دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات گیاهان دارویی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
10.22092/irn.2024.132597
چکیده
گونههای باارزش گیاهی، سرمایههای کلان ملی هستند که میتوانند منشأ اثرهای بیشماری در طبیعت و جامعه باشند. بررسی و شناخت هرچه بیشتر این گونههای دارویی باارزش، در حقیقت سرمایهگذاری بنیادین برای استفاده همهجانبه آموزشی، ترویجی، رویشگاهی، اقتصادی، سلامتی، گردشگری و معرفی ظرفیتهای طبیعی کشور است. گونههای جنس Thymus با پراکنش بسیار گسترده در نقاط مختلف کشور بهعنوان یکی از باارزشترین گیاهان دارویی ایران، همواره نیازمند شناخت جنبههای مختلف گیاهشناسی، ریختشناسی، کیفیت ترکیبات اسانس، بذر و غیره بودهاند. البته، پژوهشهای گسترده در مباحث دیگری مانند زراعت، ژنتیک، نیازهای اکولوژیک و غیره نیز برای معرفی کامل ویژگیهای این گونههای باارزش انجام شده است. این مجموعه از شناخت در شرایط رویشگاهی، سعی در تبیین ظرفیتهای اصلی و درونی گونههای آویشن و جنس Thymus دارد که ضمن ارائه این ظرفیتهای انحصاری کمنظیر و گاهی بینظیر، تمهیدات مناسبی برای حفظ ذخایر ژرمپلاسم گونههای محلی و انحصاری در برداشتنکردن بیرویه از طبیعت و درنهایت اهلیکردن، کشت و تولید انبوه مواد خام موردنیاز صنایع، داروسازی، طب سنتی، صادرات، اشتغالزایی و غیره را فراهم میکند. تمامی موارد علمی شناخت هرچه بیشتر این جنس باارزش، که با پشتکار تحقیقاتی مجموعهای از زبدهترین پژوهشگران ایرانی در سراسر کشور و بسیج تمامی امکانات و پشتیبانیهای ستادی و استانی انجام شده طی بیش از یک دهه به دست آمده، برای دستیابی دانشجویان، اساتید، کارشناسان و درنهایت بهرهبرداران و کشاورزان عرصههای طبیعی و مزارع به اصول علمی و عملی استفاده بهینه از یکی سرمایههای طبیعی کشور بوده است. ظرفیتهایی که در بیشتر موارد بسیار برتر از گونه اصلاحشده خارجی تشخیص داده شده است. البته، نباید نقش معرفی صحیح گونهها و فرهنگسازی استفاده از گونههای باارزش و سازگار محلی را در مصارف معمول سنتی، صنایع آرایشی- بهداشتی، داروسازی و لزوم جایگزینی با فرمولاسیون گونههای خارجی از نظر دور داشت. مقایسه بسیاری از موارد تحقیق و تجربه شده کمیت و کیفیت گونههای داخلی و خارجی آویشن گویای این ادعاست.
عنوان مقاله [English]
Atlas of Iranian Thymes: Genus Thymus (Volume 1)
نویسنده [English]
Mohammad Hossein Lebaschi
Associate Prof., Research institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran