جایگاه حفاظتی گیاه بنگ‌دانه Hyoscyamus malekianus

نوع مقاله : معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل‌ و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بلوچستان (ایرانشهر)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایرانشهر، ایران

3 استاد، مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

بنگ‌دانه Hyoscyamus malekianus Parsa گونه‌ای علفی، چندساله و صخره‌زی متعلق به تیره سیب‌زمینی (Solanaceae) است. ویژگی‌های شاخص گونه شامل فرم رویشی کوتاه، گل­آذین خوشه و دمگل‌های نسبتا بلند می‌باشد. این گونه در جنوب شرقی ایران در دامنه‌های صخره‌ای کوه تفتان در استان سیستان و بلوچستان (جنوب شرق ایران)، رویش دارد. در این تحقیق، وضعیت حفاظتی بنگ‌دانه براساس اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت  (IUCN) و با استفاده از سه معیار اصلی میزان حضور (EOO)، سطح تحت اشغال(AOO)  و اندازه جمعیت بررسی شد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد این گونه دارای جمعیت‌های محدود بوده و عمدتا در مناطق صخره‌ای با شیب تند رویش دارد. مقدار میانگین سطح اشغال و میزان حضور به‌ترتیب حدود 5/0 و 40 کیلومتر مربع می‌باشد. بر اساس معیارهای IUCN ، این گونه در گروه بحران انقراض (CR) قرار می‌گیرد. با وجود سمی بودن و دور از دسترس بودن گیاه برای احشام در شیب های تند، رویشگاه‌های کوچک این گونه به‌طور جدی توسط احشام در معرض خطر قرار دارند. جهت حفاظت از گونه، اقدامات مناسب باید انجام شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The conservation status of Hyoscyamus malekianus (Solanaceae)

نویسندگان [English]

  • Yousef Ajani 1
  • Hadi Doroodi 2
  • Ziba Jamzad 3
  • Adel Jalili 3
1 Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2 Assistant Professor., Forest and Rangelands Research Department, Baluchestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Iranshahr, Iran
3 Professor, research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

Hyoscyamus malekianusis a perennial herbaceous and saxicolous species. It belongs to the Solanaceae family. It is characterized by dwarf habit, racemose inflorescence and rather long pedicels. This species grows in cervices of rocks on slopes of M. Taftan, Sistan and Baluchestan, SE Iran. In the present study, the conservation status of H. malekianus is assessed based on IUCN criteria including the area of occupancy (AOO), the extent of occurrence (EOO), and the size of populations. The results showed that this species had restricted populations, which are growing mainly in rocky areas with deep slopes. The mean average values of AOO and EOO were about 0.5 and 40 square kilometer, respectively. According to the criteria of the International Union for Conservation of Nature (IUCN), H. malekianus is classified as a critically endangered species (CR). Regardless of being toxic and inaccessible for livestock on steep slopes, its small habitats are a transit point for livestock and are seriously endangered. To conserve this species, conservation programs are urgently needed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critically endangered
  • extent of occurrence
  • rocky habitat
  • endemic

مراجع

جلیلی، ع. و جم زاد، ز.، 1395. طرح تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستم های ایران. موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران. 
سلطانی پور، م.ا.، جم زاد، ز.، جلیلی، ع. و محمودی، م.، 1399. جایگاه حفاظتی گونه های انحصاری مورخوش Zhumeria majdae در ایران. طبیعت ایران. 5 (1): 96-91.
خداشناس، م.، غنچه پور، م.، جم زاد، ز.، جلیلی، ع. و محمودی، م.، 1399. جایگاه حفاظتی گونه نادر Levisticum officinale در ایران2(5):133-127.
محبی، ج.، جم زاد، ز. و بخشی خانیکی، غ.، 1395 .جایگاه حفاظتی6 گونه انحصاری مرزه در ایران. طبیعت ایران،1(1): 74 - 71 . 
طبیعت ایران
دوره 5، شماره 6 - شماره پیاپی 25
بهمن و اسفند 1399
صفحه 113-117

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار