بنه‌های کهن‌سال ایران

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسندگان

1 مربی پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 پژوهشگر، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 دکترای جنگلداری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، شیراز، ایران

5 استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور، تهران، ایران

6 دانشیار، گروه جنگل‌داری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

بنه (Pistacia atlantica) از جمله گونه‎های درختی ایران محسوب می‎شود که سطح پراکنش وسیعی در کشور دارد و تقریباً در تمامی استانهای ایران حضور چشمگیر یا محدودی دارد. این درخت همچون گونه ارس در هر پنج ناحیه رویشی ایران به صورت خودرو دیده می‎شود و در بین گونه‎های درختی بدون اغراق بیشترین گستردگی پراکنش را در کشور دارد. در بخش نخست معرفی بنه‎های کهنسال ایران، 34 پایه بنه‎ کهنسال در 7 استان کشور معرفی و 10 پایه از برترین آنها تشریح می‎شود. در این معرفی استان خراسان جنوبی با 14 پایه بیشترین فراوانی درختان کهنسال را دارد اگرچه بررسی‎های اخیر نشان داد در استان کردستان نیز شاهد فراوانی خوبی از درختان کهنسال بنه هستیم. قطورترین و مسن‌ترین بنه‌ای که تا کنون شناسایی شده‎ است بنه‎ی چنار با میانگین قطر 245 سانتی‎متر و حدود 2000 سال سن در استان فارس است. با شکوه‎ترین آنها بنه کهنسال رچ، بلند قامترترین آن بنه خاردرجان در استان خراسان جنوبی و شاداب‎ترین آنها بنه کهنسال رامه در استان سمنان قابل اشاره است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Long lived wild pistachio trees of Iran

نویسندگان [English]

  • Mostafa Khoshnevis 1
  • Mohammad Hossein Sadegh Zadeh Hallaj 2
  • Mohammad Matini Zadeh 3
  • Shahram Ahmadi 4
  • Maryam Teimouri 5
  • Anoushirvan Shirvani 6
1 1Senior Research Expert, Research institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
2 Senior Research Expert, Research institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
3 Associate Prof., Research institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
4 Ph. D in Forestry, Fars Natural Resources Office, Forests, Range and Watershed Management Organization, Shiraz, Iran
5 Assistant Prof., Research institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
6 Associate Prof., Department of Forestry and Forest Economics, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
چکیده [English]

Wild pistachio (Pistacia atlantica Desf.) is one of the Iranian tree species with a large distribution in whole country, and has a significant or limited presence in almost all provinces of Iran. This tree, like Juniper, is observed as wild trees and, without any exaggeration, is the most widespread tree species in Iran. In the first part of introducing long lived wild pistachio trees, 34 long lived wild pistachio trees are introduced and the details of 10 elite stands are given. The most frequency of long lived wild pistachio is observed in Khorasan Razavi province with 14 trees. Kurdistan province also has a high frequency of long lived wild pistachio. The thickest and oldest long lived wild pistachio was recorded in Chenar, Fars province, with a diameter of 245 cm and almost 2000 years old. The most glorious, highest and the most vital long lived wild pistachio was recorded in Rach, Khardarjan (south Khorasan) and Rameh (Semnan province), respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Long lived trees
  • Pistacia atlantica
  • wild pistachio
  • Pistacia khinjuk (Lentisque Bombay)
-ثابتی‌، ح. 1355. جنگل‌ها درختان‌ و درختچه‌های‌ جنگلی‌ ایران‌. انتشارات‌ وزارت جهاد کشاورزی، 810 صفحه.
- خوشنویس، م.، علی‌احمد کروری، س.، متینی‌زاده، م.، تیموری، م. جلیل‌پور، ب.، شیروانی، ا.، ترابیان، ی.، و سیدتقیان، ه.،  1385. معرفی درختان کهنسال استان خراسان شمالی، شهرستان شیروان. مجلۀ جنگل و مرتع شمارۀ 72-73. ص 53-59
- خوشنویس، م.، علی‌احمد کروری، س.، متینی‌زاده، م.، تیموری، م.، شیروانی، ا.، جلیل‌پور، ب. و محمدی، ع.، 1386. معرفی درختان کهنسال استان سمنان، معرفی درختان کهنسال شهرستان شاهرود. مجلۀ جنگل و مرتع شمارۀ 75. ص 56-63
- علی احمد کروری، س.، معقولی، ف.، متینی زاده، م. و پاس بخش، ر. 1378. درختان دیرزیست استان قزوین. جنگل و مرتع. شمارة 43. ص 44-56.
- خوشنویس، محمد متینی‌زاده، مریم تیموری، ودوود صمدی، انوشیروان شیروانی، مسعود بیضایی، ناهید زمانیان، 1394. شناخت، معرفی و بررسی رویشگاه، تکثیر و تهیه اطلس درختان کهنسال ایران  در 15 استان کشور و ثبت این درختان و معرفی این درختان در سطح ملی و جهانی
- فرخ‌نیا همدانی، ع. ا.، اسدیان، ق. و زارعی لطفیان، م.، 1385. مطالعه سازگاری چند گونه سوزنی‌برگ در استان همدان، فصلنامه جنگل و صنوبر ایران، 14(2): 168-178.
- کنشلو، ه.، 1394. جنگلکاری‌ در مناطق خشک (جلد دوم) معرفی گونه‌های مناسب ناحیه ایرانو-تورانی، 512 صفحه.
- مظفریان، ولی‎اله، درختان و درختچه‎های ایران. انتشارات فرهنگ معاصر. 1383. 990 صفحه.
- نگهدار صابر، م. ر. فتاحی، م.، 1382.وضعیت جنگل‌های بنه در ناحیه رویشی ایران-تورانی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران 10 (1)، 98-122 ص.