اپیدمی بیماری‌‌های نوظهور در اکوسیستم‌‌‌های جنگلی ملزومات و چالش‌‌های مقابله با آن‌ها

نوع مقاله : دیدگاه‌ها

نویسندگان

1 استادیار پژوهش بخش تحقیقات حفاظت و حمایت، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران

2 استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22092/irn.2023.129989

چکیده

در دهه‌‌های اخیر، رویشگاه‌‌های جنگلی، به‌‌خصوص در مناطق زاگرسی، همچون برخی دیگر از مناطق جنگلی دنیا، با خطرات متعددی از‌جمله خشک‌سالی، آتش‌‌سوزی، تغییر کاربری، قطع درختان، چرای بیش از اندازه دام و به‌‌ویژه حمله آفات و بیماری‌های گیاهی روبه‌رو بوده‌اند. مجموع این عوامل، درنهایت موجب کاهش سطح رویشگاه‌‌ها، کم شدن درصد پوشش تاجی و تراکم پایه‌‌های گیاهی در آنها، کاهش، یا نبود زادآوری در پوشش‌های گیاهی مهم، کهن‌سالی و پیرشدن توده‌‌های جنگلی، وقوع سیلاب، گرم شدن هوا و از بین رفتن برخی از گونه‌‌های کمیاب گیاهی و جانوری موجود در این عرصه‌‌ها، فرسایش خاک، کاهش ذخیره نزولات جوی و افت سطح ذخیره آب‌های زیرزمینی شده ‌است.
موجودات بیماری‌‌زا در جنگل‌‌های طبیعی (یعنی جنگل‌‌هایی که به‌‌طور طبیعی تولید‌مثل کرده‌‌اند و از گونه‌‌های درختی به‌‌طور طبیعی مهاجر یا بومی تشکیل شده‌اند)، از اجزای کلیدی اکوسیستم هستند که نقش مهمی را در تنظیم تنوع و توزیع گونه‌‌های گیاهی ایفا می‌‌کنند، اما وقوع بیماری‌‌های نوظهور در اکوسیستم‌‌های جنگلی دنیا و به‌‌موازات آن ایران، در طول قرن گذشته، به‌‌سرعت رو به افزایش است.
نمونه‌هایی از این بیماری‌های ویرانگر در دهه‌‌های پیش، سوختگی شاه‌بلوط (Cryphonectria parasitica) به‌‌عنوان مهم‌ترین بیماری درختان شاه‌بلوط در استان گیلان و بیماری مرگ هلندی نارون (Ophiostoma ulmi and O. novo-ulmi)، که در اثر آن درختان نارون مناطق جنگلی کشور نظیر گلستان، مازندران، گیلان و ارسباران در دهه‌‌‌های پیش دچار زوال شدیدی شدند، بوده است.

عنوان مقاله [English]

Epidemic of emerging diseases in forest ecosystems: Requirements and challenges to deal with them

نویسندگان [English]

  • Masoumeh Zamani 1
  • Mansoureh Mirabolfathy 2
  • Ali Alizadeh Aliabadi 3
1 Assistant Prof., Division Research Conservation and protection, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
3 Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extention Organization (AREEO), Tehran, Iran.

مراجع

ایرانمنش، ی.، پورهاشمی، م.، جهانبازی، ح. و طالبی، م.، 1400. مقایسه زی‌توده و اندوخته کربن روی زمینی، لاش‌ریزه و خاک در توده‌های جنگلی سالم و دچار زوال بلوط ایرانی (. Quercus brantii Lindl) در استان چهارمحال و بختیاری. بوم شناسی کاربردی، 10(2 ): 17-31.
زمانی، س.م.، 1402. پایش همزیستی اکتومیکوریزایی همراه درختان بلوط در برخی جنگل های ایران. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. شماره طرح 980089-004-09-09-0. 62 صفحه.
علیزاده علی آبادی، ع.، 1400. مروری ‌بر نقش گونه‌های بیگانه مهاجم در کاهش تنوع‌زیستی و نحوه مدیریت هماهنگ آنها در سطح ملی و بین‌المللی. تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران، 19(2): 231-250.
علیزاده علی‌آبادی، ع.، 1382. حمله‌های بیولوژیک علیه محصولات کشاورزی چالشی نو فراروی حفظ نباتات. انتشارات نشر آموزش کشاورزی، تهران. 106 صفحه.
علیزاده علی‌آبادی، ع.، 1388. بررسی وضعیت واردات چوب و راهکارهای تسهیل آن در ایران. مجله تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران، 7(1): 15-25.
میرابوالفتحی، م.، 1392. شیوع بیماری ذغالی درختان بلوط و آزاد در جنگل‌های زاگرس و البرز. بیماریهای گیاهی، 49(2): 257-263.
میرابوالفتحی، م،. 1394. بررسی اپیدمیولوژی بیماری ذغالی بلوط در جنگل‌های غرب کشور و بررسی کنترل احتمالی آن در سطح پایلوت. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. شماره طرح 92161-16-16-04. 128 صفحه.
طبیعت ایران
دوره 8، شماره 4 - شماره پیاپی 41
مهر و آبان 1402
صفحه 39-47

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار