نقد کتاب اکولوژی مانداب‌ها با نگرشی بر رویشگاه‌های ماندابی البرز جنوبی

زیستگاه­های تالابی یکی از با اهمیت­ترین اکوسیستم­های طبیعی کره زمین هستند که با عرصه­ای حدود 7  الی 9 میلیون کیلومتر مربع، از دیرباز نقش به­سزایی در توسعه جوامع اطراف خود ایفا کرده‌­اند. منافع متعدد تالاب، آنها را در زمره مهم­ترین و ارزشمندترین زیست‌بوم­های جهان برای حفظ تنوع زیستی و فرهنگی قرار می­دهد، به­نحوی که بسیاری از تمدن­های بشری در حاشیه تالاب­ها شکل گرفته­اند. با نگاه به گذشته، از دوره کربونیفر تـا بـه امـروز، در حدود 350 میلیون سال پیش، تالاب­ها تولیدکننده و فراهم‌آورنده حجم زیادی از سوخت­های فسیلی مانند زغال­سنگ و نفت بوده­اند که زندگی انسان­های امروز به آنها وابسـته اسـت. مطالعـات اخیـر بیانگر این است که برخی از تالاب­هایی که در امتداد رودهای بزرگ قـرار دارنـد (هماننـد دجلـه، فرات، نیجر و نیل)، تمدن­های بزرگ را در طول تاریخ تغذیه کرده‌­اند.
تالاب­ها بیانگر دو نوع عملکرد هستند: یکـی «انـواع چشـم­انـداز» و دیگـری «مجموعـه­ای از قابلیـت‌هـای زیستی. تالاب­ها گهواره­های تنوع زیستی دنیا هستند که با نگهداری آب و قابلیت زادآوری اولیه نقش مهمی در بقای گونه­های بی­شماری از گیاهان و جانوران وابسته به­خود ایفا می­کنند. کنترل سیستم­های آبی، تعدیل درجه حرارت، جلوگیری از سیل و طوفان، تامین آب برای کشاورزی، ارزش‌های توریستی و تفریحی، ارزش­های بی­شمار علمی، پژوهشی و زیبایی­شناختی موجب شد تا کنوانسیون رامسر به‌طور خاص به موضوع حفاظت و بهره­برداری پایدار از این زیست­بوم­ها اختصاص یابد. برخلاف رشد آگاهی مردم و کشورها نسبت به اهمیت محیط­های طبیعی به­ویژه تالاب­ها، هنوز درک واقعی از اهمیت، کارکرد و حساسیت این زیستگاه­های حیاتی و متنوع بسیار کم است. به­جرأت می­توان گفت در مجموعه چشم­اندازهای محیط طبیعی زمین، کمتر زیستگاهی را می­توان تا بدین پایه با اهمیت پیدا کرد که تا این حد درمورد آن غفلت شده باشد. درواقع، تالاب­ها را می­توان ازجمله نظام­های حیات­بخشی به­حساب آورد که­ به‌هیچ‌وجه جایگزین ندارند. در عین­ حال، هیچ­یک از اکوسیستم­های جهان به­اندازه­ تالاب­ها صدمات ناشی از کوته‌اندیشی بشر و تمایلات خودخواهانه انسان­محوری را تجربه نکرده­اند.