نقد و بررسی کتاب «بوم‌شناسی بانک بذر خاک»

کتاب «بوم‌شناسی بانک بذر خاک» توسط آقای دکتر رضا عرفانزاده تهیه و تدوین و توسط دانشگاه تربیت‌مدرس در سال 1399 منتشر شده است. مجموعه پیش‌رو، حاصل نتایج پژوهش‌‌های بیش از ده سال نگارنده و دانشجویانی است که در زمینه اکولوژی بانک بذر خاک و ارتباط آن با دیگر عوامل محیطی و روش‌های اندازه‌گیری آن انجام داده‌اند. درواقع، بانک بذر خاک، بخشی از فلور یک منطقه است و همانند پوشش ‌گیاهی روزمینی باید مورد توجه قرار گیرد. اهمیت بانک بذر زمانی مشخص می‌شود که در اثر تخریب رویشگاه‌ها و به‌دنبال آن از بین رفتن پوشش طبیعی، این ذخایر ژنتیکی محفوظ‌مانده در خاک، در شرایط مساعد سبب احیای اراضی تخریب‌یافته می‌شوند.
با توجه به اینکه این مجموعه اولین کتابی است که در زمینه بانک بذر خاک در ایران منتشر شده است، بهتر بود نگارنده درمورد تاریخچه مطالعات بانک بذر، به‌ویژه در ایران، مطالبی را ارائه کند. اولین مطالعه بانک بذر خاک در ایران به حدود 20 سال پیش مربوط می‌شود. در آن زمان طرح مشترکی میان مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور با دانشگاه Sheffield انگلستان برای مطالعه بانک بذر خاک ذخیره‌گاه بیوسفر ارسباران اجرا شد و مقالات حاصل از آن (در سال‌های 2001 و 2003)، اولین مطالبی بود که در موضوع بانک بذر خاک در کشور منتشر شد. پس از آن پژوهش‌های مختلفی در مؤسسه، همچنین در دانشگاه‌ها شروع شد که کتاب پیش‌رو نتایج تحقیقات انجام‌شده در دانشگاه تربیت‌مدرس است.
کتاب «بوم‌شناسی بانک بذر خاک» در 269 صفحه و در 7 فصل شامل تعاریف و اهمیت بانک بذر خاک، نمونه‌برداری از خاک برای تخمین بانک بذر، تجزیه‌و‌تحلیل روش‌های به‌دست‌آوردن بانک بذر خاک، طبقه‌بندی بانک بذر خاک، ویژگی‌های بانک بذر خاک، عوامل مؤثر بر بانک بذر خاک و کاربرد آمار چندمتغیره در تحلیل داده‌های بانک بذر خاک با استفاده از R تألیف شده است. فصل اول به ارائه مفاهیم و تعاریف بانک بذر خاک، اهمیت مطالعه بانک بذر و کاربرد بانک بذر خاک در اراضی زراعی ازجمله مدیریت علف‌های هرز از طریق بانک بذر خاک، همچنین کاربرد بانک بذر خاک در اراضی طبیعی و ارتباط آن با حفظ تنوع گیاهی، حفظ ذخایر ژنتیکی و احیای پوشش‌ گیاهی پرداخته است.