بررسی مفاهیم مرتع حریم، حریم روستا، محدوده روستا، مراتع روستایی و عشایری

نوع مقاله : دیدگاه‌ها

نویسنده

بازنشسته سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور

چکیده

پس از انقلاب اسلامی در سال 1357 و ورود برخی از مفاهیم فقهی همچون «حریم روستا» و «مرتع حریم» موجب شد تعریف این عبارت‌ها و واژه‌های دیگری مانند «مرتع روستایی»، «مرتع عمومی» و «مرتع عشایری» مورد بحث واقع شود. این اختلاف نظرها از زمان مصوبه ستاد مرکزی هیأت‌های واگذاری و احیاء اراضی در سال 1368 که حریم روستا و مرتع حریم را دو مقوله شرعی و قانونی جداگانه تعریف کرد، در مباحث مرتبط با مدیریت مراتع وارد شد. تعریف صحیح عبارت‌هایی که بار حقوقی مهم دارند، می‌تواند اثر مهمی در اجرای قوانین و مقررات مربوطه داشته باشد.
براساس وظایف محوله قانونی، همواره تعیین حدود مراتع و بهره‌برداران دارای حقوق عرفی بر عهده سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور بوده است و در این راستا برمبنای دستورالعمل‌های مصوب (شیوه‌نامه فنی اجرایی بهره‌برداری از مراتع کشور) در مراتع روستایی خارج از محدوده روستا، براساس عرف پروانه چرا بنام شورای اسلامی روستا صادر می‌شود. در مراتع غیر روستایی (مراتع عمومی و عشایری) طبق سوابق عرفی پروانه چرای دام توسط هیأت ممیزی مرتع برای افراد صادر می‌گردد. همچنین بعد از محدوده روستا و مراتع روستایی، محدوده‌ی دیگر به‌نام مرتع حریم روستا وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the concepts of Outskirt rangeland, rural outskirt, village area, rural and nomadic rangelands

نویسنده [English]

  • Negahdar Eskandari
Expert of FRWO
چکیده [English]

After the Islamic Revolution in 1978 and the introduction of some jurisprudential concepts such as "village rangeland" and "Outskirt rangeland" caused the definition of these terms and other words such as "rural rangeland", "General rangeland" and "nomadic rangeland" was discussed. This disagreement has been included in issues related to rangeland management since the approval of the Central Headquarters of the Land Transfer and Rehabilitation Boards in 1989, which defined the village Margin and Margin rangeland as two separate religious and legal categories. Proper definition of phrases that have a significant legal burden can have an important effect on the implementation of relevant laws and regulations.
According to the duties assigned by law, it has always been the responsibility of the Forests, Rangelands and Watershed Management Organization to determine the boundaries of rangelands and users with customary rights, and in this regard, based on approved instructions The custom of why the license is issued in the name of the Islamic Council of the village. In non-rural rangelands (General and Nomadic rangelands), according to customary records, livestock grazing licenses are issued to individuals by the rangeland audit board. Also, after the village Outskirt and rural rangelands, there is no other area called the Outskirt rangeland.

کلیدواژه‌ها [English]

  • customary history
  • rangeland survey
  • seven-member board
  • village
بی‌نام، ۱۳۶۲. ضوابط و شرایط بهره‌برداری صحیح به‌منظور چرای دام از مراتع کشور. وزارت کشاورزی، تهران،‌ 5صفحه
بی‌نام، ۱۳۶۹. ضوابط و شرایط بهره‌برداری صحیح از مراتع به‌منظور چرای دام. وزارت کشاورزی، تهران،12صفحه
بی‌نام، ۱۳۷۱. مجموعه قوانین وآیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مربوط به اراضی خارج از حریم قانونی شهرها، روابط عمومی ستاد مرکزی هیئت‌های هفت نفره واگذاری و احیای اراضی.محل نشر شرکت نیرو چاپ ، ناشرروابط عمومی ستاد مرکزی هیاتهای هفت نفره ، 119 صفحه .
بی‌نام، ۱۳۷۹. صورت‌جلسه کمیسیون حقوقی سازمان جنگل‌ها و مراتع. سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران، 4 صفحه
بی‌نام، ۱۳۸۰. مجموعه قوانین منابع طبیعی. دفتر حقوقی و بازرسی سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران، 827 صفحه  
بی‌نام، ۱۳۸۱. دستورالعمل ممیزی مراتع (ضوابط و شرایط بهره‌برداری صحیح از مراتع به منظور چرای دام). سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران، 20صفحه
بی‌نام، ۱۳۸۶. صورت‌جلسات ستاد مرکزی هیئت‌های واگذاری و احیای اراضی. وزارت کشاورزی، تهران، 2 صفحه .
بی‌نام، ۱۳۹۵. شیوه‌نامه فنی واجرایی ضوابط و شرایط بهره‌برداری از مراتع کشور. سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، تهران، 19 صفحه .
بی‌نام، ۱۳۹۹. اصلاحیه شیوه‌نامه فنی واجرایی ضوابط و شرایط بهره‌برداری از مراتع کشور. سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، تهران، 38 صفحه  
زهدی، م.، ۱۳۹۹. مدیریت مرتع در ایران (ضوابط ممیزی و بهره‌برداری از مراتع). طبیعت ایران، 5(5): 31-40.
یوسفی، ح.، سعیدی، ر،  میر، ز. و ‌فدایی‌مقدم، ع.، ۱۳۹۵. مجموعه قوانین و مقررات منابع طبیعی (توضیحی و تنقیحی). شاپور‌خواست خرم‌آباد،‌ لرستان، 730 صفحه.