زعفران گیاهی اقتصادی در دیمزارهای دماوند

نوع مقاله : نامه‌های علمی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 پژوهشگر، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

افزایش جمعیت، توسعه صنعت، پایین بودن کارایی مصرف آب و کاهش نزولات جوی سبب برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی گردیده است. برنامه‌ریزی برای تغییر الگوی مصرف آب در همه ابعاد خانگی، صنعت و کشاورزی اهمیت روزافزون پیدا نموده است. از راه‌های کاربردی مقابله در بخش کشاورزی، استفاده از گیاهان متحمل به خشکی، گیاهانی با نیاز آبی کم و با کارایی بالای مصرف آب می‌باشد. همچنین برای افزایش ذخیره نزولات جوی و جلوگیری از خروج نزولات از حوضه آبریز خود بصورت روان‌آب می‌توان از گیاهان چندساله استفاده نمود که از تخریب اراضی، فرسایش آبی، بادی و سیلاب نیز جلوگیری خواهد کرد. زعفران (Crocus sativus L.) با نیاز آبی بسیار کم، دوره خواب در زمان گرما (از اواخر بهار تا اوایل پاییز) و سازگاری با شرایط اقلیمی منطقه، گیاهی مناسب برای کشت در منطقه دماوند می‌­باشد. در بررسی­ها مشخص شد از کشت حدود 7/2 تن بنه در هکتار حدود 600 گرم کلاله خشک در سال اول و 870 گرم در سال دوم بدست می‌آید. بیشترین محصول زعفران از سال سوم به بعد حاصل می­شود. با توجه به کمبود منابع آبی، دیم‌کاری و کاشت گیاهان با نیاز آبی کم می‌تواند به‌عنوان راهکاری مناسب جهت حفظ اراضی کشاورزی، جلوگیری از فرسایش خاک و کاهش مهاجرت زارعین به کار رود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Saffron is an economic plant for dryland farming in Damavand

نویسندگان [English]

  • Khalil Karim Zadeh 1
  • Meisam Ansari 2
  • Mohammad Hosein Lebaschi 3
  • Mohammad Bakhtiari Ramezani 2
  • Bohlool Abbas Zadeh 1
1 Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2 Research expert, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3 Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

Population growth, industrial development, low water use efficiency, and reduced precipitation have resulted in over-extraction of groundwater. Planning to change the patterns of water consumption in all aspects of household, industrial and agricultural uses has become increasingly important. The use of drought tolerant plants with a low water requirements and high water use efficiency is among the practical ways in the agriculture sector. The use of perennial species is recommended to increase rainfall storage, and prevent land degradation, water and wind erosion, and flood. Saffron (Crocus sativus L.) with a very low water requirement, a dormancy period from late spring to early fall, and ability to adaptation to the climatic conditions of the area, is a plant suitable for planting in the Damavand area. According to the results, 0.6 and 0.87 Kg ha-1 dry stigma was obtained from planting about 2.7 ton corms per hectare in the first and second year, respectively. The highest yield of saffron is obtained from the third year onwards. Due to the lack of water resources, dry farming and planting the species with low water requirements could be a good solution to preserve agricultural lands, prevent soil erosion, and reduce the migration of farmers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saffron
  • dry farming
  • yield
  • Damavand
حسن‌زاده اول، ف.، رضوانی مقدم، پ.، بنایان اول، م.، خراسانی، ر.، 1393. تاثیر وزن بنه‌های مادری و محلولپاشی بر ویژگی‌های بنه دختر و عملکرد زعفران در سال اول، نشریه پژوهش‌های زعفران. 2(1): 84-73.
خادمی، ک.، سپهوند ، ع.، سیاه منصور، ر.، محمدیان، ع.، احمدی، ش.، 1392. بررسی عملکرد زعفران در دو شرایط آبی و دیم در یک دوره شش ساله در شهرستان خرم‌آباد، نشریه پژوهش‌های زعفران. 2: 119-110.
خیرالدین، ح.، کیانیان. م، ک.، قزوینیان، خ.، 1391. اهمیت دیم‌کاری در ایران، اولین کنفرانس ملی راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.
دستورالعمل کشت گیاهان دارویی دیم، 1386. دفتر امور گل، گیاهان زینتی، سبزی و دارویی سازمان جنگلها و مراتع کشور، 11 صفحه.
عباسی، ف.، ناصری، ا.،سهراب، ف.،باغبانی، ج.،عباسی، ن،اکبری، م. 1394. ارتقای بهره­وری مصرف آب، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی. 68 صفحه.
 عزیزی زهان، ع، ا.، کامگار حقیقی،  ع، ا.، سپاسخواه،  ع، ر.، 1385. اثر روش و دور آبیاری بر تولید پداژه و گلدهی در زعفران، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 10(1): 45-49.
مظاهری، م.، عبدالمنافی، ن، ا.، 1396. بررسی بحران آب و پیامدهای آن برای کشور، مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی، 15608، 33 صفحه.
مولایی نقابادی، م.، لباسچی، م، ح.، انصاری، خ.، 1393. بررسی اثر زمان مصرف کود شیمیایی و تراکم بنه بر عملکرد زعفران در شرایط دیم در منطقه دماوند، 6(1): 94-87.
وزارت جهاد کشاورزی.1391. آمارنامه کشاورزی سال 1390 ، جلد دوم، 427 صفحه.