جایگاه حفاظتی گاوزبان خوزستانی

نوع مقاله : معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

2 استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

گونه گاوزبان خوزستانی Echium khuzistanicum انحصاری استان خوزستان است. تنها رویشگاه این گونه در شمال اهواز (جاده اهواز به شوش، روستای الحایی)، حوضه دز و در منطقه نیمه‌استپی گرم قرار دارد. این منطقه در بخش دشتی استان و ناحیه صحارا- سندی واقع شده است. جمعیت این گونه در مساحتی حدود 100 متر مربع به‌صورت متراکم و در اطراف تک‌پایه‌هایی از آن به صورت پراکنده دیده می‌شود. بر اساس معیارهای IUCN این گیاه به‌عنوان گونه‌ای در معرض خطر انقراض محسوب می‌شود. رویشگاه گاوزبان خوزستانی تحت تأثیر عوامل تخریبی انسانی است. مشاهدات میدانی نشان داد، کشاورزی و راه‌سازی ازجمله عوامل اصلی تهدیدکننده این گونه انحصاری در منطقه به‌شمار می‌روند. بنابراین ضرورت دارد به‌عنوان یک ذخیره‌گاه ژنتیکی طبیعی مورد توجه خاص و حفاظت کامل قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Conservation status of Echium khuzistanicum Mozaffarian

نویسندگان [English]

  • Mehri Dinarvand 1
  • Behnam Hamzehee 2
1 Assistant Prof., Research Division of Natural Resources, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Khuzestan, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ahvaz, Iran
2 Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]

Echium khuzistanicum is an endemic species of Iran in Khuzestan province. The only habitat of this species is in north of Ahvaz (on the road of Ahvaz to Shoush, Alhaee village), Dez basin, and the warm steppe region. Its habitat is located in the Sahara-Sindian region. Echium khuzistanicum occupies an area of 100 m2 with a few scattered individuals in the area. Based on IUCN (International Union for Conservation of Nature), Echium khuzestanicum is an endangered species. The habitat of this species is affected by human activities. The field observations indicated that agriculture and road construction were the main threats to this species. Therefore, special attention and full conservation of this natural genetic reserve are needed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Endemic
  • Endangered
  • Boraginaceae
  • Echium khuzistanicum
  • habitat
خاتم­ساز، م. 1381: تیره گاوزبان (Boraginaceae)، شماره 39، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.
دیناروند، م.، اجتهادی، ح.، فرزام، م. و اندرزیان، ب. 1395: بررسی اثر عوامل محیطی بر تنوع زیستی و مدل­سازی تأثیر تغییر اقلیم بر برخی گونه­های گیاهی در منطقه حفاظت شده شیمبار، استان خوزستان، رساله دکتری، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد.
دیناروند، م.، اجتهادی، ح.، فرزام، م. و اندرزیان، ب.: ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر دو گونه­ مرتعی یونجه و جو خودرو در منطقه حفاظت شده شیمبار، استان خوزستان، مجله مرتع و بیابان ایران (زیر چاپ).
محبی، ج.، جم­زاد، ز. و بخشی خانیکی، غ. 1395: جایگاه حفاظتی شش گونه انحصاری مرزه در ایران، نشریه طبیعت ایران، سال اول، شماره 1: 79-74.
 محمدی، س.، پیری، خ، دیناروند، م. و باب­الحوائجی، ح. 1392: اثرات ضد باکتری،  ضد قارچی و آنتی‌اکسیدان عصاره گیاهان گل گاوزبان و ناجور دندان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی همدان.
مظفریان، و. 1373: مطالعاتی درباره فلور ایران، ژورنال گیاه­شناسی ایران، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور،  (2) 6 :238.
هویزه، ح.، دیناروند، م. و صالحی، ح. 1381: گیاهان دارویی خوزستان، مجله تحقیقات گیاهان دارویی و معطر، شماره 14.
 Riedl, H.: 1967: Boraginaceae in Rechinger, K. H. (ed), Flora Iranica, Graz. Austria, no. 48.