بررسی مقدماتی نحوه‌ مدیریت مراتع در محدوده طرح مقابله با ریزگرد جنوب شرق اهواز

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسنده

استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

در سال‌های اخیر بروز پدیده ریزگرد در استان خوزستان،  از نظر تکرار و استمرار روند افزایشی داشته است. این پدیده کاهش کیفیت زندگی، تهدید سلامت مردم، کاهش کیفیت هوا، کاهش ایمنی راه‌های مواصلاتی و ... را در پی داشته است. جهت کنترل این پدیده و کاهش خسارات آن،  شناخت ویژگی‌های کانون‌های مختلف تولید ریزگرد امری ضروری است. بدین منظور تحقیق حاضر با هدف بررسی های اسنادی وضعیت اجرای قوانین مرتبط با مدیریت مراتع در محدوده طرح مقابله با ریز گرد جنوب شرق اهواز صورت پذیرفت. نتایج حاصل از تحلیل داده‌های مربوط به پروانه های چرای صادر شده در منطقه نشان داد که، اولا، فقط برای حدود 34 درصد از آبادی های محدوده، پروانه چرا صادر گردیده است. ثانیا، تاریخ‌های صدور پروانه ها قدیمی بوده که با در نظر گرفتن پویایی جمعیتی، دام و پوشش گیاهی، همچنین ضرورت مدیریت مراتع متناسب با حالات دینامیکی این منابع، تهیه طرحهای مرتعداری یا تجدید ممیزی بر اساس دستورالعمل جدید از ضروریات می باشد. ثالثا، با در نظر گرفتن پروانه های چرای صادر شده به عنوان ملاک مدیریت این مراتع، باید عنوان کرد که در محدوده طرح مقابله با ریز گرد جنوب شرق اهواز، تعداد دام بطور متوسط 3/10 برابر ظرفیت مجاز می باشد. لذا با عنایت به نارسایی مدیریت دولتی در چنین مناطق حساسی، به نظر می رسد تحقیق و ارائه مدل مدیریتی مناسب یکی از اولویت های پژوهشی منطقه باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Preliminary study of rangeland management within the combat dust project in south- east of Ahwaz

نویسنده [English]

  • Ali Mohebbi
Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

In recent years, the occurrence of dust phenomenon in Khuzestan province has been increasing in terms of repetition and continuity. This phenomenon has resulted in reduced life quality, threats to public health, reduced air quality, reduced safety of the roadways and .... To control this phenomenon and reduce its damage, it is essential to recognize the characteristics of the origin areas producing dust.
For this purpose, the present study was conducted with the aim of documenting the status of implementation of the laws related to rangeland management within the combat dust project in south- east of Ahwaz. The results of data analysis of grazing licenses issued in the study area showed that the grazing license was issued only for 34% of the area's villages.Moreover, the grazing license dates were old. Therefore, considering the demographic dynamics, livestock and vegetation, as well as the necessity of managing rangelands according to the dynamics of these resources, the preparation of range management plans or audit renewal according to the new guidelines is essential. Also, considering the grazing licenses issued as a criterion for the management of these rangelands, it should be noted that within the combat dust project in south- east of Ahwaz, the number of livestock on average is 10.3 times the allowable capacity. Considering the failure of government management in such sensitive areas, it seems that the research and presentation of an appropriate management model is one of the research priorities of the study area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Combat dust
  • laws
  • rangeland management
  • south- east of Ahwaz
منابع
-  اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خوزستان .،  1396. کمیته طرح مقابله با ریز گرد استان خوزستان.
- دفتر امور مراتع .،  1395) شیوه نامه فنی و ا جرایی ضوابط و شرایط بهره برداری از مراتع کشور، شماره  4105/1/95 مورخه 2/6/95، ص 5.
-  سیداخلاقی، س. ج، محبی، ع .، بانچ شفیعی،ش .،  1396. طرح مقابله با ریز گرد جنوب شرق اهواز ، بخش مطالعات اجتماعی اقتصادی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
- فیاض، م.،  1396.  طرح جامع مطالعاتی- اجرایی مقابله با پدیده گردوغبار در کانونهای داخلی خوزستان گزارش مهر ماه 96 کانون گردوغبار جنوب شرقی اهواز، فاز اول: حدفاصل اهواز- ماهشهر ص 7-1.
- محبی، ع .،  1397. طرح مطالعات جامع مقابله با ریزگردها در کانون­های داخلی استان خوزستان ، بخش مطالعات اجتماعی اقتصادی، گزارش دوم؛ وضعیت مدیریت دام و مرتع در کانونهای گرد و غبار. موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
- کیومرث کلانتری، ک.، 1396 . ورود ریزگردها به شمال کشور و تهران، مصاحبه باشگاه خبر نگاران جوان با مدیر کل محیط زیست استان تهران. مورخه 9/8/96 .