این نوشته نگاهی اجمالی دارد به دو کتابی که با موضوع خاکهای جنگلی توسط دکتر حسین حبیبی کاسب و دکتر منوچهر زرین‌کفش نگارش شده است. ویژگیهای خاکهای جنگل نه‌تنها منحصربه‌فرد است، بلکه تفسیر این ویژگی‌ها با خاکهای زراعی دارای تفاوت اساسی است. بهدلیل وجود تیپ‌ها و ساختارهای متفاوت در جنگل، خاکهای جنگلی نیز تغییرات مکانی و زمانی زیادی دارند، درنتیجه مدیریت آن‌ها اغلب مشکل است. در هنگام نگارش دو کتاب مذکور، جنگل‌های شمال (هیرکانی) فقط برای تولید چوب بهره‌برداری می‌شد، بنابراین موضوع نقش ویژگیهای خاک در انتخاب گونه برای جنگل‌کاری، ارزیابی عملکرد محصول‌دهی در تقابل با ارزیابی عملکرد خاک و اصلاح خاک بسیار مهم بود و نیاز اساسی برای کسب آگاهی از روابط خاک و جنگل وجود داشت. دکتر حسین حبیبی کاسب در سال 1366 حین سفر برای راهنمایی دانشجویان جان به جان‌آفرین تسلیم کرد و کتاب "مبانی خاک‌شناسی جنگل" در سال 1371 از جزوات درسی ایشان در سه بخش شامل تیپولوژی خاکهای جنگلی، رابطه خاک و جنگل و اصول اولیه استفاده کود در جنگل توسط همکاران دانشگاهی جمع‌آوری و توسط انتشارات دانشگاه تهران چاپ شد. با توجه به فقدان مرحوم دکتر حبیبی در هنگام نشر، کتاب از پیوستگی لازم برخوردار نیست و خواننده نمی‌تواند روندی تکاملی را در مطالعه کتاب دریافت کند، لیکن این کتاب بخش زیادی از سرفصل‌های درسی مرتبط را پوشش می‌دهد. در قسمت اول، ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی (زیستی) خاک با تأکید بر خاک جنگل ارائه شده و در ادامه رده‌بندی و تیپولوژی خاک‌ها به‌نوعی تنظیم‌شده که خواننده بتواند کاربرد انواع خاک‌ها را در جنگل‌کاری درک کرده، نحوه ژنز خاک‌ها و ویژگیهای نیمرخ هر رده خاک را متوجه شود.
عنوان مقاله [English]
A review on the books related to the forest soils
نویسنده [English]
Hashem Habashi
Associate Prof., Department of Natural Resources , Gorgan University, Gorgan, Iran
)