جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Campanula lamondiae در ایران

نوع مقاله : معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران

نویسنده

استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

 
Campanula lamondiae گیاهی علفی، چند ساله و صخره‌زی از تیره گل استکانی است. این گونه انحصاری ایران بوده و توسط رشینگر (Rechinger) بر اساس سه نمونه جمع‌آوری شده از کوه‌‌های حمزه عرب و چنگ الماس (استان کردستان) و کوه قیدار (استان زنجان) معرفی شده است. اخیرا این گونه (پس از حدود نیم قرن) در سه نقطه جدید در کوه‌های جنوب غربی زنجان مجددا مشاهده و از نظر حفاظتی مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور، جایگاه حفاظتی این گونه بر اساس شیوه نامه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت، تعیین گردید. سطح تحت اشغال(AOO)  گونه C. lamondiae، با اندازه‌گیری میدانی در رویشگاه‌های آن، 8/7 کیلومتر مربع و میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن (EOO) با استفاده از نرم افزار GeoCAT، 3816 کیلومتر مربع برآورد گردید. بنابراین بر اساس نتایج این مطالعه گونه C. lamondiae در طبقه در بحران انقراض (CR) قرار می‌گیرد. به منظور حفاظت از این گونه انحصاری و در معرض خطر، جمع‌آوری بذر و نگهداری از آن در بانک ژن منابع طبیعی، اعلام رویشگاه حفاظت شده در محدوده حضور گونه و پژوهش در زمینه روش‌های احیای گونه در رویشگاه اصلی یا کاشت آن در باغ‌های گیاه‌شناسی ضروری به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The conservation status of Campanula lamondiae: a rare endemic species in Iran

نویسنده [English]

  • Mohammad Mahmoodi
Assistance Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

Campanula lamondiae is a perennial, herbaceous and saxicolous species of Campanulaceae family. This species is endemic to Iran and has been introduced by Rechinger based on three specimens collected from the Hamza - Arab and Chang - Almas Mountains (Kurdistan province) and Mount Gheydar (Zanjan province). Recently, after about half a century, this species was rediscovered in three new locations in the southwestern mountains of Zanjan and was investigated in terms of conservation status. Based on IUCN guidelines, three criteria were used to evaluate the status of this species: extent of occurrence (EOO), area of occupancy (AOO) and size of populations. According to field survey and plot sampling, C. lamondiae occupies an area of 7.8 Km2. According to analysis by GeoCAT software (geocat.kew.org), the extent of occurrence was 3816 Km2. In order to conserve such an endemic and endangered species, seed collection and storage in natural resource gene bank and research on species regeneration methods seem necessary.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saxicolous plants
  • IUCN
  • Endemic
  • Campanulaceae
  • Zanjan
  • Kurdestan
  • Iran
آقابیگی، ف. و جلیلیان، ن. 1389. فلور ایران، تیره گاوزبان (Campanulaceae)، شماره 66، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 125 صفحه.
خلیلی ع. سهراب ح. و ایران‌نژاد پ. 1371. شناخت اقلیمی ایران، جلد چهارم: تقسیمات آب و هوایی، گزارش طرح جامع آب کشور، مهندسین مشاور جاماب، تهران، ایران.
محمودی، م.، 1394. مطالعه تنوع گیاهی و تیپ‌های عملکردی گیاهان در امتداد شیب ارتفاعی در کوه‌های دمیرلی شمال غربی ایران. پایان نامه دکترای تخصصی، دانشگاه خوارزمی