Odontidium mesodon (Ehrenb.) Kützing ، گونه‌ای از دیاتومه‌های معرف کیفیت بالای آب‌های شیرین (مطالعه موردی: حوضه آبریز دماوند، ایران)

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسنده

استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

چکیده

دیاتومه‌ها از نشانگرهای زیستی قوی برای بررسی کیفیت آب‌های شیرین هستند، در کشورهای مختلف شاخص‌های مختلفی براساس تنوع دیاتومه‌های اکوسیستم‌های آنها تعریف شده است. به‌منظور ارزیابی اکوسیستم رودخانه، بررسی تنوع دیاتومه‌های ایستگاه شاهد که دور از آلودگی و دسترسی انسان هست، ضروری است. چشمه اعلا، یکی از چشمه‌های حوضه آبریز رودخانه دماوند است که کیفیت آب بالایی دارد. پژوهش پیش‌رو با هدف مطالعه دیاتومه‌های حساس به آلودگی آلی انجام شده است و به معرفی Odontidium mesodon (Ehrenb.) Kützing به‌عنوان گونه‌ای از دیاتومه‌های نشانگر کیفیت بالای آب در چشمه اعلا می‌پردازد. نمونه‌برداری از دیاتومه‌های کف‌زی در امتداد رودخانه دماوند و چشمه اعلا در 8 ایستگاه به‌صورت فصلی انجام شد. نتایج نشان داد کهOdontidium mesodon  به‌عنوان گونه غالب در اسفند ماه فقط در چشمه اعلا حضور داشت. فراوانی بالای این گونه نشان‌دهنده مطلوب بودن شرایط زیستگاه برای رشد در این چشمه است. عدم حضور گونه در ایستگاه‌های آلوده در امتداد رودخانه، نیز نشان‌دهنده حساسیت این گونه به آلودگی آلی است. از‌این‌رو گونهOdontidium mesodon  به‌عنوان نشانگر برای کیفیت بالای آب رودخانه معرفی می‌شود. داده‌های به دست آمده در این پژوهش با نتایج مطالعات انجام شده در اکوسیستم آب‌های شیرین آمریکا، اروپا و روسیه همخوانی دارند که این گونه را حساس به آلودگی آلی معرفی می‌کنند. اطلاعات این پژوهش می‌تواند در برنامه‌های بررسی کیفی آب رودخانه‌های کشور مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Odontidium mesodon (Ehrenb.) Kützing, an indicator diatom species for high water quality (a case study: Damavand River basin, Iran)

نویسنده [English]

  • Somayyeh Kheiri
Research institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
چکیده [English]

Diatoms are robust indicators of water quality in aquatic ecosystems. So far, many diatom indices have been defined based on the diversity of diatoms in different countries. Studying diatom biodiversity in the reference conditions, under no human pressure and pollution, is necessary for evaluating the water quality in rivers. Cheshme-Ala is one of the springs of the Damavand River basin with high water quality. In this study, Cheshme-Ala is considered as a reference site for the Damavand River. This study aims to study sensitive diatom species to organic pollution and introduce Odontidium mesodon (Ehrenb.) Kützing as the indicator species for high water quality in Cheshme-Ala. Samples were collected from the substrates of the Damavand River and Cheshme-Ala in eight stations seasonally. Results showed that Odontidium mesodon was observed as a dominant species in Cheshme-Ala in March. The high abundance of this species indicates the favorable habitat for growth in Cheshme-Ala. Furthermore, this species was not observed in the polluted sites along the river seasonally. Therefore, this study demonstrated that Odontidium mesodon was the indicator of high water quality. Our data are congruent with the researches in the USA, Europe, and Russia, introducing this species as a sensitive species to organic pollution. The information can be used in water quality monitoring projects of the rivers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Odontidium mesodon (Ehrenb.)Kützing
  • Cheshme-Ala
  • Damavand River basin
  • water quality
  • monitoring
پور‌حیدر‌خشکرودی، ب.، جعفری، ن. و علی‌نژاد، ع.، 1392. شناسایی و اکولوژی دیاتومه‌های اپیلیتیک رودخانه بابلرود. زیست‌شناسی گیاهی ایران، 6(19): 56-43.
خیری، س.، 1398. دیاتومه‌ها، بهترین پایشگر زیستی در اکوسیستم‌های آبی. طبیعت ایران، (4)4: 47-37.
غفوری، م.، 1382. شناخت آب‌معدنی و چشمه‌های معدنی ایران. دانشگاه تهران، تهران، 386 صفحه.