22131/sepehr.2021.246147
خاکسار، ک.، گودرزی، م.، غریب رضا، م.ر. و رحمتی، م.، 1385. تعیین حساسیت سازندهای زمین‏شناسی حوضه آبریز مهارلو به فرسایش. علوم زمین، 62: 16-1.
رافعی، ا . و دانه کار، ا.، 1400. سیمای طبیعی و ویژگی‏های محیط‏زیستی تالاب شادگان. طبیعت ایران، 6: 146-135. DOI: 10.22092/IRN.2021.353048.1322
زمانپور، م.، مصباح، س.ح.، حسینی مرندی، ح.، قهاری، غ.، حاتمی، ا.، ظهیریان، ع. و قائدی عبدی بوشهر، م.ر.، 1397. ارزیابی تند گوناگونی زیستی برای تالاب مهارلو. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، 147صفحه.
زمانپور، م.، حاتمی، ا.، ربانی‏ها، م.، صفوی، س.ا.، عظیما حقیقی، ا.، اصلاحی، ف.، 1401. پهنه‏بندی زیستگاهی تالاب مهارلو (استان فارس) به‏منظور بهره‏برداری پایدار و حفاظت. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. مؤسسه تحقیقاتی علوم شیلاتی کشور، 63 صفحه.
سازمان برنامه و بودجه فارس، 1371. اوضاع اقتصادی و اجتماعی استان فارس. توسعه منابع آب حوضه آبریز مهارلو، 83 صفحه.
طبیعی، ا.، جعفری نژاد بسطامی، م. و جولایی، ل.، 1393. بررسی تنوع گونه‏ای پرندگان آبزی و کنار آبچر مهاجر زمستان‏گذران در تالاب مهارلو در استان فارس. فصلنامه علمی- پژوهشی زیست‏شناسی جانوری، 4: 49-37.
کاظمی، م.، فیض نیا، س.، خسروی، ح.، ناجی، ص. و مصباح، ح.، 1398. بررسی تغییرات سطح دریاچه مهارلو و کاربری اراضی حاشیه آن با استفاده از تصاویر ماهواره‏ای. مهندسی و مدیریت آبخیز، 11: 1139-1130. DOI: 10.22092/ijwmse.2018.102413.1057
کریمیان طرقبه، ا.، اعتمادی، ب.، محمودی قرائی، م.ح. و جهانداری، ا.، 1398. کانی‏شناسی و ارزیابی بوم‏شناسی فلزات سنگین در رسوب‏های سطحی دریاچه مهارلو. بلورشناسی و کانی‏شناسی ایران، 27: 808-795. DOI: 10.29252/ijcm.27.4.795
مصباح، س.ح.، 1390. بررسی نهشته‏های دریاچه مهارلو. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، 67 صفحه.
منافی ملا یوسفی، م. و حیاتی، ب.ا.، 1389. برآورد ارزش تفرجی دریاچه مهارلوی شیراز با استفاده از روش ارزش‏گذاری مشروط. مجله منابع طبیعی ایران، 63: 302-291.
وزیرزاده، آ.، 1397. مطالعه جمع‏آوری اطلاعات تالاب مهارلو. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. اداره‏ کل حفاظت محیط‏زیست استان فارس، 74 صفحه.
وزیرزاده، آ. و کفایی، س.، 1401. برآورد نیاز آبی اکولوژیک تالاب‏های بین‏المللی بختگان و طشک و سهم عوامل اقلیمی و انسانی در خشکیدگی آنها. تحقیقات آب و خاک ایران، 53: 2245-2226. DOI: 10.22059/IJSWR.2022.348250.669350