اثرات قارچ‌های اکتومیکوریز در سازگاری گیاهچه‌های کشت بافتی بلند مازو (Quercus castaneifolia) در محیط گلخانه

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 دانشیار پژوهش، موسسۀ تحقیقات جنگل‌‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

3 پژوهشگر، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

انتقال گیاهچه‌‍‌ها به گلخانه، مهم‌ترین قدم در کشت بافت بوده و نیازمند یک مرحله سازگاری است. این مرحله خوگرفتن شروع زندگی اتوتروفی بوده و نیازمند ایجاد فرآیندهای فیزیولوژیکی ضروری برای بقا است. در مدت سازگاری، گیاهچه‌ها باید جذب آب و املاح را به موازات افزایش سرعت فتوسنتز بالا ببرند. در میان راهکارهای بهبود بقاء و رشد گیاهان کشت بافتی در گلخانه، تلقیح قارچ‌های میکوریزا، بعنوان روشی کارآمد معرفی شده است. در این تحقیق اثرات همزیستی اکتومیکوریزایی در ارتقاء سازگاری گیاهچه‌های کشت بافتی بلندمازو (Quercus castaneifolia) در گلخانه بررسی شد. بازیدیوکارپ قارچ Tricholoma acerbum از استان مازندران جمع‌آوری و کلنی خالص قارچی جداسازی شد. گیاهچه‌ها از طریق کشت جوانه‌های جانبی با تیمارهای ویژه هورمونی ریزازدیادی و با کشت خالص قارچ در آزمایشگاه و همچنین گلخانه تلقیح شدند. 14 هفته پس از انتقال گیاهچه‌ها به گلخانه خصوصیات فیزیولوژیکی آن‌ها ارزیابی شد. براساس نتایج، تلقیح اکتومیکوریزا نه فقط برای استقرار و بقاء گیاهان در فاز سازگارسازی مفید بود بلکه وضعیت آبی و فیزیولوژیکی گیا‌هان را بهبود بخشید. بنابراین می‌توان برقراری این رابطه اکتومیکوریزایی را بعنوان راهکاری جهت افزایش تحمل گیاهچه‌های بلندمازو در برابر شوک انتقال به گلخانه و موفقیت تولید نهال‌ در برنامه‌های احیائی جنگل‌های بلوط مد نظر قرار داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of ectomycorrhizal fungi on the acclimatization of micropropagated Quercus castaneifolia plantlets in greenhouse

نویسندگان [English]

  • Masoomeh Zamani 1
  • Abbas Ghamari Zare 2
  • Mitra Emam 1
  • Davoud Bayat Tork 3
1 Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2 Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extention Organization (AREEO), Tehran, Iran
3 Research Expert,, , Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

Transfer of tissue culture seedlings to the greenhouse is the most important step in the micropropagation process and requires an adaptation stage. This phase of acclimatization is the beginning of autotrophic life and is associated with the establishment of physiological processes necessary for survival. During the acclimatization phase, seedlings should increase water and salt uptake as photosynthesis accelerates. Among the strategies to improve the survival and growth of tissue culture plants in the greenhouse, inoculation with mycorrhizal fungi has been introduced as an efficient method. In this study, the symbiotic effects of ectomycorrhizas on improving the compatibility of Quercus castaneifolia seedlings in greenhouse were investigated. Basidiocarps of Tricholoma acerbum were collected from Mazandaran province and pure colony of the ectomycorrhizal fungus was isolated. Seedling regeneration was performed by culturing single-node fragments with special hormonal treatments then inoculated by pure cultivation of the fungus in the laboratory and in the greenhouse. Fourteen weeks after seedling transfer to greenhouse, their physiological characteristics were evaluated. According to the results of ectomycorrhiza inoculation, it was not only useful for the establishment and survival of plants in the adaptation phase, but also improved the water and physiological condition of plants. Therefore, the establishment of this ectomycorrhizal relationship can be considered as a solution to increase the tolerance of Quercus castaneifolia seedlings against the shock of transfer to the greenhouse and the success of seedling production in oak reforestation programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acclimatization
  • ectomycorrhizas
  • tissue culture
- حسندخت م.، راهله الف. و ابراهیمی ن. 1385. مبانی کشت بافت گیاهی. انتشارات مرز دانش، 328 صفحه.
- زمانی س.م. 1393. شناسایی قارچ‌های اکتومیکوریز درختان بلوط در برخی جنگل‌های ایران و بررسی پروفایل متابولیکی و ترنسکریپتومیکی ریشه‌های همزیست Quercus castaneifolia. رساله دکترا، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، 228 صفحه.
- زمانی س.م.، امام م.، محمدی گل‌تپه ا.، صفایی ن.، قمری زارع ع. و فارسی م.ج. 1391. تکثیر آزمایشگاهی بلوط بلندمازو (Quercus castaneifolia). تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 20 (40): 240-252.
- صفایی، ن.، علیزاده، ع.، سعیدی، ع.، رحیمیان، ح. و آدام، گ. 1384. تشخیص مولکولی و بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت‌های ایرانی Fusarium graminearum، عامل بلایت سنبله گندم. بیماری‌های گیاهی، 41: 171- 189.