«طرح‌های جنگل‌داری» یا «طرح تنفس جنگل»، کدام‌یک؟ دوگانه‌ای ناموجه و باطل!

در این مقاله، ابتدا به سابقه بهره‌برداری از جنگل‌های شمال و روند تکاملی آن، اعم از برداشت‌های معیشتی، تجاری و صنعتی قبل و بعد از ابلاغ طرح‌های جنگل‌داری شامل برداشت‌های چوب توسط بومیان محلی برای ساخت منزل و ابزار و وسایل زندگی‌شان، برداشت‌های قانونی و با مجوزهای صادره از سوی حکومت‌های وقت، توسط خارجی‌ها، برای صادرات چوب و سپس شرکت‌های ایرانی برای مصارف داخلی و درنهایت بهره‌برداری در چهارچوب «طرح‌های جنگل‌داری» اشاره شده است. آنگاه پس‌ از بیان روند تکاملی طرح‌های جنگل‌داری از پناهی به تک‌گزینی، گروه‌گزینی و شیوه‌های همگام با طبیعت، چگونگی نیل توجهات مردم و مسئولین به سمت ارزش‌های فراچوبی جنگل‌ها و به زیر سؤال‌بردن طرح‌های جنگل‌داری به‌‌عنوان متهم اصلی همه بلایا و خسارت‌های وارده به جنگل‌ها، در طول 60 سال اجرای این طرح‌ها و تلاش برای توقف آنها، به‌عنوان دوا و نوش‌داروی تمامی‌ آلام جنگل‌های شمال، به ارائه مزایا و معایب طرح‌های جنگل‌داری، از یک‌سو و طرح تنفس جنگل‌ها، از سوی دیگر، پرداخته شده است. در پایان برای برون‌رفت از چالش‌های پیش‌رو، تدوین هرچه سریع‌تر طرح مدیریت پایدار جنگل‌های هیرکانی و جنگل‌داری نوین، با استفاده از همه ظرفیت‌های علمی‌کشور، به‌ویژه مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور پیشنهاد شده است. طرحی که باید به‌طور جدی به همه جنبه‌های مدیریتی جنگل‌ها توجه کند و از تمام نقاط قوت و ظرفیت‌های مندرج در هر دو طرح جنگل‌داری و تنفس جنگل، با پرهیز از هرگونه سوگیری، حداکثر استفاده به‌ عمل آید، تا ضمن بهره‌مندی از این سرمایه ارزشمند، به اصلاح، احیا و توسعه آن نیز اهتمام لازم ورزیده شود.