فراوان ترین گونه های جنس گون در امتداد گرادیان ارتفاعی ایران

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسندگان

1 دکترای تخصصی علوم مرتع،- موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور- بخش تحقیقات مرتع-سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی-تهرن-ایران

2 دانشیار، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

شناسایی گستره و ویژگی‌های رویشگاهی گونه‌‌های شاخص جوامع گیاهی موجود در اکوسیستم‌های مرتعی، از‌جمله اطلاعات پایه و اساسی مورد‌نیاز برای مدیریت اکوسیستم‌های یاد‌شده است. گون‌زارها به‌واسطه کارکردهای متنوع در اکوسیستم‌های طبیعی از اهمیت بسزایی برخوردارند. از‌این‌رو، در این مقاله، نواحی گسترش گون‌زارهای موجود در کشور و ارتباط آنها با عامل ارتفاع بررسی شد. بر‌اساس نتایج، سطح کل گون‌زارهای کشور، در آن دسته از اراضی مرتعی که گونه‌های جنس گون در ترکیب اصلی تیپ گیاهی حضور دارند، بیش از 94/20 میلیون هکتار (13درصد مساحت کشور) است. بیشترین سطح پراکنش گون‌زارها و نیز بیشترین تنوع گونه‌ای جنس گون در دامنه ارتفاعی 1000 تا 3000 متر از سطح تراز دریا واقع شده است. گونه‌های Astragalus fasciculifolius، Astragalus arbusculinus، Astragalus spinosus و Astragalus squarrosus فراوان‌ترین گونه‌های گیاهی جنس گون در ارتفاعات کمتر از 1000 متر، گونه‌های Astragalus fasciculifolius، Astragalus microcephalus و Astragalus gossypinus فراوان‌ترین گونه‌های گون در ارتفاعات 1000 تا 2000 متر، گونه‌های Astragalus adscendens، Astragalus microcephalus، Astragalus susianusوAstragalus gossypinus فراوان‌ترین گونه‌های گون در ارتفاعات 2000 تا 3000 متر و گونه‌های Astragalus adscendens، Astragalus gossypinus و Astragalus microcephalus فراوان‌ترین گونه‌های گون در ارتفاعات بالاتر از 3000 متر کشور محسوب می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The most abundant species of the Astragalus genus along the altitude gradient of Iran

نویسندگان [English]

  • Rostam Khalifehzadeh 1
  • Morteza Khodagholi 2
1 Ph.D. in Rangeland sciences, Rangeland Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
2 Associate Prof., Rangeland Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
چکیده [English]

Determining the distribution range and habitat conditions of indicator species of plant communities in rangeland ecosystems is the basic information needed for these ecosystems' management. Different species of the Astragalus genus have diverse functions in natural ecosystems. Therefore, in this article, the distribution area of the Astragalus species in Iran and their relationship with the altitude factor were evaluated. According to the obtained results, the total area of Iran's Astragalus habitats in those rangelands where Astragalus species are present in the main composition of the plant types is higher than 20.94 million hectares (13% of the country's area). The most area of Astragalus habitat and the most species richness of the Astragalus genus are located at 1000 to 3000 m.s.l. A. fasciculifolius, A. arbusculinus, A. spinosus, and A. squarrosus arethe most frequent of the Astragalus genus at altitudes of less than 1000 meters. A. fasciculifolius, A. microcephalus, and A. gossypinus are the most frequent species of the Astragalus genus at altitudes of 1000 to 2000 meters. A. adscendens, A. microcephalus, A. susianus, and A. gossypinus are the most frequent species of the Astragalus genus at altitudes of 2000 to 3000 meters.  A. adscendens, A. gossypinus, and A. microcephalus are the most frequent of the Astragalus genus in areas with altitudes of more than 3000 meters.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Plant communities
  • rangeland ecosystems
  • species diversity

مراجع

جنگجو برزل‌آباد، م.، دلاوری، ا. و گنجعلی، ع.، 1387. کپه‌کاری گیاه مرتعی Bromus kopetdaghensis در مراتع بوته‌زار. مرتع، 2(4): 328-314.
سنگونی، ح.، کریم‌زاده، ح.ر.، وهابی، م.ر. و ترکش اصفهانی، م.، 1391. تعیین رویشگاه بالقوه گون سفید در منطقه غرب اصفهان با تحلیل عاملی آشیان اکولوژیک. کاربرد سنجش از دور و GIS در علوم منابع طبیعی، 3(2): 13-1.
عبدی، ن.، مداح عارفی، ح. و زاهدی امیری، ق.، 1387. برآورد ظرفیت ترسیب کربن در گون‌زارهای استان مرکزی (مطالعه موردی منطقه مالمیر، شهرستان شازند). تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 15(2): 282-269.
فیاض، م.، فرحپور، م.، گودرزی، م.، نعمتی، هـ. و عشوری، پ.، 1387. طرح ملی شناخت مناطق اکولوژیک کشور. گزارش نهایی طرح پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 453 صفحه.
فیاض، م.، زینلی، ح.، زادبر، م.، خداحامی، ق.، فراهانی، ا.، ناصری، غ.ر.، شریفی، م.ج.، قلیچ نیا، ح.، رحمانی، غ.ح.، احمدی، ا.، محمدپور، م.ا.، زاهدی، ص.، جعفری، ع.ا.، قصریانی، ف.، طوقی، ق.ا.، اکبرزاده، مرتضی، قاسمی، م.ح.، زارع، ن. و زارع‌کیا، ص.، 1397. ارزیابی جمعیت‌های مهم‌ترین پهن‌برگان علوفه‌ای چندساله در مناطق مختلف رویشی کشور. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 72 صفحه.
محمودی، م.، معصومی، ع.ا. و حمزه‌ای، ب.، 1388. پراکنش جغرافیایی گون در ایران. رستنیها، 10(1): 132-112.
مظفریان، و.ا.، 1383. درختان و درختچه‌های ایران. فرهنگ معاصر، تهران، 1120 صفحه.
معصومی، ع.ا.، 1395. نقش گونستان‌ها در تعادل اکوسیستم. طبیعت ایران، 1(1): 47-41.
معصومی، ع.ا.، 1379. گون‌های ایران، جلد چهارم. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 440 صفحه.
نصرتی، ف.، فاخری، ب.، سلوکی، م.، مهدی‌نژاد، ن. و ولی‌زاده، م.، 1397. آت‌اکولوژی گونه دارویی انزروت در برخی از رویشگاه‌های طبیعی جنوب استان سیستان­و­بلوچستان. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 34(2): 671-662.
یزدانشناس، ح.، جعفری، م.، آذرنیوند، ح. و ارزانی، ح.، 1394. بررسی مدل‌های تولید صمغ در گون سفید با توجه به خصوصیات خاک رویشگاه (مطالعه موردی: تیران و کرون– اصفهان). پژوهش‌های گیاهی (مجله زیست‌شناسی ایران)، 28(3): 673-666.
طبیعت ایران
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 27
خرداد و تیر 1400
صفحه 45-52

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار