بررسی شاخص عمق اُپتیکی آئروسل (AOD) در رویدادهای گردوغبار در جنوب غربی ایران

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسنده

مربی پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

گردوغبار مهم ترین مخاطره برای سلامت ساکنان استان های جنوب غربی ایران محسوب می شود. این پژوهش تلاشی است در جهت بارزسازی ارتباط بین تغییرات مقادیر عمق اپتیکی استخراج شده از الگوریتم دیپ بلو با فراوانی رخدادهای گردوغبار در ایستگاه های زمینی هواشناسی واقع در هفت استان ایلام، لرستان، چهار محال و بختیاری،کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، بوشهر و فارس. بدین منظور آمار تعداد روزهای همراه با گردوغبار و داده های روزانه رخدادهای گردوغبار، و میدان دید افقی روزانه، در مورد 45 ایستگاه هواشناسی در دوره پنجاه ساله(1966 تا 2016) از سازمان هواشناسی کشور اخذ شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که میـانگین سالانه تعداد روزهـای همـراه بـا گردوغبار پس از سـال 2000 افزایش یافته، این رقم در دهه اول روند 3/82 روز، در دهه دوم روند، 3/46 روز و در دهه سوم روند، 6/84 روز و در کل روند سی ساله 1/71 روز برآورد شده و شدیدترین شرایط گردو غباری در طـی دوره مـورد بررسـی، به سال 2009 و کمترین شرایط گردوغباری به سال1994 اختصاص داشته است. به منظور صحت سنجی، محصولAOD با فراوانی رویدادهای گردوغبار شدید سازمان هواشناسی کشور مقایسه شد. بین پراکنش زمانی و مکانی غلظت جرمی ذرات گردوغبار در تصاویر AOD و پراکنش زمانی و مکانی فراوانی رخدادهای گردوغبار در ایستگاه های زمینی انطباق کامل وجود داشت. همچنین بالاترین میانگین سالانه AOD با رخدادهای شدید گردوغبار در سال های 2008 و 2009 ، انطباق کامل داشته و بیشترین رخدادهای شدید گردوغبار در فصل تابستان رخ داده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of Aerosol Optical Depth Index (AOD) in dust events over Southwestern of Iran

نویسنده [English]

  • Tahereh Ensafi Moghaddam
Senior Research Expert, Research institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

Desert dust is an important risk factor to human health in the southwestern provinces of Iran. This study is an attempt to highlight the relationship between changes in optical depth values extracted from the Deep Blue algorithm with the frequency of dust events in meteorological ground stations which is located in seven provinces of Ilam, Lorestan, Chaharmahal and Bakhtiari, Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad, Khuzestan, Bushehr, and Fars For this purpose, the number of days with dust and daily data of dust events, and daily horizontal visibility were obtained from 45 meteorological stations in the fifty-year period (1966 to 2016) and analyzed. The results showed that the average annual number of days with dust increased after 2000. This figure is estimated at 82.3 days in the first decade of the trend, 46.3 days in the second decade of the trend, 84.6 days in the third decade of the trend, and 71/1 days in the whole thirty-year trend. The most severe dust conditions during the period under review were 2009 and the lowest dust conditions were in 1994. In order to verify, the AOD product was compared with the frequency of severe dust events of the Meteorological Organization. There was a perfect agreement between the temporal and spatial distribution of the dust concentration in AOD images and the temporal and spatial distribution of the frequency of dust events at meteorological ground stations. The highest annual average AOD was fully consistent with severe dust events in 2008 and 2009, as well as the most severe dust events in the summer.

کلیدواژه‌ها [English]

  • AOD
  • Aerosol Optical Depth Index
  • dust occurrences
  • South-West of Iran
  • visibility
  1. امان اللهی، ج.،کبودوندپور، ش.، 1393. ارزیابی قابلیت تصاویر و داده های سنجنده مودیس برای اندازه گیری PM10 در رابطه با داده های زمینی (مطالعه موردی: شهر سنندج) ، فصلنامه علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی، 46 (14): 149-129.
  2. انصافی مقدم، ط.، خوش اخلاق، ف.، شمسی پور، ع.، اخوان، ر.، صفر راد، ط.، امیراصلانی، ف.، 1397. واکاوی فراوانی رخدادهای گردوغبار و بارش همزمان در جنوب غربی ایران.  فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 25 (4): 788-770.
  3. حاتمی مهند، ج.، 1395.  بررسی شرایط هواشناسی کمینه دید افقی روزانه با استفاده از اطلاعات دستگاهRVR  فرودگاه امام خمینی برای سالهای 2014-2013، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، مؤسسه ژئوفیزیک، اساتید راهنما:  فرهنگ احمدی گیوی،سمانه ثابت قدم.
  4. حمزه نسیم، ح.، فتاحی، ا.، ذوالجودی، م.،غفاریان،پ.، رنجبر، ع،. 1395. تحلیل همدیدی و دینامیکی پدیده گردوغبار و شبیه سازی آن در جنوب غرب ایران در تابستان. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی،3(1): 102-91. 
  5. فرج زاده، م.، کریمی، ن.، 1392. مبانی هواشناسی ماهواره ای، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، صفحه 182.
  6. فلاح ززولی، م.،  وفایی نژاد، ع.،  خیرخواه زرکش، ا.، احمدی دهکا، ف .1393. منشاء یابی گردوغبار غرب و جنوب غرب ایران و تحلیل سینوپتیکی آن با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی(کاربرد سنجش از دور و GIS در علوم منابع طبیعی)، 5(4):61- 77 .
  7. قربانی سالخورد، ر.، مباشری، م.، رحیم زادگان، م.، 1389. توانایی داده های سنجنده مودیس در تحلیل های کیفی و کمی کیفیت هوا در مناطق شهری، پژوهش های اقلیم شناسی، 1 (3-4): 74-61. 
  8.    محمدی نژاد, ش., محمدی سراب، ع., فرج زاده اصل, م.، 1393. تجزیه و تحلیل و تهیه نقشه توزیع مکانی ذرات کمتر از ده میکرون استان خوزستان با استفاده از محصولات سنجنده مادیس، برنامه ریزی و آمایش فضا, 18 (3): ۷۹-۹۸.