براساس آخرین گزارش سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، در ده سال گذشته ( 1386-1397) برای استخراج معادن، حدود 97760 فقره درخواست با سطحی حدود 76 میلیون هکتار، استعلام و درنهایت با 36506 فقره درخواست در سطح 4/2 میلیون هکتار موافقت شده است. به زبان ساده، در ده سال گذشته حدود 4/2 میلیون هکتار از سطح مراتع جهت تغییر کاربری اراضی برای برداشت معادن، کاهش پیدا کرده است. علاوهبراین سطوح جدید، میلیونها هکتار نیز پیشازاین توسط بخش معادن تخریب شده است. سؤال اساسی این است، آورد اقتصادی تغییر کاربری میلیونها هکتار مراتع کشور چقدر است؟! براساس گزارش منتشر شده، سهم معادن در ایجاد اشتغال، حدود 0/44درصد و در تولید ناخالص ملی (GDP)، حدود 1/4 درصد است. این سهم ناچیز معادن در ایجاد اشتغال و تولید ثروت با مجموعه خدمات حفظ آب و خاک، حفظ تنوع زیستی، جلوگیری از فرسایش و پدیده ریزگرد و غیره توسط اکوسیستمهای طبیعی کشور، مقایسه و قضاوت شود. بهتازگی ظرفیت معادن کشور، از سوی متولیان این بخش، اعلام شده است؛ ایران در بخش معادن جزو 15 کشور نخست دنیاست. تا امروز حدود 15000 محدوده امیدبخش معدنی با 40 میلیارد تن ذخایر قطعی به ارزش 770 میلیارد دلار شناسایی شده است. حال اگر بخش معدن کشور موفق شود کل این ظرفیت شناسایی شده را فعال و آن را برداشت کند، تنها بهدلیل 770 میلیارد دلار، همه رویشگاههای طبیعی کشور از بین میروند، گونههای گیاهی و جانوری این سرزمین منقرض میشوند و درنهایت ایران تبدیل به سرزمین لمیزرع، استریل و فاقد حیات میشود. دراینصورت، تنها راه باقیمانده برای مردم ایران، مهاجرت دوم آریاییها به سرزمینهای دیگر خواهد بود. این پیشبینی، خیالپردازانه و افسانهای نیست. همین امروز هم تخریب اکوسیستمهای طبیعی کشور توسط بخش معادن بهطور ممتد و دائمی در حال انجام است.
عنوان مقاله [English]
Rangelands, mines and massive degradation
نویسنده [English]
Adel Jalili
Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran