جنگلشناسی نزدیک به طبیعت؛ دیدگاه‌ها و اهداف

نوع مقاله : دیدگاه‌ها

نویسنده

دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

در طبیعت منطقه معتدله شمالی، جنگل پیچیده‌ترین اکوسیستم موجود است. به‌عبارت دیگر، یک جامعه گیاهی بزرگ است که با محیط اطراف خود به‌حالت تعادل رسیده و به‌اصطلاح پوشش گیاهی کلیماکس را ایجاد کرده است (شکل 1). اگر از دخالت‌های انسان و اثرات آن صرفنظر شود، تنها آب‌ها، باتلاق‌ها، تخته‌سنگ‌ها، کوه‌های خشک و کویرها مناطق عاری از جنگل بوده‌اند. این منظره منطقه معتدله شمالی در هزاران سال پیش از دخالت انسان بوده است. فقط جنگل‌های طبیعی هستند که با عوامل طبیعی محیط یعنی اقلیم، خاک و توپوگرافی حالت تعادل برقرار کرده‌اند. پس از دخالت انسان، گستره وسیعی از جنگل‌ها به نقاط مسکونی، اراضی کشاورزی و صنعتی تبدیل شدند که همچنان نیز این روند ادامه دارد. بنابراین، سطوح جنگلی باقیمانده به‌قدری با ارزش هستند که باید به هر شکل ممکن حالت جنگلی خود را حفظ کنند.
جنگل مجموعه و بافت ارتباطی پیچیده‌ای بین درختان، درختچه‌ها، گیاهان علفی، قارچ‌ها، خاک، جانوران، حشرات، باکتری‌ها و سایر عناصر زنده و مرده به‌شمار می‌رود. جنگل یک سیستم پویا و به‌طور دائم در حال تحول است که در مقابل هر عمل یک واکنش از خود نشان می‌دهد و براساس آن یک مسیر مثبت یا منفی را طی خواهد کرد. به‌همین دلیل، جنگل باید در ابتدا به‌طور کامل مطالعه شده و مورد شناخت دقیق قرار بگیرد تا بتوان آن را به‌نوعی مدیریت کرد که موجودیت، ماهیت و استمرار آن همواره حفظ شود.
جنگل را می‌توان مشابه جامعه انسانی درنظر گرفت. هر دو از موجودات زنده تشکیل شده‌اند که دارای طول عمر مشخصی هستند، اما در مجموع ...

عنوان مقاله [English]

Close to nature silviculture; Views and goals

نویسنده [English]

  • Khosro Sagheb Talebi
Associate Prof., Forest Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran